Yarg?tay 3. Ceza Dairesi Anayasa Mahkemesi taraf?ndan T?P milletvekili Can Atalay hakk?ndaki 'hak ihlali' karar?na uymayarak, AYM üyeleri hakk?nda suç duyurusunda bulunmu? ve bu karar? tepkiye yol açm??t?.
CHP lideri Özgür Özel durumu 'darbe' olarak nitelendirmi? ve direnme karar? ald?klar?n? aç?klam??t?.
Cumhurba?kan? Recep Tayyip Erdo?an ise "Anayasa Mahkemesi bu noktada maalesef birçok yanl??lar? da arka arkaya yapar hale geldi. Bu da bizi ciddi manada üzmektedir. ?u an itibar?yla Yarg?tay’?n ald??? karar asla bir kenara at?lamaz, itilemez" ifadelerini kullanm??t?.
Söz konusu krizin oda??nda olan Yarg?tay'dan aç?klama geldi. Yarg?tay Ba?kanl??? taraf?ndan yap?lan aç?klamada ?u ifadeler yer al?yor:
"Yarg?tay 6 Mart 1868 tarihinde kurulmu?, 155 y?ll?k köklü bir geçmi?e sahip, adli yarg?n?n en üst temyiz mercii olup üyelerinin tamam? alanlar?nda uzman ve deneyimli yüksek hakimlerden olu?maktad?r. Anayasa’n?n madde 154/1’e göre, ‘Yarg?tay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun ba?ka bir adli yarg? merciine b?rakmad??? karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.’ Anayasa’n?n 154’üncü ve Yarg?tay Kanunu’nun 13’üncü maddesine göre, Yarg?tay’?n adli yarg? alan?nda hukukun ülkede e?it ?ekilde uygulanmas?n? sa?lama görevi bulunmaktad?r. Hukukun objektif, belirli ve öngörülebilir olmas?, e?itlik ve hukuki güvenli?in ve özellikle de adil yarg?lanma hakk?n?n teminat?d?r.
Anayasa’n?n 148. maddesinde ise Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri tan?mlanm??, bu görevler aras?na 07.05.2010 tarih ve 5982 say?l? Anayasa de?i?ikli?i ile ‘bireysel ba?vuru’ da eklenmi?, 2012 y?l?ndan itibaren uygulanmaya ba?lanm??t?r. Bireysel ba?vuru incelemelerinde Anayasa Mahkemesine ba?vurulabilmesi için ‘ola?an kanun yollar?n?n tüketilmesi’ ?artt?r. Yine Anayasa’n?n 148/5 hükmüne göre, ‘Bireysel ba?vuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yap?lamaz.’ ?eklindeki hüküm ile bireysel ba?vurunun yarg?sal s?n?r? çizilmi?tir. Bu haliyle bireysel ba?vuru; temel hak ve özgürlüklere yönelik hukuka ayk?r? müdahalelerin kanun yollar?nda giderilememesi halinde ba?vurulabilecek ikincil nitelikte bir hak arama yoludur. Ola?an veya ola?anüstü kanun yolu de?ildir. Dolay?s?yla Anayasa Mahkemesi adli ve idari mahkemelerce verilen kararlar? bozan bir mahkeme olmad??? gibi istinaf ve temyiz mercii olarak davalar? yeniden incelemeye yetkili bir makam da de?ildir.
Buna kar??n, Anayasa Mahkemesinin, bireysel ba?vuru incelemelerinde zaman zaman anayasal ve yasal s?n?rlar? a?arak Yarg?tay ve Dan??tay uzman dairelerince geli?tirilen yerle?ik içtihatlar? ters yüz edecek, hukuk sistemini kaosa sürükleyecek ?ekilde kararlar almas?, kesin hüküm etkisini tamamen devre d??? b?rak?lmas?na neden olmaktad?r. Di?er taraftan, bir k?s?m kamuoyunun gündemini me?gul eden davalar üzerinden uygulanan ileti?im stratejisi ile mevcut anayasal düzen bir kenara b?rak?larak Anayasa Mahkemesinin ‘süper temyiz mahkemesi’ oldu?u ?eklinde toplumsal bir alg? olu?turulmu?tur. Temel hak ve özgürlüklerin korunmas?, yaln?zca Anayasa Mahkemesinin de?il, tüm yarg? organlar?n?n görevidir.
