Açl?k s?n?r?n?n 6 bin liray?, yoksulluk s?n?r?n?n 20 bin liray? a?t??? Türkiye’de, protein içeren ürünlere art arda gelen zamlar insanlar?n sa?l?ks?z ve dengesiz beslenmesine, ucuz ürünlere yönelmesine veya ö?ün atlamalar?na neden oldu. Temel g?dalar?n ba??nda yer alan et, yumurta, süt ve süt ürünlerine gelen zamlar özellikle çocuklu aileleri ve sa?l?kl? beslenmesi gereken orta ya? üstünü do?rudan etkiledi. Son zamlarla birlikte yumurtan?n tanesi 2 liraya ç?karken, sütün litresi 20 liraya yakla?t?, etin kilosu ise 150-200 lira aras?nda de?i?iyor.
Gazete Duvar'dan Nur Kaplan'a konu?an Türkiye Diyetisyenler Derne?i Yönetim Kurulu Ba?kan? Doç. Dr. Ayhan Da?’a göre temel besin ürünlerindeki fahi? art??lar bir halk sa?l??? sorununa dönü?tü. Türkiye’de giderek artan g?da enflasyonuyla birlikte kronik ve gizli açl?k ya?and???n? söyleyen Da?, insanlar?n yeterli g?daya ula?am?yor olmas?n?n ‘ya?am hakk?’n? tehdit etti?ini ifade etti.
‘DENGEL? BESLENMEN?N BU F?YATLARLA KAR?ILANAB?LMES? MÜMKÜN DE??L’
Ayhan Da?’a göre resmi verilerle örtü?meyen açl?k ve yoksulluk s?n?r? dü?ünüldü?ünde, insanlar g?dadaki fahi? fiyat art??lar?n? kar??layabilecek düzeyde de?il. Bitkisel ve hayvansal proteine ula?man?n gün geçtikçe zorla?t???n? söyleyen Da?, bu fiyatlarla insanlar?n yeterli ve dengeli beslenemedi?ini, özellikle çocuklar ve ya?l?lar için durumun giderek kötüle?ti?ini ifade etti.
Hayvansal kaynakl? proteinin insanlar?n beslenmesinde son derece önemli oldu?unu vurgulayan Da? "Biz diyetisyenler besinleri 4 ana gruba ay?r?r?z. Süt ve süt ürünleri, et, tah?llar, sebze ve meyveler. Yeterli ve dengeli beslenme dedi?imizde her ö?ünde tabakta bu dört çe?it besinden bulunmas? gerekir. Fakat de?erli et bile olmayan etin kilosu 200 lira, peynir 150 lira, sebze fiyatlar? 20 lira, meyve 20-40 lira band?nda. Dengeli beslenmenin bu fiyatlarla ve gelir düzeyiyle kar??lanabilmesi mümkün de?il" dedi.
‘KRON?K AÇLIK’
Pazar esnaf?n?n geride b?rakt??? art?k ürünleri ayr??t?rmaya çal??an insanlar?n, ask?dan ekmek temin edenlerin ve belediye ekmek büfelerinin önündeki kuyruklar?n ‘kronik açl??a’ i?aret etti?ini söyleyen Da?, bu durumun insanlar?n sa?l???n? tehdit etti?inin alt?n? çizdi. Yetersiz ve sa?l?ks?z beslenmenin insanlar?n bünyesinin zay?flamas?na, enfeksiyonlara ve di?er hastal?klara aç?k hale gelmesine neden oldu?unu söyleyen Da? “Hiç ?üphesiz özellikle çocuklarda yetersiz ve dengesiz beslenmeye ba?l? büyüme ve geli?me gerili?i ya?an?yor. Tüm hastal?klar bunun üstünden yürür. Türkiye’de bodurluk çok önemli bir sorun, toplumun yüzde 7’si bodur. Özellikle 0-5 ya? aras? çocuklarda bodurluk son derece önemli bir sorun. Çocuklar?n günde iki porsiyon süt ve süt ürünlerinden tüketmesi gerekir. Bu ya?l? grubu için de geçerlidir" de?erlendirmesinde bulundu.
TÜRK?YE, AVRUPA ÜLKELER? ARASINDA OBEZ?TEDE ?LK SIRADA
Dünya Sa?l?k Örgütü’nün son yay?mlad??? rapora göre Türkiye’de yeti?kin nüfusun yüzde 66,8’inden fazlas? kilolu ya da obez. Bu oran göz önüne al?nd???nda Türkiye, Avrupa ülkeleri aras?nda yeti?kinlerde fazla kilolular?n en yüksek oldu?u ülke konumunda. Toplumun 3’te 2’sinin obez ya da ?i?man oldu?unu, geri kalan?n normal vücut a??rl???nda oldu?unu söyleyen Da?, bu durumun son derece önemli bir halk sa?l??? sorunu oldu?unu ifade etti. Da? “Obezite birçok hastal???n nedeni. Sindirim ve solunum sistemi hastal?klar?ndan, farkl? kanser türlerinden, kalp, diyabet hastal?klar?na kadar etkili. ?nsanlar belki makarnadan, bulgurdan enerji al?yorlar ama bu beslenmek anlam?na gelmiyor. Vitamin, mineral, protein yetersizli?i ya?an?yor” diye konu?tu.
‘YETERS?Z BESLENME DED???M?ZDE ASLINDA G?ZL? AÇLIKTAN BAHSED?YORUZ’
G?da güvencesinin en temel insan hakk? oldu?unu söyleyen Da?, insanlar?n sa?l?ks?z ve ucuz ürünlere yönelmek zorunda kald???n?, önceden en az?ndan temel besin ürünlerine ula??labildi?ini fakat ekonomik dar bo?az dolay?s?yla protein içeri?i yeterli olmayan tah?l ürünleriyle kar?nlar?n? doyurmaya çal??t?klar?n?, et ve süt ürünlerinin art?k al??veri? listelerinde yer almad???n? söyledi ve ekledi:
“Yetersiz beslenme dedi?imizde asl?nda ‘gizli’ açl?ktan bahsediyoruz. ?nsanlar g?daya eri?emiyor. Eskiden kuru fasulyeye ‘fakir yeme?i’ denilirdi, ?imdi fasulyenin kilosu 30 lira. Bu ülkede insanlar?n ete ula??m? her zaman zor oldu. Toplumun yeterli ve dengeli beslenmesi, sa?l???n?n korunmas?, ya?am kalitesinin art?r?lmas?, ya?an?lan bu krizde çok önemli... Yeterli g?daya ula?am?yor olmak ya?am hakk?n? tehdit ediyor.”