TMMOB ?zmir Koordinasyon Kurulu ve ?zmir Barosu'nun ortak aç?klamas?nda, depremin ard?ndan ya?anan aksakl?klarla ilgili sorulan sorulara hükümet ve ilgili bakanl?klar?n yan?t vermedi?i ileri sürüldü. "Hükümet ve ilgili bakanl?klar?n ?zmir’in sesini önemsemediklerini görülmü?tür" denilen aç?klamada, depremin ard?ndan ya?anan süreç ve aksakl?klar ?öyle s?raland?:
"30 Ekim 2020 14:51 ?zmir Depremi gerçekle?mi?tir.
2 Kas?m 2020 kurtarma çal??malar? sürerken muhtarl?klarda tahliye ve y?k?ma ili?kin Bakanl?k yaz?lar? ilan edilmi?tir. Bu yaz?larda y?k?m tahliye i?lerinin 6306 sk’un 6/a maddesine göre yap?laca?? bildirilmi?tir. Baz? binalara ise 7269 sk’a göre i?lem yap?laca?? aç?klanm??t?r.
?zmir ?linde kendili?inden çöken, a??r hasar gören veya a??r hasar görme riski bulunan yap?lar?n bulundu?u alanlarda, Çevre ve ?ehircilik Bakanl???'nca nca yap?lan teknik incelemeler neticesinde belirlenecek proje alanlar?ndaki uygulamalar?n 6306 say?l? Afet Riskli Alt?ndaki Alanlar?n Dönü?türülmesi Hakk?ndaki Kanun'un 6/A maddesi uyar?nca RESEN yap?lmas? hususu Bakanl?k Makam?'n?n 09.11.2020 tarihli ve 237121 say?l? Olur'u ile uygun görülmü?tür.
11 Aral?k 2020 19 Ocak 2021 tarihleri aras? 7 projeye ait toplam ihale bedeli 542 milyon 700 bin olmu?tur.
6306 say?l? Kanun'un 2'nci maddesinin birinci f?kras?n?n (c) bendi uyar?nca Bakanl?k Makam?'n?n 30.11.2020 tarihli ve 256261-256267-.256269-256273-256278-256281-256285 say?l? Olur'lar? ile Rezerv Yap? Alan?; olarak belirlenmi? ve Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? Altyap? ve Kentsel Dönü?üm Hizmetleri Genel Müdürlü?ü’nün 01.12.2020 tarih ve 257306 say?l? yaz?s? gere?i, Bayrakl? ?lçesi, Mansuro?lu Mahallesi 3927 Ada 1 Parsel ve 8004 Ada 2 Parsel ?le Manavkuyu Mahallesi 67 Ada 9 Parsel ve 3783 Ada 2 Parsele , 25220 ada 1,4 ve 5 parseller, 25279 ada 1 parsel ve bir k?s?m tescil harici alana ili?kin 1/1000 ölçekli uygulama imar plan? de?i?ikli?i çal??malar?na ba?lanm??t?r.
Yakla??k 375 hektarl?k alan?n kentsel geli?me alan? olarak planlanmas?na yönelik ?zmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i ve 1/25.000 Ölçekli ?zmir Büyük?ehir Bütünü Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i 1 Numaral? Cumhurba?kanl??? Te?kilat? Hakk?nda Cumhurba?kanl??? Kararnamesi’nin 102 nci (c) maddesi uyar?nca 16.12.2020 tarihinde onaylanm??t?r.
22 ?ubat 2021 temel atma töreni yap?larak in?aatlara ba?lanm??t?r. 3. bölge hariç Eylül 2021’de bitirilece?i aç?klanm??t?r. Bitirilememi?tir."
"YIKILMI? B?NALARIN OLDU?U YER? REZERV ALAN YAPTILAR"
Aç?klamada, deprem konutlar?yla ilgili belirlenen rezerv alana ili?kin ise ?u de?erlendirmeler yer ald?:
"Bayrakl? ?lçesi, Mansuro?lu Mahallesi 25220 ada 1,4 ve 5 parseller ile 25279 ada 1 parsel 1. Bölge, 3789 Ada 1 ve 2 Parseller ile 54 Ada 159 Parseller 2. Bölge 8004 Ada 2 Parsel 4.Bölge, 3783 Ada 2 Parsel 5.Bölge, 67 Ada 9 Parsel 6.Bölge ve 3927 Ada 1 Parsel 7.Bölge olarak adland?r?lm??t?r.
