TÜ?K enflasyon hesab?na ili?kin yaz?l? aç?klama yaparken, "bilimsel aç?dan TÜFE’ye ele?tiri getiremeyen ilgili çevrelerin 143 temel ba?l?k içinden c?mb?z ile seçtikleri birkaç ba?l??a dair bilinçli veya bilinçsiz biçimde yan?lt?c? beyanlar?n?n devam etti?i mü?ahede edilmektedir" ifadelerine yer verdi.
TÜ?K, enflasyon tart??malar?na ve kurumla ilgili ç?kan haberlere ili?kin aç?klama yapt?. Kurum, enflasyon sepetindeki ürün fiyatlar?n? yay?nlamama karar?n?n isabetli oldu?unu belirtti.
Aç?klamada ayr?ca, "Eksik ve yan?lt?c? bilgiler üretilerek madde fiyat? sonuçlar?na ula??lmaya çal???lmas? neticesinde ortaya ç?kan tart??malar, seçilmi? homojen maddeler haricinde kalan ürünlerin fiyatlar?n?n yay?mlanmamas? karar?n?n ne denli isabetli bir karar oldu?unu bir kez daha ortaya koymu?tur" ifadeleri yer ald?.
TÜ?K'TEN AÇIKLAMA
Aç?klamadan öne ç?kan noktalar ?öyle:
"08.07.2024 tarihinde düzenlenen bas?n toplant?s?yla kamuoyunun Tüketici Fiyat Endeksi hesaplamalar? konusunda bilgilendirilmesi amaçlanm??t?r. Ancak, toplant? s?ras?nda sorulan bir soruya verilen yan?t?n ba?lam?ndan kopar?larak haberlere yans?t?ld??? görülmü?tür. Toplant?da sorulan “Fiyatlar ne zaman ucuzlayacak?” sorusuna verilen kapsaml? yan?t içerisinde geçen “yüzde 45 ile yüzde 75 enflasyon aras?nda can yak?c?l??? aç?s?ndan pek bir fark bulunmamaktad?r” ifadesi, yüzde 45 oran?nda bir enflasyonun da halk için oldukça yüksek ve zorlay?c? oldu?unu vurgulama amac? ta??maktad?r. Bu oranlar aras?nda önemli bir fark oldu?u muhakkakt?r, ancak her iki oran da ya?am maliyeti üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratmaktad?r. Burada anlat?lmak istenen “Fiyatlar?n ucuzlamas? için enflasyonun negatife dönmesi, tabii ki bundan önce tek haneli seviyelere dü?mesi gerekti?idir.”
TÜFE sepetinde 2024 y?l? itibar?yla 12 ana harcama grubu alt?nda, 43 harcama grubu yer almaktad?r. Bu harcama gruplar? alt?nda ise 90 alt harcama grubu bulunmaktad?r. Alt harcama gruplar?n?n alt?nda yer alan 143 temel ba?l?kta ise 406 madde ve bu maddeler alt?nda 913 adet madde çe?idi bulunmaktad?r.
Bu kapsamda, TÜFE sepetindeki de?i?im oranlar? her ay 12 ana harcama grubu, 43 harcama grubu, 90 alt harcama grubu ve 143 temel ba?l?k düzeyinde yay?mlanmaktad?r. Avrupa ?statistik Ofisi (EUROSTAT) taraf?ndan yay?mlanmas? beklenen en detayl? düzey ise temel ba?l?k düzeyidir. Kurumumuz taraf?ndan temel ba?l?k düzeyinde endeks de?i?imleri uluslararas? beklentilere en uygun biçimde kamuoyu ile payla??lmaktad?r.
Bu ba?lamda TÜ?K dünyadaki en ?effaf resmi istatistik kurumlar?ndan biridir. Bir kö?e yazar? taraf?ndan, Kurumumuzca en son Nisan 2022’de yay?mlanm?? olan baz? madde fiyatlar?, yine kurumumuz taraf?ndan hali haz?rda yay?mlanmakta olan temel ba?l?k seviyesinde fiyat endeksleri ile geni?letilerek günümüze ili?kin ortalama fiyat hesaplamalar?n?n yap?ld??? iddia edilmektedir.
MADDELER CIMBIZLANDI
Bahsi geçen yan?lt?c? sonuçlar?n baz? çevreler taraf?ndan manipülasyon arac? olarak kabul görmesi neticesinde, bilimsel aç?dan TÜFE’ye ele?tiri getiremeyen ilgili çevrelerin 143 temel ba?l?k içinden c?mb?z ile seçtikleri birkaç ba?l??a dair bilinçli veya bilinçsiz biçimde yan?lt?c? beyanlar?n?n devam etti?i mü?ahede edilmektedir.
Bunun yan? s?ra, ilgili kö?e yazar? taraf?ndan yap?lan hesaplama özellikle bir temel ba?l?k alt?nda birden fazla maddenin ve madde çe?idinin bulundu?u durumlarda tamamen hatal? ç?kar?mlara neden olmaktad?r. Örne?in, “06212-Doktor muayene ücreti” temel ba?l??? için de bu durum geçerlidir. Bu temel ba?l?k, “Muayene kat?l?m pay? (Devlet, Uzman Dr.)”, “Doktor muayene ücreti (Özel, Uzman Dr.)”, “?laç kat?l?m pay?” ve “Doktor muayene ücreti (Muayenehane, Uzman Dr.)” gibi bireylerin bütçelerinde farkl? harcama paylar?na sahip madde çe?itlerinden olu?maktad?r. Devlet hastanesi muayene kat?l?m ve ilaç katk? paylar?, doktor muayene ücreti (özel hastane) ve doktor muayene ücreti (muayenehane) gibi di?er ürün çe?itlerine oranla daha yüksek harcama paylar?na sahiptir.
Öte yandan, ilgili temel ba?l?k düzeyinde hesaplanan fiyat ve de?i?im oran? matematiksel olarak yaln?zca uzman doktor muayene ücretindeki de?i?imi ifade etmemektedir. Dolay?s?yla, ilgili kö?e yazar?n?n, devlet ve özel sektör taraf?ndan sunulan ilgili sa?l?k hizmetlerinin tamam? ayn? fiyat düzeyinde de?i?im göstermi?çesine toplula?t?r?larak hesaplad??? ve sözde TÜ?K’e ait madde fiyatlar? gibi aç?klad??? rakamlar hatal? yakla??mlar bar?nd?rmaktad?r.
Bu tür manipülasyonlara mahal verilmemesi ad?na dünyan?n önde gelen ülkelerinin hiçbirinde madde düzeyinde tüm fiyatlar hesaplanmamakta ve yay?mlanmamaktad?r.
MADDE F?YATI YAYINLAMAMA KARARI ?SABETL?
?lgili kö?e yazar? taraf?ndan eksik ve yan?lt?c? bilgiler üretilerek madde fiyat? sonuçlar?na ula??lmaya çal???lmas? neticesinde ortaya ç?kan tart??malar, Türkiye ?statistik Kurumu’nun, Avrupa Birli?i’ne üye ve aday ülkeler, EFTA ülkeleri, ABD ve Kanada’da oldu?u gibi seçilmi? homojen maddeler haricinde kalan ürünlerin fiyatlar?n?n yay?mlanmamas? karar?n?n ne denli isabetli bir karar oldu?unu bir kez daha ortaya koymu?tur.