?zmir Büyük?ehir Belediyesi taraf?ndan düzenlenen Deprem ve Dirençli Kentler Konferans? Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde (AASSM) yap?ld?. ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer’in “dirençli kent” vizyonuyla ev sahipli?i yapt??? ortak ak?l bulu?mas?na yerel yöneticiler, sivil toplum örgütleri, meslek odalar?, siyasi partilerin temsilcileri, akademisyenler ve ?zmirliler kat?ld?.
“Öncelik dirençli kentler yaratmak olmal?”
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, aç?l?? konu?mas?n? “?zmir'in dirençli bir kent olma yolculu?unu güçlendiren bu ortak ak?l bulu?mas?nda sizlerle bir arada olmaktan gurur duyuyorum” diyerek ba?latt?. 30 Ekim 2020'de ?zmir'de meydana gelen depremin herkesin hayat?nda derin izler b?rakt???n? belirten Ba?kan Soyer, “Depremde ölmek, asla kader de?ildir. Ya?ad???m?z kay?plar?n gerçek ve yegâne sebebi, zaman?nda al?nmayan önlemlerdir. ?zmir'de 30 Ekim Depremi'nin hemen ard?ndan, bir daha kimsenin yüre?ine sevdi?inin ac?s? dü?mesin, hiç kimsenin oca?? sönmesin diye ?zmir Depremi Ortak Ak?l Bulu?mas?'n? gerçekle?tirdik. T?pk? bugün oldu?u gibi omuz omuza vererek, içinde ya?ad???m?z kenti dirençli hale getirmenin yollar?n? arad?k. 14 üniversite, 25 kamu kurumu, 38 STK, meslek odas? ve 29 belediyeden olu?an kat?l?mc?lar?m?zla ald???m?z kararlar neticesinde Deprem Eylem Plan?m?z ?ekillendi. Büyük bir kararl?l?kla uygulad???m?z Deprem Eylem Plan?m?z ?u ba?l?klar üzerinde yükseliyor: Yap? stoku envanteri çal??malar?, depremsellik ve mikro bölgeleme ara?t?rmalar? ve elbette kentsel dönü?üm. ?n?aat Mühendisleri Odas? ile birlikte hayata geçirdi?imiz yap? envanteri ve bina kimlik belgesi çal??malar?m?z sayesinde ?zmirlilerin ya?ad?klar? binalar hakk?nda kapsaml? bilgilere eri?melerini mümkün k?ld?k. Projemize depremden en çok etkilenen, Bayrakl? ve Bornova'da ba?lad?k. Ve toplamda 94 bin 773 yap?n?n envanterini ç?kard?k” dedi.
?zmir’de neler yap?ld??
?zmirlilerin art?k bizizmir.com adresi üzerinden bir t?kla, oturduklar? binalar?n deprem mevzuat?na uygunlu?u, ruhsat ve proje bilgileri gibi önemli verilere ula?abildi?ini belirten Ba?kan Soyer, “Di?er yandan mikro bölgeleme yöntemiyle Bayrakl?, Bornova ve Konak ilçelerimizde zemin etüdü çal??malar?na ba?lad?k. Kentimizdeki yap?lar?n güvenli?ini sa?layacak bu projeyi 2024 içinde tamaml?yoruz. Orta Do?u Teknik Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve ?zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü birlikteli?iyle yürüttü?ümüz ?zmir Depremsellik ve Tsunami Ara?t?rma projesi ile yaln?zca ?ehrimizin de?il, kom?u illerin de deprem risklerini en ince ayr?nt?s?na kadar inceledi?imiz bir süreci ba?latt?k. ?zmir'le birlikte, Ayd?n ve Manisa'n?n bir bölümünü de içine alan büyük bir alan?n deprem riskini modelliyoruz. Elde edilen veriler, kentimizin afetlere kar?? dirençli yap?s?n? güçlendirmek için temel olu?turacak. ?zmir’in gelecekte nereye, nas?l yap?la?mas? gerekti?ini tespit ediyor, bu do?rultuda gerekli olan bilimsel verileri büyük bir titizlikle topluyoruz. Bu çal??malar?m?z?n bir ç?kt?s? olarak, ?zmir’in dirençli kimli?ini güçlendiren örnek bir yap? do?du: Ege ?ehir Laboratuvar?. Bu laboratuvar, zemin ve yap? malzemelerinin fiziksel özelliklerini belirleyerek, kentsel dönü?üm projelerimizde en üst düzey güvenli?i sa?l?yor” ifadelerini kulland?.
