Türkiye'de son y?llarda çok say?da ki?inin intihar?yla ba?lant?l? oldu?u dü?ünülen ve sanal ölüm tuza?? olarak bilinen 'mavi balina' oyunu, sosyal medya üzerinden h?zla yay?l?nca, TBMM'de konuyu ara?t?rmak üzere 6 ay önce komisyon kuruldu. Bili?im Teknolojileri Ba??ml?l??? Ara?t?rma Komisyonu, çal??ma süresi içerisinde 12 toplant? yaparken, kurum ve kurulu?lardan onlarca uzman?n görü?üne ba?vurdu. Bili?im teknolojileri ba??ml?l???n?n etkilerinin incelenerek olas? zararlar?n?n önlenmesi, bu teknolojilerin kontrollü kullan?m?n?n sa?lanmas? için yap?lmas? gerekenlerin saptanmas? amac?yla kurulan komisyon çal??malar?n? tamamlayarak rapor haline getirdi. Raporda, Türkiye'de ba??ml?l?k yaratan bilgisayar oyunlar?n?n çocuk ve gençleri ölüme kadar götürdü?ü belirtildi.
'YÜKSEKTEN ATLA VE ÖL'
Raporda, yakla??k 150 civar?nda gencin intihar?yla ba?lant?l? oldu?u dü?ünülen ve sanal ölüm tuza?? olarak bilinen 'mavi balina' oyunu, ?öyle anlat?ld?:
"Bu oyuna kat?lan ki?ilerden ço?u ?iddet içeren 50 talimat? yerine getirmesi istenmektedir. 50 günlük bir süreyi kapsayan bu komutlar aras?nda derin olmayacak ?ekliyle kol ve bacaklar?n kesilmesi, belirli bir süre boyunca oyunu oynayan?n kimseyle görü?memesi, yüksek sesle müzik dinlemesi gibi a?amalar yer almaktad?r. 50'inci günün sonunda da oyunu oynayana, son a?ama olan 'yüksekten atlayarak ya da kendini asarak intihar etme' komutu verilmektedir. Bu oyunda yönetici konumunda olan ki?ilerin, ki?isel bilgilerini ele geçirdikleri kurbanlar?na ?antaj yaparak oyunda kalmaya zorlad?klar? belirtilmektedir. Neredeyse tüm dünyay? tehdit eden bu oyun bizim ülkemizde de ciddi kay?plara sebep olmaktad?r. Bu konuda gerekli önlemlerin ivedilikle al?nmas?, çocuklar?m?z?n bilinçlendirilmesi gerekmektedir."
'PROBLEML? ?NTERNET KULLANIMI' YÜZDE17,45'
Türkiye'de yap?lan çal??malarda 'problemli teknoloji kullan?m?' yayg?nl???n?n 'teknoloji ba??ml?l???' yayg?nl???ndan yüksek oldu?u vurgulanan raporda, ?u ifadelere yer verildi:
"Ülkemizde 2011 y?l?nda yap?lan bir yayg?nl?k çal??mas?nda ortaokul ö?rencileri aras?nda 'problemli internet kullan?m?' yüzde17,45, internet ba??ml?l??? s?kl??? yüzde 2,33 olarak saptanm??t?r. ?stanbul Kad?köy ilçesinde 2015 y?l?nda yap?lan 10-15 ya? aras?ndaki 1019 ortaokul ö?rencisinin kat?ld??? bir çal??mada kat?l?mc?lar?n yüzde 46,7’sinin problemli internet kullan?c?s? oldu?u, yüzde 5,6’s?n?n ise bilgisayar oyunu ba??ml?s? oldu?u belirlenmi?tir. 2015 y?l?nda Giresun’da yap?lan 13-18 ya? aras?ndaki 1175 ergenin kat?ld??? bir çal??mada kat?l?mc?lar?n yüzde 7,1’inin problemli internet kullan?m? oldu?u belirtilmi?tir."
