?zmir Büyük?ehir Belediyesi Kent Tarihi, Tan?t?m ve Turizm Dairesi Ba?kan? Hasibe Velibeyo?lu, adayl?k çal??malar?n?n ?zmir Tarihi Liman Kenti Alan Ba?kanl??? koordinasyonunda ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, ?zmir Valili?i, Konak Belediyesi, ?zmir Kalk?nma Ajans? gibi çok say?da kurum, kurulu?, sivil toplum örgütü, üniversite ve akademisyenin deste?iyle devam etti?ini söyledi.
Konak Pier’den ba?lay?p Kadifekale’ye kadar uzanan bölgenin içinde yer ald??? ?zmir Tarihi Liman Kenti'nin, UNESCO Dünya Miras? Kal?c? Listesi'ne girmesine yönelik çal??malar tüm h?z?yla devam ediyor. Bölgenin 2020 geçici listeye girmesinin hemen ard?ndan kent payda?lar?n?n deste?i ile ba?lat?lan çal??malarda önemli a?amaya gelindi. Adayl?k dosyas?na son ?eklini verecek haz?rl?klar sürerken, dosyan?n 2026 y?l?n?n ilk çeyre?inde Kültür ve Turizm Bakanl???’na ula?t?r?lmas? planlan?yor. Kültür ve Turizm Bakanl???’n?n adayl?k dosyas?n? UNESCO’ya iletmesinin ard?ndan 2027 y?l?nda UNESCO uzmanlar?n?n kente gelmesi, 2028 y?l?nda ise ?zmir Tarihi Liman Kenti’nin UNESCO Dünya Miras? Kal?c? Listesi’ne girmesi hedefleniyor.
Velibeyo?lu: Uluslararas? görünürlük ve prestij sa?l?yor
UNESCO adayl???n?n önemine vurgu yapan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Kent Tarihi, Tan?t?m ve Turizm Dairesi Ba?kan? Hasibe Velibeyo?lu, “UNESCO adayl??? kültürel ve do?al miras?n istisnai bir evrensel de?ere sahip oldu?unu vurgulamakta ve bu de?erlerin tüm insanl?k ad?na korunmas?n? amaçlamaktad?r. Listeye kabul edilen alanlar, sadece ait olduklar? ülkeler için de?il, tüm dünya için önemli kabul edilmekte; bu durum uluslararas? görünürlük ve prestij sa?lamakla birlikte, alanlar?n korunmas? ve sürdürülebilir ?ekilde yönetilmesi konusunda taraflara önemli sorumluluklar yüklüyor. ?zmir, Efes (2015) ve Bergama Çok Katmanl? Kültürel Peyzaj Alan? (2014) ile UNESCO listesinde yer alan kentlerden biri. Ayr?ca ?zmir; Birgi Tarihi Kenti ile Foça, Çandarl? ve Çe?me kaleleri gibi alanlarla da UNESCO Dünya Miras? Geçici Listesi’nde yer al?yor. UNESCO geçici listesine 2020’de dahil edilen ?zmir Tarihi Liman Kenti adayl?k çal??malar? ?zmir Tarihi Liman Kenti Alan Ba?kanl??? koordinasyonunda ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, ?zmir Valili?i, Konak Belediyesi, ?zmir Kalk?nma Ajans? gibi çok say?da kurum, kurulu?, sivil toplum örgütü, üniversite ve akademisyenin deste?iyle devam ediyor” dedi.
“Tarihi bir f?rsat sunacak”
?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin UNESCO çal??malar?nda bir yandan sürecin organizasyonu ile ilgili katk? sa?larken di?er yandan tarihi merkezin canlanmas? ve korunmas? amac?yla proje ve faaliyetler yürüttü?ünü belirten Velibeyo?lu, “UNESCO çal??malar?nda kullan?lmas? için bina tahsisi, payda?lar? bir araya getiren organizasyonlar, süreçte raportör olarak görev yapan uzman personelin istihdam? gibi konularda destek sa?l?yoruz. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, 2002 y?l?ndan bu yana, planlama, kentsel tasar?m, sokak sa?l?kla?t?rma, bak?m-onar?m, cephe iyile?tirme ve restorasyon uygulamalar? gibi pek çok projeyi hayata geçirmi?tir. Agora, Antik Tiyatro ve Kadifekale çevresinde yürüttü?ü kamula?t?rmalar ile arkeolojik kültür katmanlar?n?n ortaya ç?kar?lmas? ve görünür k?l?nmas?n? sa?lam??, Kaz? Ba?kanl???’n? maddi olarak destekleyerek bu odaklarda yürütülen bilimsel kaz? çal??malar?n?n h?zlanmas?na olanak tan?m??t?r. ‘Dünya Miras?’ listesinde yer almak, alan?n özgün kimli?inin belgelenmesi, korunmas? ve tan?t?lmas? ad?na tarihi bir f?rsat sunacak. Di?er yandan yerel ekonomiye katk? sa?lamas?, kültürel de?erlere duyarl? ve uzun süreli etkile?im kuran ziyaretçi türünü te?vik etmesi beklenen di?er olumlu ç?kt?lar” diye konu?tu.
