Türkiye Tabiat?n? Koruma Derne?i (TTKD) bilim dan??man? Dr. Erol Kesici’nin haz?rlad??? son raporda; Türkiye’de son 60 y?lda, 70’e yak?n do?al gölün kurudu?u yer ald?.
Dr. Kesici, Türkiye’de kuruyan ve kuruma sürecine giren göllerin büyük bölümünün, tatl? su özelli?indeki en büyük do?al tatl? su gölleri Ak?ehir, Bey?ehir ve E?irdir Gölleri oldu?una dikkat çekti.
Dr. Erol Kesici, “Ülkemizde son 60 y?lda, Marmara Denizi’nin yüz ölçümünden daha büyük, neredeyse üç Van Gölü büyüklü?ünde 70’e yak?n do?al göl kurudu. Göllerimizin son y?llarda giderek kurumas?n?n ve kuruma sürecine girmesinin ba?l?ca nedeni, göllerin y?ll?k su bütçelerinin korunarak kullan?lmamas?, pancar, kavak, m?s?r vb. çok su tüketen ürünlerin neredeyse her yerde vah?i sulamalarla üretimidir. Yanl?? su kullan?m oran? neredeyse yüzde 80” dedi.
KURUMA SEBEPLER? FARKLI
Do?al göllerin her türlü at?k alan? olarak kullan?lmas?n?n do?al döngüye engel olmas? ile ya??? sular?, dere ve çaylar?n do?al ak???n?n kesilmesinin kuruma nedenlerinden baz?lar? oldu?una i?aret eden. Dr. Erol Kesici, göllerin çevresindeki çok say?daki kuyuyla yer alt? sular?n?n çekilmesinin hem gölün beslenmesini engellendi?ini hem de yeralt? sular?n?n a??r? oranda azalmas?n?n kurakl?k sorununa neden oldu?unu vurgulad?. Göllerin kurumas?nda di?er faktörlerin ise tar?m alan? kazanmak için göl k?y?lar?nda yap?lan drenajlarla olu?turulan kurutmalar, bal?k çiftlikleri, konut, sanayi yap?la?mas? ve k?y? alanlar?n?n dolgu ile yol yap?lmas? gibi nedenleri s?ralayan Dr. Erol Kesici, son 50 y?l içerisinde göllerin hidrolojik bak?mdan iflas etti?ine i?aret etti.
BURDUR’DAK? DO?AL GÖL SAYISI 20’DEN 5’E DÜ?TÜ
Türkiye’de irili ufakl? 200’e yak?n sulak alan bulundu?unu, bunlar?n neredeyse tamam?n?n koruma alt?na al?nmas? gerekti?ini söyleyen Erol Kesici, sadece Göller Yöresi’nde, Burdur s?n?rlar?nda 60 y?l önce 20’ye yak?n do?al gölden bahsedilirken bugün bu say?n?n 5’e dü?tü?ünü belirtti. Dr. Erol Kesici, kalan göllerin de yine kurakl???n yan? s?ra insanlar?n farkl? müdahaleleriyle kar?? kar??ya kald???n? anlatt?.
YARI?LI GÖLÜ TAMAMEN KURUDUKTAN SONRA ÇÖLE DÖNÜ?TÜ
Göller Yöresi’nin en önemli sulak alanlar?ndan Burdur’a ba?l? Ye?ilova ilçesindeki ba?ta flamingolar olmak üzere birçok ku? türüne ev sahipli?i yapan Yar??l? Gölü de kuruyan göller aras?nda yer ald?. Harmanl?, Yar??l?, Sazak, Kocap?nar ve Dü?er köyleri aras?nda, geni?li?i 16 kilometrekare derinli?i bir dönem 4 metreye kadar ç?kan karstik yap?ya sahip, içerisinde küçük bir ada bulunan, sodyum fosfat, sodyum klorür ve sodyum sülfat aç?s?ndan zengin oldu?u için sular? ac? olan Yar??l? Gölü, çöle dönü?tü.
Uzmanlar özellikle küresel ?s?nma, anormal derecede yükselen hava s?cakl?klar? ve ya??? rejiminin çok düzensiz ve bölgenin ciddi anlamda ya??? alm?yor olmas?n?n ba?ta Yar??l? olmak üzere bölgedeki sulak alanlar?n kurumas?nda neden oldu?unu belirledi. Büyükba? hayvanc?l???n yo?unla?arak devam etmesi, alternatif ürün modellerinin yayg?nla?mamas?, küçükba? hayvan ve susuz yeti?en aromatik bitki üretiminin azl??? da kuruman?n en önemli faktörleri aras?nda gösterilirken, Yar??l? Gölü’nün k?y?s?nda bulunan ve ad?n? gölden alan köyün sakinleri, göllerinin kurtar?lmas?n? istedi.
‘YA?I? DA OLMUYOR ESK? YILLARA GÖRE’
Köy azas? ?ükrü Akar, “Gölümüzün kurumas?n?n sebebi ya???lardan. Sel geliyordu, akarsular?m?z iyiydi ama kurakl?k oldu?u için gelmedi. Mevsimsel bir durum bu. Su ?u an üzerinde bulundu?umuz yere kadar geliyordu. Derinli?i 13 metreyi buluyordu. ?imdi kurudu. Ya??? da olmuyor eski y?llara göre. ?u an çe?melerimiz dahi dindi. Bu gölün kurumas?n?n neden oldu?unu bilemedik. Çekildi gitti. ?u anda hayvanc?l?k bitmi? durumda” dedi.
?nan Çongun da, “Biz bu köyde tar?m ve hayvanc?l?kla u?ra??yoruz. Bu gölün kurumamas? için yetkililerin el atmas?n? bekliyoruz. Ne yap?lmas? gerekti?ini bilemiyoruz. Akarsu kaynaklar? kesilince kuruma seviyesinde” diye konu?tu.
Sevim Akan ise, “Göl çekildi?i zaman sebzelerimiz olmuyor. Çocuklu?umuzda çok yükseliyordu. Bu sene tamamen çekildi. Gölümüz kuruyor. Yetkililerden yard?m istiyoruz. Bu ?ekilde nereye kadar idare ederiz bilmiyorum” dedi.
