Türk Hava Yollar?'nda pilotundan, kabin ekibine, yer hizmetlerinden teknik personele kadar i?tiraklerle birlikte yakla??k 65 bin personel, pandemi nedeniyle ciddi oranda dü?en maa?lar? nedeniyle zor günler geçiriyor.
Dünyada birçok önemli havayolu ?irketi pandemi döneminde personel politikas?n? belirledi. Son olarak British Airways, sendikayla maa?lardan yüzde 8 indirim konusunda anla?t?. Ancak geçti?imiz ay Eurocontrol verilerine göre Avrupa'da en çok uçu? yapan THY'de durum hala belirsizli?ini koruyor.
THY yönetimi, Lufthansa ile ortak oldu?u ve a??rl?kl? olarak Almanlar?n yönetimindeki SunExpress Havayolu'nda çal??anlara ne kadar maa? verece?ini çok k?sa sürede tespit etti. Ancak 65 bin personelin maa? ve çal??ma ko?ullar?yla ilgili durumu 5 ayd?r netle?tiremedi.
Yetkili sendika Hava-??'le Nisan ay?nda ba?layan görü?meler bir türlü sonuçland?r?lamad?. En son bayramdan iki gün önce THY Yönetim Kurulu Ba?kan? ?lker Ayc? ve Hava-?? Ba?kan? Ali Kemal Tatl?bal gece yar?s? bir araya geldi.
THY, maa?larda kokpit için yüzde 50, kabin personeli için yüzde 35, yer personeli için ise yüzde 30 kesinti teklif etti. Hava-?? toplu i? sözle?mesi (T?S) maddelerinin uygulanmas?n? istedi. Anla?ma sa?land??? duyuruldu ama ertesi gün yine olmad??? aç?kland?. THY Yönetimi, “Sendika, 2021 y?l?nda normale dönme garantisi istedi, biz bu garantiyi veremeyiz” diyerek kendini savundu.
HAVASEN: THY KÇÖ ?LE ??? B?T?RMEYE ÇALI?IYOR
Belirsizli?in A?ustos ay?na kadar ortadan kaybolan yetkili sendika Hava-??'ten kaynakland???n? kaydeden HAVASEN Ba?kan? Kaptan Pilot Seçim Seçkin Koçak, “Süreç tamam?yla THY yöneticilerinin kontrolünde gidiyor. Hava-??, bugüne kadar ba?l? oldu?u Türk-??'i devreye sokarak bir anla?ma yapmal?yd?. THY, basit bir hesap yapt?. ‘K?sa Çal??ma Ödene?i’ ile i?i götürmeye çal???yor. Çünkü bu sayede en iyi ?artlarda yapaca?? anla?man?n bile en fazla dörtte birini ödüyor. Temel sorun budur. Oldu-olmad? oyunu ile bu süreci Aral?k ay?na kadar veya “K?sa Çal??ma Ödene?i (KÇÖ) bitene kadar götürecekler” diye konu?tu.
SEND?KAYA G?DEN P?LOTLARA UÇU? KESME CEZASI
Yakla??k 100 ki?ilik bir grup pilot, bayram öncesi anla?maya var?ld? haberlerinin duyulmas?n?n hemen ard?ndan Hava-?? Sendikas?'na giderek Ba?kan Tatl?bal'? uyard?. Zira Ba?kan, “Sizin kabul etmedi?iniz hiçbir anla?maya imza atmayaca??m” diyerek bir taahhütte bulunmu?tu.
THY yönetimi,bu ziyarete öncülük eden 10'un üzerinde k?demli kaptan pilota gönderdi?i maille “Uçu? Durdurma Cezas?” verdi. HAVASEN bunu, tüm i?çilere gözda?? olarak de?erlendirdi. Hava-?? ise, “Üyelerimize en kötü bayram? ya?atan, kendi yanl??lar?n? çal??an?n cebindeki paraya göz dikerek düzeltmeye çal??an i?vereni, hukuksuz uygulamalar?na son vermeye davet ediyoruz” dedi.
