Sa?l?k Bakan? Fahrettin Koca’n?n aç?klamalar?na göre Türkiye’de (7 Nisan) toplam vaka say?s? 34 bin 109’a can kayb? ise 725’e yükselmi? oldu. Türk Tabipleri Birli?i (TTB) ise COVID-19 için aç?klanan ölüm ve vaka oranlar? ile ilgili önemli bir noktaya de?indi. Bu verilerin paralellik içermedi?ine de?inen TTB, Sa?l?k Bakanl???’n?n corona ölümleri için neden DSÖ’nün uluslararas? kodlar? kullanmad???n? sordu. Adli T?p ve Adli Bilimler Uzman? Prof. Dr. A. Co?kun Yorulmaz'?n yorumlar?n?n yer verildi?i aç?klamada, bu durumun ölüm oranlar?n?n az gösterilmesine yol açt??? vurguland?.
??te TTB’nin fla? aç?klamas?…
SA?LIK BAKANLI?I COVID-19 ÖLÜMLER? ?Ç?N DÜNYA SA?LIK ÖRGÜTÜ'NÜN ÖNERD??? ULUSLARARASI KODLARI NEDEN KULLANMIYOR?
Pandemi gibi halk?n büyük bölümünün sa?l???n? ilgilendiren acil durumlarda, mortalite sürveyans? salg?n?n toplumdaki yayg?nl?k derecesini izlemek, halk sa?l??? önlemlerine ve bunlar?n etkisini ölçmeye rehberlik etmek için vazgeçilmez öneme sahiptir. Mortalite sürveyans?n?n en önemli araçlar?ndan biri ölüm belgelerindeki ölüm nedenlerinin takip edilmesidir. Ölüm belgelerinin do?ru biçimde düzenlenmesi epidemiyolojik analizler ve halk sa?l??? çal??malar? için do?ru ve güvenilir bilgilerin olu?turulmas? için zorunludur.
DO?RULANMI? OLGU SAYILARI ?LE ÖLÜM SAYILARI ARASINDA PARALELL?K YOK
Türkiye'de COVID-19 pandemisinin ölümler üzerinden de?erlendirilmesinde soru i?aretleri bulunmaktad?r. Son günlerde aç?klanan ölüm say?lar? epidemiyolojik da??l?mlara uyum göstermemekte; do?rulanm?? olgu say?lar? ile ölüm say?lar? aras?nda paralellik bulunmamaktad?r. Ku?kusuz ölüm say?lar?n?n art?? göstermemesi çok memnuniyet verici bir durumdur, ancak dünyan?n di?er ülkelerinde gözlenen örüntü ile örtü?memesi dikkate al?nmas? gereken bir durumdur.
KAYITLARA COVID-19 D?YE GEÇ?LM?YOR!
Birli?imize ba?l? hekimlerden yap?lan bildirimler, bilgisayarl? tomografisi ve/veya klinik bulgular? hastal??? destekledi?i halde, PCR testi pozitif olmayan hastalar?n ya?amlar?n? yitirdiklerinde kay?tlara COVID-19 olarak geçmedi?i, bunun yerine ‘viral pnömoni', ‘do?al ölüm' veya ‘bula??c? hastal?k' olarak geçebildi?i biçimindedir.
Oysa Dünya Sa?l?k Örgütü (DSÖ) COVID-19 pandemisi s?ras?nda ölüm kay?tlar? için iki farkl? uluslararas? kod önermektedir. Bu kodlar;
U07.1: COVID-19, virüs tan?mlanm?? (laboratuvar testi (PCR) ile kesinle?tirilmi? olgular) ve
U07.2: COVID-19, virüs tan?mlanmam?? ?eklindedir.
DSÖ, (U07.2) kodunun, klinik ve epidemiyolojik olarak COVID-19 tan?s? konulan ancak, laboratuvar testi ile kesinle?tirilmemi? olas?/ku?kulu olgular için kullan?lmas? gerekti?ini belirtmektedir (https://www.who.int/classifications/icd/covid19/en/). Ölüm bildirimlerinde de bu kodlar?n kullan?lmas? önerilmektedir (https://www.who.int/classifications/icd/COVID-19-coding-icd10.pdf?ua=1).
Ülkemizde, ölüm belgelerinin düzenlenmesi için kullan?lan Ölüm Bildirim Sistemi (ÖBS) 06.04.2020 tarihi itibar?yla incelendi?inde; (U07.1) tan? kodunun kar??l???nda MERS COV HASTALI?I, (U07.2) kodunun kar??l???nda AV?AN ?NFLUENZA ENFEKS?YONU bulundu?u, tan? kodlar?n?n DSÖ kararlar? neticesinde düzenlenmedi?i görülmektedir. Adli T?p ve Adli Bilimler Uzman? Prof. Dr. A. Co?kun Yorulmaz'?n konuya ili?kin yaz?s? çarp?c?d?r.
“ÖLÜM SAYILARININ AZ GÖSTER?LMES?NE YOL AÇIYOR”
Sa?l?k Bakanl???'n?n DSÖ taraf?ndan önerilen kodlar? neden kullanmad??? merak konusudur. ABD'de Hastal?k Önleme Merkezi (CDC) söz konusu kodlar?n olabildi?inde spesifik olmas?n?, viral pnömoni gibi daha geni? ve spesifik olmayan tan?mlamalardan kaç?n?lmas? gerekti?ini önermektedir. Bu kodlar?n DSÖ gibi uluslararas? kurulu?lar?n önerdi?i biçimde kullan?lmamas? COVID-19 pandemisi s?ras?nda ölüm say?lar?n?n az gösterilmesine yol açmakta, böylece sorunun boyutunun tam olarak belirlenememesi ve al?nmas? gereken halk sa?l??? önlemlerinin yeterli düzeyde al?namamas? riskini do?urmaktad?r.
Sa?l?k Bakanl???'n? hemen DSÖ taraf?ndan belirlenen COVID-19 kodlar?n? kullanmaya, ?ubat ay?ndan itibaren ölüm kay?tlar?n? bu yakla??m üzerinden gözden geçirmeye ve gerekmesi halinde sözel otopsi tekni?ini uygulamaya ça??r?yoruz. Ölüm kay?tlar?n?n aç?lmas? halinde, Türk Tabipleri Birli?i bu sürece katk? sunmaya haz?rd?r.