SONKALE?ZM?R-Torbal? Yaz?ba?? köylüleri ve çevrecilerin, Kelda??'nda kurulmak istenen mermer oca??na verilen ÇED onay?n?n iptali için açt??? davay? ele alan ?zmir 4'ncü ?dare Mahkemesi, ders niteli?inde bir karara imza att?.
?l Tar?m ve Orman Müdürlü?ü'nün "oca??n zeytinliklere yakla??k 800-1000 metre uzakl?kta oldu?u" görü?ünün gerçe?i yans?tmad???n?, ÇED alan?na 20-30 metre mesafede birçok zeytinin dikili oldu?unu vurgulayan mahkeme, zeytin kanununu an?msatt?. Mahkeme, zeytincilik kanununa göre bu tür tesislerin en az 3 kilometre uzakta olmas? gerekti?ine i?aret etti.
3573 say?l? Zeytincili?in Islah? ve Yabanilerinin A??latt?r?lmas? Hakk?nda Kanun'un 20. maddesinde, ''Zeytinlik sahalar? içinde ve bu sahalara en az 3 kilometre mesafede zeytinya?? fabrikas? hariç zeytinliklerin vegatatif ve generatif geli?mesine mani olacak kimyevi at?k b?rakan, toz ve duman ç?karan tesis yap?lamaz ve i?letilemez'' ifadelerinin yer ald???n? belirten mahkeme, bu tür tesislerin kurulaca?? bölgelerin "bitkilerin geli?imine de zarar vermeyecek ?ekilde" seçilmesi gerekti?ine dikkat çekti.
ANAYASA VURGUSU
Mahkeme ayr?ca, ÇED onay? veren Çevre ve ?ehircilik Bakanl???'na Anayasa'n?n 56. maddesindeki, "Herkes, sa?l?kl? ve dengeli bir çevrede ya?ama hakk?na sahiptir. Çevreyi geli?tirmek, çevre sa?l???n? korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatanda?lar?n ödevidir" hükmü ile Dan??tay 8'nci Dairesi'nin 19 ?ubat 2015 tarihli "kamu yarar? karar? al?narak dahi kimyevi at?k, toz ve duman ç?karan tesislerin zeytinlik sahalara 3 kilometre mesafe içerisinde yap?lmas? mümkün de?ildir" karar?n? hat?rlatt?.
Mermer oca??nda sulu kesim yap?laca??, patlatma ve eleme gibi toz ç?karacak faaliyetlerle zeytinliklere, bitkilere zarar verilece?ine i?aret eden mahkeme, oybirli?iyle ÇED olumlu karar?n? iptal etti?ini aç?klad?.
94 YILLIK TAHS?S
?zmir'in en önemli tar?m merkezlerinden Torbal?'n?n Yaz?ba?? Mahallesi'nde bir firman?n açmak istedi?i, y?ll?k 13 bin metreküp kapasiteli mermer oca?? için ÇED süreci ba?lat?lm??t?. Yaz?ba??'n?n Kelda?? Mevkii'ndeki zeytinlik ve meyve bahçelerinin yak?n?na kurulmas? planlanan mermer oca??n?n 94 y?l i?letilece?i ve verimli tar?msal araziden toplam 111 milyon metreküp malzeme ç?kar?laca?? belirtilmi?ti. ÇED sürecinde zorunlu?u oldu?u için bölgeye giden firma temsilcilerinin Yaz?ba?? köylüleri ile yapt??? bilgilendirme toplant?s?, tepkiler üzerine yar?m kalm??t?. Köylülerin ve çevrecilerin tepkisine ra?men Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? taraf?ndan mermer oca??na ÇED onay? verilmi?ti. Bunun üzerine mahkemeye ba?vuran Torbal? köylüleri, ÇED "olumlu" karar?n?n iptali istemiyle Çevre ve ?ehircilik Bakanl???'na dava açm??t?.