“Kimsenin ah?n? almadan kentsel dönü?üm yap?yoruz”
Türkiye’ye örnek ?ekilde yürütülen kentsel dönü?üm çal??malar? hakk?nda bilgi veren Ba?kan Soyer, “Bizim kentsel dönü?ümden anlad???m?z, yaln?zca eski binalar?n y?k?larak yenilenmesi de?il. Bizim amac?m?z ?zmir’in herkesin güvenle nefes al?p verdi?i bir kente dönü?mesi. Bu amac?m?za ula?mak için, 6 bölgede toplam 248 hektarl?k alanda, vatanda?la yüzde yüz uzla?ma temelinde, yerinde dönü?üm ilkesi ile çal??malar?m?z? sürdürdük. Uzundere’de 817, Örnekköy’de 333 olmak üzere toplam bin 150 ba??ms?z birimin anahtar teslimlerini yapt?k. Kimsenin ah?n? almadan gerçekle?tirdi?imiz Kentsel Dönü?üm hamlemizle, yakla??k 820 bin metrekare in?aat alan?nda, toplamda 5 bin 600 ba??ms?z bölümün in?aat?n? yap?yoruz. Geçti?imiz y?l, 6 ?ubat'ta tarifi kelimelerle mümkün olmayan bir felaket ya?ad?k. On binlerce can?m?z? yitirdik. Yüz binlerce vatanda??m?z depremde evlerini, yak?nlar?n? kaybetti. Depremin etkiledi?i baz? bölgeler adeta haritadan silindi. Bu felaket, dirençli kentler in?a etmenin, ülke gündemini me?gul eden tüm politikalardan çok daha öncelikli ve ya?amsal oldu?unu bir kez daha gösterdi. Ac?n?n siyaseti olur mu? Çocuklar?n? yitiren ana babalar?n, yetim kalan çocuklar?n üzerinden siyaset yap?l?r m?? ?zmir'de bu yönetim anlay???n?n tam tersini yapmaya söz verdik. Bu güzel ?ehri afetlere kar?? dirençli hale getirmeye, ?zmirlileri güvenli ve sa?l?kl? ya?am alanlar?na kavu?turmaya odakland?k, en temel hedefimiz olarak tarif ettik. Kimsenin yüre?ine bir daha sevdi?inin ac?s? dü?mesin diye olanca gücümüzle çal??t?k. Yürüttü?ümüz tüm çal??malar, afet risklerini azaltmay?, can ve mal kayb?n? en aza indirmeyi hedefliyor” dedi.
“Y?k?lan kentlerin aya?a kalkmas?na yard?mc? olmak için canla ba?la çal??t?k”
Ba?kan Soyer, “Rant için de?il, halk için ba?latt???m?z kentsel dönü?üm seferberli?imiz ile ?zmirlilerin güvenli konutlara sahip olmas? en büyük önceli?imiz. 6 ?ubat sonras?nda belediyemizin kurumsal gücüyle y?k?lan kentlerin aya?a kalkmas?na yard?mc? olmak için canla ba?la çal??t?k. Ba?latt???m?z Bir Kira Bir Yuva hareketiyle, ?zmir dayan??mas?n? büyüttük. Evsiz kalan yurtta?lar?m?z? s?cak yuvalarla bulu?turduk. 85 milyon bütün Türkiye'nin yüre?ini da?layan bu yaray? sarmak için birbirimize s?ms?k? kenetlendik. ?lk andan itibaren, arama kurtarma ve t?bbi yard?m ekiplerimizi, insani yard?m malzemelerimizi bölgeye sevk ettik. Tüm gücümüzle afetzede karde?lerimizin yan?nda olduk. Karde? ?ehrimiz olan Osmaniye'ye, Hatay, Ad?yaman ve Kahramanmara?’a konteyner kentler kurduk. Belediyemizin tüm imkânlar?n? seferber ederek depremzedeler için bar?nma, beslenme, sa?l?k ve psikolojik destek hizmetleri sunduk. Parti, din, inanç gözetmedik. Bir elin verdi?ini öbür el duyurmadan gece gündüz çal??t?k. Ya?anan bu tarifsiz ac?y? bir nebze olsun hafifletebildiysek ne mutlu bize” diye konu?tu.
