?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? ve Ege Belediyeler Birli?i Ba?kan? Tunç Soyer, Murat Da??’ndan do?an, geçti?i 401 kilometrelik hat üzerindeki tar?m alanlar?na can veren ayn? zamanda ?zmir'in içme suyunu besleyen Gediz Nehri ve havzas?ndaki inceleme turunun ikinci gününe U?ak'ta ba?lad?. “Temiz Gediz Temiz Körfez” slogan?yla kirlili?in kayna??n? yerinde görmek ve çözüm önerileri geli?tirmek isteyen Ba?kan Tunç Soyer, Güneli Köyü içerisinden akan deredeki kirlili?i inceledi. Ard?ndan Manisa’n?n Kula ilçesinde 5 milyon ya??nda oldu?u tahmin edilen peribacalar?n? gezdi.
Türkiye’nin ilk jeopark?ndaki kirli?i inceledi
Ba?kan Soyer, Anadolu'nun jeolojik aç?dan en genç volkan sahas?ndaki ve ayn? zamanda önemli bir jeolojik miras olarak de?erlendirilen Kula jeopark alan?nda da incelemelerde bulundu. 2013 y?l?nda UNESCO Global Jeoparklar listesine giren ve UNESCO belgesi almaya hak kazanan Türkiye'nin ilk jeopark?ndaki evsel at?klardan kaynakl? kirlili?i yerinde gözlemleyen Soyer, çöp transfer merkezinin bulundu?u do?al mirasta ya?anan kirlilik kar??s?nda ?a?k?nl???n? gizleyemedi.
“Gediz Havzas? herkes için çok önemli”
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, daha sonra gitti?i Kemaliye Beldesi’nde Ala?ehir Belediye Ba?kan? CHP'li Ahmet Öküzcüo?lu, CHP Ala?ehir ?lçe Ba?kan? Gülgün Hasçelik, Sulama Kooperatifi Ba?kan? Mustafa Günen ile yurtta?lar taraf?ndan kar??land?.
Gediz Nehri’nin güzergah?n?, do?du?u noktadan ?zmir'de denize döküldü?ü noktaya kadar takip etmek istediklerini belirten Soyer, “Çünkü Gediz Nehri’nin akt??? bu havza, Ala?ehir, Salihli, Turgutlu, Menemen, Kemalpa?a ovalar?n? etkiliyor. Bu havza Türkiye'deki tar?msal üretimin yüzde 10'unu gerçekle?tiriyor. Bu nedenle Gediz havzas? sadece ?zmir için de?il sadece Manisa için de?il ?stanbul ve Ankara için de önemli. Çünkü buradan giden meyve ve sebzeyi onlar da tüketiyor. Bu nedenle Gediz bizim can damar?m?z. Gediz’e sahip ç?kmak, kirlenmesini engellemek zorunday?z” dedi.
?klim krizinin yaratt??? tehdidi anlatt?
?klim krizine de de?inerek gelecekte insanl??? bekleyen tehlikeleri anlatan ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, ?unlar? söyledi: “Anadolu iklim krizi ile ba? ba?a. Yerküre art?k hastaland?. Bir buçuk santigrat derece ?s?nd?. Ad?na iklim de?i?ikli?i dedi?imiz hastal??? ya??yor. Bütün dünya bunu ya??yor. Ne yap?yor, tedbir almaya çal???yor. Biz hiç bir ?ey yokmu? gibi yer alt? kaynaklar?m?z? har vurup harman savurmaya devam ediyoruz. Üreticimiz büyükba? hayvan yemi olarak silajl?k m?s?r yeti?tiriyor. Silajl?k m?s?r?n bir fidan? büyümek için 84 litre su tüketiyor. Ve biz geçen y?l 25 milyon ton m?s?r silaj? ürettik. Geçen y?l 4 milyon ton pamuk, 2 milyon ton patates üretmi?iz. Dü?ünün pamuk ve patates gibi stratejik ürünlerden bu kadar az üretmi?iz ama 25 milyon ton silajl?k m?s?r üretmi?iz. Silajl?k m?s?r suyu h?zl? ve çok tüketiyor. Ayr?ca pis suda da yeti?ebiliyor. Gediz simsiyah ak?yor ve bir tek silajl?k m?s?r yeti?tirebiliyorsunuz. Hepimiz biliyoruz ki yer alt? su kaynaklar? a?a?? indi. 7-8 metreden su ç?karken, art?k 250-300 metrelerden su ç?kmaz oldu. Kuruyoruz. Tükeniyoruz. Biti?e do?ru, yok olmaya do?ru gidiyoruz. Bu da yetmiyor, yeralt? kaynaklar?m?z? tüketiyoruz. Kirletmeye devam ediyoruz.”