Söz konusu Rezerv Yap? Alanlar?nda, deprem sonucu çöken veya a??r hasar gören yap?lardan dolay? 6306 say?l? Kanun kapsam?ndaki hak sahipleri ile 7269 say?l? Umumi Hayata Müessir Afetler Dolay?s?yla Al?nacak Tedbirlerle Yap?lacak Yard?mlara Dair Kanun kapsam?ndaki hak sahiplerine tabi olduklar? Kanun kapsam?nda de?erlendirilmek üzere, konut üretimine yönelik çal??malara ba?lanmas? gere?i do?mu?tur. Bu kapsamda, yap? nizam? korunarak haz?rlanan imar plan? de?i?ikli?i ile; meri uygulama imar plan?nda 8 kat olan yap? yükseklikleri zemin + 5 kat olarak düzenlenmi?tir.
Rezerv kelimesinin anlam? Türk Dil Kurumunda sözlü?ünde 'Yedek- saklanm?? biriktirilmi?' olarak aç?klanmaktad?r. Bayrakl? bölgesinde y?k?lm?? apartmanlar?n oldu?u bölgeler rezerv alan ilan edilmi?tir. Oysa TDK daki sözcük anlam? ile bile ba?da?mayan bir yakla??m ile bu alan rezerv alan ilan edilmi?tir."
"NEDEN DEVLET TARAFINDAN KAR?ILANMADI DA PARA TALEP ED?LD?..."
TMMOB ve ?zmir Barosu, proje alanlar?na dair 1 y?ld?r yan?t dahi alamad?klar?n? savunduklar? sorular? ?öyle s?ralad?:
"-Proje alan?nda devlet taraf?ndan yap?lan binalar için neden para talep edilmi?tir. Neden yap?m devlet taraf?ndan kar??lanmam??t?r?
-Bakanl?k taraf?ndan ilan edilen yedi proje alan?nda sekiz kata kadar in?aat izni verilirken yeni yap?lan projelerde zemin +5 kat in?aat izni verilmi?tir. Bu karar?n bilimsel nedeni var m?d?r? Varsa nedir? Yakla??m kazan?lm?? hakk?n ihlali de?il midir?
-?zmir ?ehrini ilgilendiren 1/100000 ve 1/25000 planlar yap?l?rken, plan?n bütünlü?ü ilkesi sebebi ile proje alan? için ?zmir Büyük?ehir Belediyesi yetkililerine hiç dan???lm?? m?d?r?
-Mekânsal Planlar Yap?m Yönetmeli?inin 21.maddesinin 6.f?kras?nda “Onayl? jeolojik-jeoteknik veya mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planlar? haz?rlanamaz” denmektedir. Bakanl???n söz konusu yönetmelik hükmüne ayk?r? 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i ve 1/25.000 Ölçekli ?zmir Büyük?ehir Bütünü Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i onaylamas?n?n nedeni nedir? Bu etüt raporuna sahip olmadan yap?lan planlama sonucu bir sonraki depremde ayn? bölgede tekrar can kayb? ya?an?rsa sorumlusu kim olacakt?r?
-Yedi proje alan? hangi kriterlere göre olu?turulmu?tur. Projeler neden hiç ask?ya ç?kar?lmadan ihale edilmi?tir? ?halenin kamu yarar?na en uygun bedelle yap?ld???n?n kan?t? var m?d?r?
-Depremde hasar alm?? yap?lar?n bulundu?u özel mülkiyete tabi olan arsalar rezerv alan ilan edilmi?tir. Rezerv alan tarifine göre bu alan rezerv alan edilebilir mi? Depremde y?k?lan ve hasar gören alan?n yerinde dönü?üm yap?lmas? gereken alan olmas? gerekirken bu bölgenin rezerv alan? ilan edilmesinin yasal dayana?? ve kriteri nedir?
-6306 kentsel dönü?üm 6/A maddesi, vatanda?a ait tapular?n hazineye devredilmesini vatanda??n mülkünde idarenin istedi?i gibi tasarrufta bulunmas?n? sa?lamaktad?r. Bu durum mülkiyet hakk?na ve anayasaya ayk?r? de?il midir?
-Proje alandaki binalar hangi bilimsel kriterler gözetilerek 7269 ve 6306 say?l? kanunlara tabi k?l?nm??t?r. Tüm bunlar?n nedeni rant bölgesi olan lokasyonlarda anayasadaki mülkiyet hakk?na ayk?r? olarak 6A maddesine i?lerlik ve uygulama alan? kazand?rmak m?d?r?
-?dare ancak ve ancak kanunlarla öngörülen ?ekilde kamula?t?rma ile ivedi durumlarda kamula?t?rmas?z el atma ile sat?n alma veya takas trampa ile mal edinebilir. Proje alan?ndaki örnekler vatanda??n mülkiyetini hazineye geçirip, istendi?i gibi plan proje üretilip, ard?ndan ihaleye ile vatanda??n mal?n? vatanda?a sat?lmas? durumu ortaya ç?kmaktad?r. Vatanda? kendi istedi?i ekip ile neden kendi in?aat?n? yapamamaktad?r? Bu konudaki aç?klaman?z nedir? Bu durum mülkiyet ve e?itlik hakk?na ayk?r? de?il midir?