Türk yarg? sisteminin gerçekten mevcut olan yap?sal sorunlar?n?n çözümü için elveri?li bir araç olmas? ümit edilen bireysel ba?vurunun, mecras?ndan ç?kmas?, yarg? sistemini zay?flatan sistemsel bir sorun haline gelmi?tir. Bireysel ba?vuru sisteminin faaliyete geçmesinden itibaren yukar?da özetlenen sorunlar Anayasa Mahkemesi üyelerinin de bulundu?u bilimsel toplant?larda defaatle ifade edilmesine, Yarg?tay Ba?kan?’n?n adli y?l aç?l?? konu?mas? ile y?l sonu bas?n de?erlendirme toplant?lar?nda ve Dan??tay Ba?kan? taraf?ndan Dan??tay?n kurulu? y?ldönümü toplant?s?nda gündeme getirilmesine kar??n, Anayasa Mahkemesinin kararlar?ndaki anayasal ve yasal yetki a??m? olarak de?erlendirilen benzer uygulamalar artarak devam etmi?tir.
Bizatihi Anayasay? korumak amac?yla kurulan Anayasa Mahkemesi, tart??malara konu olan davada, anayasa koyucunun iradesini yok sayarak Anayasa’n?n 83’üncü maddesindeki at?f nedeniyle somut olaya uygulanmas? gereken 14’üncü maddesini i?levsiz b?rakm??t?r. Anayasal düzene uymayan bu bak?? aç?s?n?n etkisi ile baz? kararlarda yüksek mahkeme olan Yarg?tay ve Dan??tay’?n derece mahkemesi olarak nitelendirilmesi, tart??malara konu olan ?erafettin Can Atalay dosyas?nda oldu?u gibi terör suçlar?na bakan ve tamamen yarg?sal bir görev ifa eden Yarg?tay 3. Ceza Dairesinin ‘88. Anayasa Mahkemesince tespit edilen ihlalin alt?nda yatan sorunlar? giderme yönünde kamu gücünü kullanan makamlar genel bir yükümlülü?e sahip olmas?na kar??n Yarg?tay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi içtihad?na ayk?r? davranm??, benzer ihlalleri önleme yükümlülü?ünü yerine getirmemi?; aksine ba?vurucunun anayasal haklar?n? -Anayasa'n?n parlamentoya verdi?i bir yetkiyi kullanarak- daralt?c? bir ?ekilde yorumlamak suretiyle ihlal etmi?tir.’ biçimindeki sözlerle anayasay? ihlal suçunu i?ledi?i itham?nda bulunularak hedef gösterilmesi gibi son derece vahim, kabul edilemez hukuki hatalar, bireysel ba?vuru kararlar?n?n vazgeçilmez dili olmu?tur.
Yukar?da örneklenerek de?inilen Anayasa Mahkemesinin uygulamalar?n?n do?urdu?u hukuki sonuçlar gözetilmeksizin, bir yüksek mahkeme olan Yarg?tay ve Yarg?tay 3. Ceza Dairesinin yarg?sal görev ve yetkisi kapsam?nda verdi?i kararlara yönelik yüksek yarg? kurumlar?n?n sayg?nl???n? zedeleyen ve ele?tiri s?n?rlar?n? a?an haks?z tepkiler üzüntüyle kar??lanmaktad?r. Hukuki güvenli?in, toplumsal bar???n ve hukuki öngörülebilirli?in sa?lanmas? bak?m?ndan Anayasa’dan ald??? yetkiyle Yarg?tay, bireysel ba?vurunun mevcut haliyle uygulanmas?n?n do?urdu?u sorunlar?n giderilmesi ve kar??la?t?rmal? hukukta kabul edilen standartlara göre geli?tirilmesi konusunda ihtiyaç duyulan, anayasal ve yasal çal??malarda gerekli deste?i sa?lamaya her zaman haz?rd?r."