“Elektrik paras?ndan dolay? ar?tma tesisleri çal??t?r?lm?yor”
Kütahya'n?n Murat Da?? eteklerinden do?an Gediz Nehri'nin kayna??na gittiklerini, cam gibi berrak bir su gördüklerini de ifade eden Ba?kan Tunç Soyer, “Buz gibi bir su.. ?çtik... Ondan sonra a?a?? inmeye ba?lad?k. A?a?? indikçe o berrakl?ktan eser kalmad???n?, suyun art?k simsiyah akt???n? gördük. Hemen yan? ba??nda ar?tma tesisi kurmu? organize sanayi bölgeleri var. Belediyelerin ar?tma tesisleri var. Ar?tma tesisine gidiyorsunuz, ç?k?? suyunu gösteriyor. P?r?l p?r?l. Ama ar?tma suyunun de?arj edildi?i deredeki noktaya bak?yorsunuz siyah su ak?yor. Çünkü tesis var ama çal??t?rm?yorlar. Neden? Çünkü elektrik paras? ödemek istenmiyor. Bu kadar ucuz olmamal?. Sadece elektrik paras? ödememek için ar?tma tesisini çal??t?rmayan i?letmelerle biz bu nehri kurtaramay?z” diye konu?tu.
“Biz milliyetçiyiz yurtseveriz”
Nehirlerin bu co?rafyan?n can damarlar? oldu?unu da söyleyen ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, Gediz Nehri'ndeki kirlili?e ili?kin, “Bizim için canlar?n? veren atalar?m?z bize p?r?l p?r?l nehirler b?rakt?. Biz torunlar?m?za temiz nehirler, bereketli topraklar b?rakabilecek miyiz? Nerede kald? bizim milliyetçili?imiz? Mangalda kül b?rakm?yoruz milliyetçilik konu?ulaca?? zaman. Nerede kald? milliyetçilik? Milliyetçilik e?er topra??n?, nehrini korumak de?ilse nedir? Biz milliyetçiyiz, yurtseveriz. Onun için hep birlikte koruyaca??z” ifadelerini kulland?.
Gediz Nehri'nin sadece tar?msal üretim için su ak?tan bir nehir olmad???n? ayn? zamanda ?zmir'in içme suyu kaynaklar?n? besledi?ini belirten Ba?kan Soyer, “?zmir'in 180 milyon metreküp içme suyu Gediz havzas?ndan beslenerek geliyor. Bütün havzan?n içme suyu kaynaklar? da Gediz'den besleniyor. Bir yandan elektrik paras? ödememek için onu zehirlerken, bir yandan da içti?imiz suyla kendimizi zehirliyoruz. Ekti?imiz sebze, meyve ile kendimizi zehirliyoruz. Art?k uyanman?n vakti geldi” dedi.
“Herkes topu birbirine atm??”
Soyer, bugüne kadar 'O Manisa s?n?r?nda Manisa'n?n i?i. O Kütahya s?n?r?nda veya U?ak s?n?r?nda onlar?n i?i' denildi?ini ve herkesin topu birbirine att???n? o nedenle de sorunun sahipsiz kald???n? söyledi. Bu sorunun sahibinin kendilerinin yan? s?ra tüm toplum oldu?unu vurgulayan Ba?kan Soyer, “Biz ayn? havzan?n insanlar?y?z. O pis ak?yorsa hepimiz etkileniyoruz. Kirletmenin önünü kesersek, o gümbür gümbür akan su yine bütün havzay? iyile?tirecek. Eski sa?l???na kavu?turacak. O nedenle bir an önce kirletmeyi durdurmam?z laz?m. Bunu durdurdu?umuz anda ovada yeniden bin bir çe?it ürün yeti?ecek. ?çti?imiz su sa?l?kl? hale gelecek. Ancak o zaman biz evlatlar?m?z?n yüzüne bakarken utanmayaca??z. Ancak o zaman hepimiz vicdan? rahatlam?? insanlar olaca??z. Gediz sadece bir nehirden ibaret de?il hepimizin can damar?d?r” diye konu?tu.