-Depremden zarar görmü? 652 adet a??r hasarl? bina varken orta hasarl? ve az hasarl? binalar?n dahi dahil edilmek suretiyle sadece yedi proje alan? olu?turulmas?ndaki kamu yarar? nedir?
-Hak sahipli?i için imzalat?lan belgede kullan?lacak kredi miktar?n?n belli olmadan imza at?lmas? zorunlu tutulmu?tur. Depremzedeler ne kadar borçland???n? bilmeden hak sahibi olmaya m? zorlanm??t?r. Bu rakam, üzerinden bir y?l geçtikten sonra, kaç lirad?r. Eylül ay?nda bitirilece?i söylenen binalar?n b?rak?n bitirilmeyi ödenecek kredisinin bile ortaya konamamas? gerçe?ine kar?? bir aç?klama var m?d?r?
-Y?k?m? resen gerçekle?tirilen binalar?n enkaz bedelleri vatanda?lara ödenecek midir?
-Devlet vatanda??ndan y?k?m bedellerini talep edecek midir?
-Halk aras?nda deprem vergisi olarak bilinen, 1999 dan beri 20 y?ld?r toplanan ve her y?l zamlanan özel ileti?im vergisi neden a??r ve orta hasar alan binalar?n yap?m?nda kullan?lmam??t?r?
-?dareniz taraf?ndan hasars?z, az hasarl? veya orta hasarl? oldu?u halde y?k?lm?? bina var m?d?r? E?er y?k?ld? ise hangi dayanak ile y?k?lm??t?r?
-Halen a??r hasarl? olup y?k?lmayan kaç bina vard?r?
-?hale dökümanlar?, ihale ?artnameleri, ihale edilen projelere ili?kin teknik ve hukuki detaylar neden kamuoyu ile payla??lmam??t?r
-7269 ve 6306 say?l? kanunlar?n borçland?rma rakamlar?n?n tesisi, yap?land?r?lmas? ve ödeme ?ekil ve ?artlar? farkl?l?k arz etmektedir. Binalar?n 7269 ve 6306 say?l? kanunlara tabi k?l?narak ayr??t?r?ld??? gerçe?ine binaen, uygulamada ayn? afeti ya?am?? vatanda?lar aras?nda gerek borç tahakkuku gerekse geri ödeme süre ve ko?ullar?nda da bu fark yarat?lacak m?d?r?
-30.10.2020 tarihinde ya?anan deprem sonras? Bayrakl? ?ehir Hastanesi bölgesinde orman vasf? d???na ç?kar?larak ve alan?n sit statüsü yeniden düzenlenerek bir k?sm? tamamen do?al sit statüsü d???na ç?kar?lmak sureti ile alelacele “rezerv alan?” belirlenmesi hangi bilimsel dayanaklarla yap?lm??t?r? ?zmir’de 1995 y?l?nda meydana gelen sel felaketi sonucu yitirdi?imiz 65 vatanda??m?z?n 58’i Laka Deresi Havzas?’ndan gelen sellere kap?larak hayat?n? kaybetmesi sonras?nda harcanan kamu kaynaklar? yap?lan binlerce km. teras, a?açland?rma yap?lan alan?n yeniden konut alan?na çevrilmesi yeni felaketlerin kap?s?n? açmayacak m?d?r? Kentsel alan içerisinde rezerv alan/alanlar olarak belirlenebilecek kamu mülkiyetindeki alanlar olup olmad??? konusunda bir ara?t?rma yap?lm?? m?d?r?
-Hastane bölgesinde ilan edilen rezerv alanda kaç konut yap?lmas? planlanmaktad?r. Hastane yan?ndaki rezerv alana yap?lacak konutlardan kaç adedi 7269 nolu kanun ?erhi bulunan a??r hasarl? apartman maliklerine verilmi?tir. Kalan konutlar kimlere verilecektir? Bakanl?kça yerinde üretilecek konut ve dükkânlar için, olu?abilecek muhtemel fazlal???n da??t?m? ile ilgili uygulama ne olacakt?r?
-Hastane bölgesinde yap?lan konutlar?n altyap?s? (elektrik, su ve en önemlisi kanalizasyon) fiili durum nedir?"
Aç?klamada, yap?lan yanl??l?klar ve sorumlular?n ortaya ç?kar?lmas? konusunda kararl?l?kla mücadele edilece?i vurguland?.