“?zmir’in ?ans? yüksek”
Sürecin 2018 y?l?nda ba?lad???n? ve ?zmir Tarihi Liman Kenti'nin, UNESCO Dünya Miras? Geçici Listesi'ne 2020 y?l?nda girdi?ini hat?rlatan ?zmir Tarihi Liman Kenti Alan Ba?kan? Abdülaziz Ediz, “?zmir UNESCO aç?s?ndan bakt???m?zda Türkiye’de en ?ansl? illerden birisi. Bir tarafta Bergama, di?er tarafta Efes olmak üzere iki kal?c? listede, üç geçici listede olan yerlerimiz var. ?yi bir çal??ma yap?ld?. Bu çal??malar? y?l sonuna kadar tamamlay?p, 2026 y?l?n?n ilk çeyre?inde dosyay? bakanl??a teslim edecek hale getirmek istiyoruz. Özetle 2026’da Kültür ve Turizm Bakanl???’n?n UNESCO’ya gönderebilece?i haz?r dosyalar aras?nda ?zmir’in olmas?n? hedefliyoruz. Kültür ve Turizm Bakanl???, dosyay? 2026’da gönderecek olursa 2027’de UNESCO uzmanlar? kentimize gelecek. ICOMOS’un yapt??? gibi ?zmir’de yerinde inceleme yapacaklar. Kal?c? listeye girmemiz 2028 y?l?nda gerçekle?ebilir. Mevzuat olarak da i?leyi? bu ?ekilde” ifadelerini kulland?.
10 ki?ilik Bilim Kurulu haz?rlad?
?zmir Tarihi Liman Kenti Adayl?k Dosyas?, ?zmir Tarihi Liman Kenti Alan Ba?kanl??? uzmanlar? taraf?ndan, Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi, ?zmir Kâtip Çelebi Üniversitesi ve Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nden akademisyenlerin kat?l?m?yla olu?turulan 10 ki?ilik Bilim Kurulu’nun i? birli?iyle haz?rland?. ?zmir Tarihi Liman Kenti Alan Yönetim Plan?, 29 Haziran 2022 tarihinde içinde ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, ?zmir Valili?i, Kültür ve Turizm ?l Müdürlü?ü, ?zmir 1 Numaral? Kültür Varl?klar?n? Koruma Bölge Kurulu Müdürlü?ü olmak üzere 17 üye kurum ve kurulu?tan olu?an E?güdüm ve Denetleme Kurulu taraf?ndan onaylanarak yürürlü?e girdi. Yönetim Plan? ile paralel olarak adayl?k dosyas? 30 Aral?k 2022 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanl???’na teslim edildi.
Adayl?k dosyas?nda son düzenlemeler
?zmir Tarihi Liman Kenti Alan Yönetim Plan? ve UNESCO Dünya Miras Listesi için adayl?k dosyas?n?n tan?t?m?na ve uygulanmas?na yönelik çal??malar sürerken, may?s ay?nda Uluslararas? An?tlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) kentte be? günlük bir inceleme ve de?erlendirme yapt?. ICOMOS, yapt??? ön de?erlendirme ve saha gezisinin ard?ndan kal?c? listeye giri? için adayl?k dosyas?nda yap?labilecek de?i?iklikler hakk?nda kurulu bilgilendirdi. Kurul, dosyaya son halini vermek için çal??malar?na devam ediyor. Adayl?k dosyas? ilerleyen süreçte Kültür ve Turizm Bakanl???’na teslim edilecek ve kal?c? liste için bekleyi? ba?layacak.
Tarihi Liman Kenti
Bugün tarihi ?zmir olarak adland?r?lan ve ?zmir’e antik liman kenti olma özelli?i sa?layan bölge, 19. yüzy?lda bu liman kentine bir giri? kap?s? olarak in?a edilen Konak Pier’den ba?layarak Kadifekale’ye kadar uzan?yor. UNESCO Dünya Miras? Geçici Listesi’nde Tarihi Liman Kenti ba?l???yla yer alan alanda Konak Meydan? ve Saat Kulesi gibi ?zmir’in öne ç?kan sembolleri bulunuyor; ayr?ca zaman içinde iç liman?n dolmas?yla geni?leyen Kemeralt? Çar??s? ile dünyan?n en eski ve en büyük aç?k hava al??veri? merkezlerinden birini de bar?nd?r?yor.