“1 milyar 500 milyon liraya temizlenmesi mümkün”
Ülkede bu i?ten sorumlu bakanl?klar?n, genel müdürlüklerin bulundu?unu da ifade eden Ba?kan Tunç Soyer, “Bu benim i?im de?il. Bir yerel yöneticiyim. Benim bildi?imden fazlas?n? onlar da biliyor, neden yapm?yorlar? 1 milyar 500 milyon liraya Gediz'in tamamen temizlenmesi mümkün. Ne kadar eksik ar?tma tesisi varsa hepsi yap?lacak, hepsi elektrik paras?n? ödeyecek. Kanal ?stanbul denilen ?eyin maliyeti ile 50 tane Gediz temizliyor. 50 Gediz’i temizlemek için kaynak aktarmaya karar veriyorsunuz. Peki, 50 Gediz’i temizlemek mi daha önemli yoksa bir kanal açmak m? önemli? Yöneticiler bir tercih yap?yor. Biz de yöneticilerin tercihleriyle hayat?m?z? sürdürüyoruz. Buyurun buradan devam edin” dedi.
Daha do?ru tar?m politikalar?n? geli?tirmek, do?ay? ve suyu korumak için ellerinden geleni yapacaklar?n? söyleyen Tunç Soyer, “Benim umudum var. Sizden ve kendimden umudum var. Biz el ele verirsek, birlikte hareket edersek ne sanayici elektrik paras?n? ödemekten kaçabilir, ne de yöneticiler buna umursamazl?k yapabilir. El birli?iyle Gediz’i temizleyece?iz, evlatlar?m?za temiz bir gelecek b?rakaca??z” dedi.
“Ala?ehir'e büyük katk? verdi”
Ala?ehir'in CHP'li Belediye Ba?kan? Ahmet Öküzcüo?lu ise tar?msal üretimin önemine de?indi. ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer'in önemli bir çal??ma ba?latt???n? ifade eden Ahmet Öküzcüo?lu, ?unlar? söyledi: “Tunç Soyer deyince akl?m?za eme?e sayg?, do?aya, çevreye, insana sayg? geliyor. Ba?kan?m?z Ala?ehir'e önemli katk? verdi. ?ki belediye aras?nda yap?lan protokolle, ?zmir Büyük?ehir Belediyesi bizden üzüm al?yor. Üzüm al?m deste?i sunan ba?kan?m?za te?ekkür ediyorum. Üreticinin hakk?n? kazanmas?n? sa?layan, çevreci bir ba?kan?m?z var” diye konu?tu
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, Kemaliye'deki program?n ard?ndan Salihli Organize Sanayi bölgesinde (OSB) bulunan at?k su ar?tma tesisini ziyaret etti, OSB Müdürü Ça?r? Duygu'dan bilgi ald?. Ba?kan Soyer, Manisa'n?n Salihli ilçesine ba?l? Adala Mahallesi'ndeki regülatörü de inceledi. Bir y?l boyunca su tuttuktan sonra tar?m arazilerinin kullanmas? için yaln?zca 27 gün bu suyu b?rakan regülatör hakk?nda bilgi ald?.
Yurtta?lar?n kurakl?k ç??l???na ses verdi
?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer, Marmara Gölü Sulak Alan?'na da gitti. 20 bin ku? türünün bar?nd???, 2 bin ki?inin de bal?kç?l?kla geçindi?i Marmara Gölü'ndeki kurakl??? ku? gözlem teleskobuyla inceledi. Gölmarmara ve Çevresi Su Ürünleri Üretim ve De?erlendirme Kooperatifi yetkililerinden bilgi alan Soyer, daha sonra Salihli ilçesine ba?l? Tekelio?lu Köyü sakinleriyle bulu?tu. Göldeki kurakl?ktan dolay? ma?duriyet ya?ayan köylüler, Ba?kan Soyer'i ellerinde 'Su yoksa hayat yok, toprak yoksa su yok, a?aç yoksa toprak yok, su yoksa insan yok', 'Bal?klar?n kaçacak ba?ka yeri yok', 'Binlerce ku? ve bal???n ç??l???na ses verin' yaz?l? dövizlerle kar??lad?.