K?MSE SES?N? ÇIKARAMIYOR
AKP iktidar? 2012 y?l?nda havac?l?kta grevi yasaklad?. 65 bin ki?i içinde yakla??k 100 ki?ilik bir grubun sendika ziyaretine bile ceza kesen THY'de çal??anlar sesini ç?karmaktan korkuyor. ?sim vermeden SÖZCÜ'ye konu?an THY çal??anlar?n?n anlatt?klar? dü?ündürücü:
15 GÜN BO? PLANLAYIN, 15 GÜNLÜK PARA ALALIM
Dünyada neler oldu?unun fark?nday?z. Maa?? 2016 seviyesine çekiyorsun tamam ama, normale dönene kadar 15 gün uçur, 15 gün blok olarak bo? planla, 15 günlük para ver. ?kramiyeleri kald?rma onun da yar?s?n? ver. Böylece kazan?lm?? haklar?m? i?ler normale döndü?ünde tekrar alabilece?imi bileyim.
THY 3 B?N EURO'YA ?K?NC? P?LOT B?LE BULAMAZ
Bugünkü ?artlar üzerinden maa?? yar?ya böl. Böylece kaptan maa?? 50 bin TL iken 25 bine dü?ecek. Bu 3 bin Euro bile etmiyor. Dünya üzerinde 3 bin Euro'ya çal??acak kaptan de?il ikinci pilot bile bulamazs?n?z.
PANDEM? B?Z?M YÜZÜMÜZDEN OLMADI
Pandemi bizim yüzümüzden olmad? ki. Çolu?umuz çocu?umuz var. Ev borcu, araba borcu olan var. Ayda 17 bin TL kredi ödeyenler var. Çocuklar?n?n okul taksitler var. Çocuklar?n? özel okuldan alan çok pilot var. Babas?n?n evine dönen bekar arkada?lar var. Korsan taksicilik yapan kad?n kabin memuru arkada??m?z var. Hatta yeni ikinci kaptan bir arkada??m?z da borçlar? yüzünden taksicili?e ba?lad?.
THY ÇALI?ANIN ÖZVER?S?YLE AYAKTA
Tüm operasyon pilotlar?n, tekni?in, kabinin, yer hizmetlerinin özverisiyle ilerliyor. Her ?ey kitab?na uygun yap?lsa personel say?s?n?n iki kat?na ç?kmas? gerekir. Örne?in uça?a emniyet s?n?rlar? içinde minimum yak?t konulur, çünkü yak?t? ta??mak için de yak?t harcan?r. Her kaptan 3 ton daha fazla yak?t istese bu masraf?n yan?nda personel maa?lar? çok cüzi kal?r.
B?R KAPTANIN YET??MES? 10 YIL
THY pilotlar? i?ten ç?karamayaca??n?n fark?nda. Çünkü bir kaptan?n yeti?mesi 10 y?l, ikinci kaptan 2 y?l. TL de?er kaybedince nitelikli yabanc?lar da gelmiyor art?k. Kabinde yapabilir çünkü 2 ayda yeti?ir.
AKADEM?DEK? 900 P?LOT ADAYI ZOR DURUMDA
THY Akademi'deki 900 pilot aday ?u an 3900 TL KÇÖ al?yor. Bu adaylar 140 bin Euro borca imza att?. ??e ba?lad?ktan sonra 10 y?l boyunca ayda 800-900 Euro borç ödeyecekler. ?nsan Kaynaklar? bu 900 ki?iyi ücretsiz izne ç?kartacaklar?n? ancak 2024'te mezun olabileceklerini, bunun da garantisi olmad???n? aç?klad?.
K?M NE KADAR MAA? ALIYOR
THY'de K?sa Çal??ma Ödene?i uygulamas? devam ediyor. Özellikle maa?? dü?ük personel büyük s?k?nt? ya??yor. Pilotlarda 4 ay boyunca önce 2-3 gün daha sonra 6-7 gün uçu? yaz?ld? ve maa?lar 10-12 bin TL civar?nda gerçekle?ti. Geçen ay i?ler biraz daha düzeldi. Gün say?s? 15'e ç?kt?, yani a?a?? yukar? yar?m maa? yatt?. Kaptan maa?lar? ortalama 20-22 bin TL, ikinci kaptan 10-12 bin TL oldu. Kabin memurlar? ise k?demine göre 5-7 bin TL maa? ald?.
SAYILARLA THY
65 B?N: ??tiraklerle toplam çal??an
29 B?N 491: ??tirakler hariç çal??an
%54: Erkek
%46: Kad?n
34: Ortalama ya?
6.7 YIL: Ortalama K?dem
%38: Yer Personeli
%20: Pilot
%41: Kabin ekibi
Hisse: %49.12 Türkiye Varl?k Fonu %50.88 halka aç?k
*2019 y?l? raporu verileri.
(SÖZCÜ)