BA?IMLILIK R?SK? HER YA?TA
Bili?im teknolojilerinin, ya? fark? gözetmeksizin tüm bireyler üzerinde risk olu?turdu?u belirtilen raporda, "Çocukluk, ergenlik ve gençlik dönemlerinde baz? ba??ml?l?k türlerine çok daha fazla rastland??? da görülmektedir. Çocuk, ergen ve gençlerde özellikle internet, oyun ve sosyal medya ba??ml?l?klar?, yeti?kinlerde ise pornografi, oyun ve çevrimiçi kumar gibi ba??ml?l?klar?n görülme s?kl?klar? daha fazlad?r. O halde ba??ml?l???n sebepleri ve ba??ml?l??a etki eden faktörlerin farkl? ya? gruplar?nda farkl? ?ekillerde ortaya ç?kt??? söylenebilir" denildi. Raporda, 'teknoloji ba??ml?l???' ve 'internet ba??ml?l???'na sürükleyen faktörlerin iki ba?l?k alt?nda ele al?nabildi?i kaydedilerek, "Bunlardan ilki, internete eri?im, interneti kullan?m amac? gibi internetin yap?s? ve içerdi?i nesnelerin ba??ml?l?kla ili?kisidir. Di?eri ise, psikolojik bozukluklar, ailevi problemler gibi bireysel veya sosyal baz? faktörlerin internet ba??ml?l???n? tetiklemesi veya internete do?ru bir kaç??a te?vik etmesi" ifadelerine yer verildi.
'BENZER? C?HAZLARIN TEM?N ED?LMES? UYGULAMASINA SON VER?LMEL?'
Raporda ?u önerilere yer verildi: "Özellikle 0-6 ya? aras? çocuklar?n bili?im teknolojileriyle uygun bir ?ekilde tan??t?r?lmas? için ebeveynlere, kre? ve bak?mevi çal??anlar?na ve bak?c?lara fark?ndal?k e?itimleri verilmelidir. Ailece kaliteli vakit geçirmeye belli bir zaman ayr?lmal?d?r. Çocuklar, ilgi alanlar?na göre hobilere, sanat ve spor dallar?na ve di?er geli?tirici etkinliklere yönlendirilmeli, evde çocu?un ilgi duydu?u evcil bir hayvan besleme seçene?i de?erlendirilmelidir. Restoranlarda veya AVM’lerde çocuklarla ilgilenme külfetinden kaç?nabilmeleri için ebeveynlere tablet, cep telefonu veya benzeri cihazlar?n temin edilmesi uygulamas?na son verilmelidir."
'A?LELERE BÜYÜK GÖREV DÜ?ÜYOR'
Komisyon Üyesi CHP ?zmir Milletvekili Kamil Okyay S?nd?r, bili?im teknoloji ba??ml?l???n?n artmas?n? önlemek için devlet kurumlar?na ve ailelere büyük görev dü?tü?ünü söyledi. Komisyona davet edilen uzmanlar?n anlatt?klar?na bak?ld???nda, teknoloji ba??ml?l???n?n bireyleri ölüme kadar götürdü?ünü söyleyen S?nd?r, ?öyle dedi: "Bili?im teknolojisi sadece ülkemizin sorunu de?il, dünyan?n da sorunu. Bireyi öyle bir ?uursuzland?r?yor ki 'mavi balina' gibi birtak?m oyunlar?n önüne geçilmedi?i zaman, bireyin ya?am?na son verecek hale getiriyor. Bu ba??ml?l???n bir sonucu. Ba??ml?l?k, her ya?ta bireyin ya?am kalitesini dü?ürüyor. Bu sorunla mücadele etmek sadece ailelerin de?il, devlet ve kamunun da sorumlulu?unda. Nüfusun yüzde 30’u üzerinde çok ?iddetli ba??ml?l?k yaratm?? durumda. Ba??ml?l?k dedi?iniz asl?nda, o oyundan kendini alamamas?, sonland?ramamas?. Örne?in çocu?un ödevi var, dersi var, 'nas?l olsa sonra yapar?m' diyor. Çünkü oyunu b?rakam?yor."