“?zmir’de ba?latt???m?z hikâyenin de takipçisi olaca??m”
Afetlere dirençli kentler in?a etmenin ba?ta merkezi yönetim olmak üzere yerel yönetimlerin, meslek odalar?n?n, akademinin, STK’lar?n, yani bir bütün olarak tüm toplumun ortak sorumlulu?u oldu?unu belirten Ba?kan Soyer, sözlerini ?öyle sürdürdü: “Hepimizin en temel görevidir. Y?llard?r her platformda hükümeti, yerel yönetimleri ve toplumumuzu afetlere kar?? uyaran sayg?de?er hocalar?m?z?n, de?erli bilim insanlar?m?z?n önünde sayg?yla e?iliyorum. Sizlerin kat?l?m?yla gerçekle?tirdi?imiz bu bulu?ma, gelece?in dirençli kentlerine diliyorum ki ???k tutsun. Sizlerin rehberli?i, bu yolda bizim için paha biçilemez bir kaynakt?r. Biliyoruz ki afet risklerine kar?? koymak için bilimin ?????nda ilerlememiz, ?zmir'in ve ülkemizin güvenli?i için en sa?lam hareket noktas?d?r. ?zmir'in gücü, birlikteli?imizde ve dayan??mam?zdad?r. Do?ayla uyumlu ve dirençli kentler in?a etmek için ülkemizin her bir kö?esine, belediye ba?kan? olarak geçirdi?im sürede edindi?im tecrübeleri aktarmak için canla ba?la çal??maya devam edece?im. ?zmir’de ba?latt???m?z hikâyenin de takipçisi olaca??m. Çünkü benim için ?zmirlilerin ve bu ülkede ya?ayan her bir yurtta??m?z?n güvenli?i, her türlü makamdan, mevkiden çok daha k?ymetlidir.”
“Diliyorum ki ?zmir dirençli bir kent haline gelecektir”
Prof. Dr. Naci Görür ise programdaki konu?mas?na, “Buraya ?zmir’in dirençli kent haline getirilmesi için bilimsel olarak görü?lerimi payla?mak ad?na geldim. ?u anda ?zmir’de çok de?erli bir çal??ma yap?l?yor. Bu çal??ma dirençli ?zmir için önceden yap?lmas? gereken bir altyap?, buna böyle bakmak laz?m. Bu çal??ma bittikten sonra e?zamanl? yürütülen çal??malarla birlikte diliyorum ki ?zmir dirençli bir kent haline gelecektir” diyerek ba?lad?.
“Gözünün ya??na bakmadan y?kar”
Depremlerin bu co?rafyada 13,6 milyon sene önceden itibaren var oldu?unu belirten Naci Görür, “O süreden beri depremler bu co?rafyada oluyor. Milyonlarca sene de devam edecektir. Biz böyle bir co?rafyay? yurt edinmi?iz. Topraklar?m?z?n yüzde 90’? ve daha fazlas? canl? faylarla kesilmi? vaziyette. Bu canl? faylar?n her birinin kendine özgü karakteri var. Her biri ne kadar büyüklükte deprem üretir, nas?l, ne zaman üretir, ürettikçe nereyi, nas?l etkiler, o bölgede depremin ?iddeti ne olur, bunlar?n hepsi bu faylar?n özelliklerine ba?l?. Bizim yap?lanmam?zla, yönetimimizle hiçbir ilgisi yok. Yerin alt?ndaki dinamikler yeryüzünde Türk mü, Arap m?, Avrupal? m? ya??yor bilmez, evleri sa?lam m? bilmez. Faylar deprem üretti?i zaman kendi güçleriyle ve o bölgenin karakteristikleriyle etki eder. Üstündeki yap?lar e?er kendi özellikleriyle uyumluysa onu belirli ölçüde tolere eder, y?kmaz ama e?er z?tla?m??, ters ?eyler yap?lm??sa gözünün ya??na bakmadan y?kar. O bölgede yerle?mi? insanlar? maalesef öldürür” dedi.