CHP Manisa ?l Ba?kan? Semih Balaban, Ahmetli CHP ?lçe Ba?kan? Halil Buram, CHP Gölmarmara ?lçe Ba?kan? Hayati Uyar, Salihli CHP ?lçe Ba?kan? Hasan Hüseyin Namver, Salihli Çevre Derne?i Ba?kan? Avukat Seçil Ege De?erli ve bölge halk?n?n kat?ld??? programda konu?an Ba?kan Soyer, “Burada gördü?üm tablo yürek parçal?yor. Kahreden bir tablo var. Gölün 250 milyon metreküp kapasitesi varken, sadece 16 milyon metreküp su kalm??. Büyük bölümü kurumu?, ku?lar can çeki?iyor. Bal?klar bitmi?. Çok can yak?c? bir durum var. Siz bu durumu bizzat ya??yorsunuz. Üretim yap?lamaz durumda. Gördük ki büyük s?k?nt? var” dedi.
“Elimizden gelen fedakarl??? yapaca??z”
?zmir'e su veren Gördes Baraj?'n?n köye çok yak?n oldu?u halde buraya su vermedi?ini ifade eden Soyer, “Bunu çözece?im. ?zmir'e döner dönmez bununla ilgili ne gerekiyorsa yapaca??m. ?çiniz rahat olsun. Buna seyirci kalmayaca??z. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi olarak elimizden gelen fedakarl??? yapaca??z. Gediz Ege Bölgesi'nin can damar?. Gediz can çeki?iyor. Buraya sahip ç?kmam?z laz?m. Kirletilmesine izin vermememiz laz?m. Bunlar?n hepsi birbirine ba?l?. Gediz kirlendikçe buradaki su sorunu da büyüyor. Hem Gediz Nehri'ni temizlememiz hem de Gölmarmara'y? kurtarmam?z laz?m. El ele vermezsek sorunu çözemeyiz. O nedenle tüm belediyeler tüm kamu kurumlar? ve kooperatifleri seferber edece?iz. E?er kirletmezsek Gediz kendini yenileyerek akmaya devam edecek. Bu hikaye kader de?il, de?i?ebilir. Bunu de?i?tirme gücü de bizde” diye konu?tu.
Tunç Soyer, daha sonra Gölmarmara'n?n AK Partili Belediye Ba?kan? Kamil Öz'ün de daveti üzerine, ilçeye geldi. Ba?kan Öz ile bir süre sohbet eden Soyer, yeni yap?lan belediye hizmet binas?n? inceledi.
Gördes Baraj?’n? inceledi
?kinci gün program?n? ?zmir'in içme suyunun bir k?sm?n? kar??layan Gördes Baraj?'ndaki incelemeleriyle tamamlayan Ba?kan Tunç Soyer, ?unlar? söyledi: “Burada da içimizi burkan bir tablo ile kar?? kar??yay?z. Ne yaz?k ki yüzde 6,5 seviyesinde su tutuyor. 440 milyon metreküp kapasiteli ama sadece 46 milyon metreküpü var ve bunun 16 milyon metreküpü kullan?lamaz durumda. Maksimum 30 milyon metreküp su kalm??. Kurakl?k geçti?imiz her yerde ne kadar büyük bir tehdit oldu?unu gösteriyor. Her noktada buna tan?kl?k ediyoruz. Zaten azalan kaynaklar? da kirletiyoruz. ?klim krizi küresel ?s?nmay? art?rarak su kaynaklar?n? azalt?rken, biz de buna uyumlu ve buna çare üretecek projeler geli?tirmek zorunday?z. Bunu yapaca??z.”
Ba?kan Soyer’in Gediz Havzas?’ndaki inceleme turu 4 gün sürecek ve 17 Temmuz Cumartesi günü Foça’daki bas?n toplant?s?yla sona erecek.