“Utan?lacak bir ?eydir”
?zmir’de yap?lacak her mühendislik yap?s?n?n yerin alt?n?n dinamikleriyle uygun, bar???k yap?lmas? gerekti?ini belirten Görür, “Yapmad???m?z zaman eninde sonunda o y?k?l?r ve biz de sonuçlar?n? görürüz. Bugün kendi yapt???m?z hatalar?n alt?nda telef oluyoruz. O kadar çok hata yapm???z ki bu ülkenin kentlerinde onu düzeltmekten korkuyoruz. Ama bir yerden ba?lamak zorunday?z. ?zmir’in yapt??? gibi. Deprem dirençli kent nedir? Deprem geldi?i zaman minimum hasarla atlatan kent demektir. Elbette büyük depremde kentlerde büyük hasarlar görülür ama bu hasarlar?n afet boyutuna ç?kmas? bizim hatam?zd?r. Bu da bizim aç?m?zdan utan?lacak bir ?eydir” dedi.
“Kader deyip geçi?tiremezsiniz”
Prof. Dr. Naci Görür, 6 ?ubat depremine dikkat çekerken bir gecede ya?anan kay?plar? hat?rlatt?. Bilimle yönetilen ayd?n ülkelerin bu kay?plar? veren ülkelere iyi gözle bakmad???n? aktaran Görür, “Bir gecede 50 binden fazla insan? topra?a gömüyorsan?z ?apkan?z? önünüze koyup dü?üneceksiniz. Biz ne yapt?k ya da neyi yapmad?k ki bu kadar insan? topra?a verdik. Mara? depremi geliyorum diyen bir depremdi. 1999’da Marmara depremi sonras?nda ilk söyledi?imiz yer Mara?’t?. Mara?’a dikkat edin diye söyleye söyleye dilimizde tüy bitti. Hepimiz suçluyuz, bu ülkenin insanlar? olarak. Üzerimize dü?eni yapmad?k. Bunu kader deyip geçi?tiremezsiniz. Bu depremle hiçbirimiz yüzle?medik. Biz hiçbir ?ey yokmu? gibi davran?yoruz” ifadelerini kulland?.
“Aksi halde tarihin çöplü?üne at?l?r gideriz”
Deprem dirençli kentlerin yarat?lmas? için gerekli olanlar? s?ralayan Görür, “Siyasi irade, halk?n gözetim ve denetim görevi olmal?. E?er halk, insanlar?m?z istemezse, talep etmezse, siyaseti zorlamazsa siyasetçi bu i?e girmez. Biz de her depremde binlerce insan?m?z? topra?a veririz. Bu i? böyle gitmez. Bu ülkenin ekonomik ve siyasi ba??ms?zl???n? korumak için bu deprem i?ini çözmemiz laz?m. Aksi halde tarihin çöplü?üne at?l?r gideriz. Bundan hiç ku?kunuz olmas?n” dedi.
?zmir ile ilgili de konu?an Görür, “Söyle ne zaman olacak? diyorlar. Bu egoizm. E?er kendine dokunmayacaksa zil tak?p oynayacak. Onu geç. ?zmir bir deprem kenti” diye konu?tu. Görür, ?zmir’in tarihindeki depremlerden örnekler de sundu.
“Bugüne kadar ?ansl?yd?k ama bu ne kadar devam edecek?”
?zmir’in canl?, risk olu?turacak faylar? üzerine konu?an Görür, “Bunlar ?zmir’i vuracak olan faylar. Ama ne zaman, nas?l, ne büyüklükte, onu bilmiyoruz. Bizim kentimizi tehdit eden bu faylar?n özelliklerini bilmiyoruz. Bundan daha büyük bir aymazl?k olur mu? 2023’e kadar bu mant?kla nas?l geldik? Kuzu gibi oturuyoruz. Biz bunlar?n özelliklerini bilmiyoruz. Ne zaman uyan?rlar? Uyan?rlarsa ne büyüklükte bir deprem üretirler, bu depremin dalgalar? ?zmir’in zemini alt?nda nas?l davran?r… Bunlar? bilmeden nas?l oturduk yahu? Bu faylara ra?men hiçbir ?ey yokmu? gibi biz bu ça?a kadar nas?l geldik? Bugüne kadar ?ansl?yd?k ama bu ne kadar devam edecek? Rastgele deprem ne zaman geliyor diye bekleyemeyiz. Bu nedenle ?zmir için fay analizi önemli” dedi.