17 ?ubat-4 Mart 1923 tarihleri aras?nda Konak’ta toplanan ?zmir ?ktisat Kongresi’nin 98. y?ldönümü için düzenlenen anma etkinliklerinin ilki, Konak ?ktisat An?t? önünde, pandemi nedeniyle k?s?tl? kapsamda yap?lan törenle gerçekle?tirildi. Sayg? duru?uyla ba?layan törene Konak Belediye Ba?kan? Abdül Batur, Gazeteci, Yazar Sancar Maruflu, ?zmir Esnaf ve Sanatkarlar Odalar? Birli?i Yönetim Kurulu Ba?kan? Zekeriya Mutlu, Tarihi Kemaralt? Esnaf Derne?i Ba?kan? Semih Girgin ile Konak Mahalle Muhtar? Tamer Y?ld?r?m kat?ld?.
An?t önündeki törenin ard?ndan anma etkinlikleri, Konak Belediyesi’nin kongrenin her y?ldönümünde düzenledi?i özel sempozyumla devam etti. Konak Belediyesi Güzelyal? Kültür Merkezi’nde yap?lan oturumda “Pandemi Döneminde Ekonomi” konusu ele al?nd?. Salg?n nedeniyle halk?n kat?l?m?na kapal? olarak gerçekle?tirilen, ancak Konak Belediyesi’nin sosyal medya hesaplar?ndan canl? olarak yay?nlanan oturumun moderatörlü?ünü ?zmir’in simge isimlerinden Stratejik ?leti?im Uzman?, Gazeteci, Yazar Sancar Maruflu yapt?. Etkinlikte Konak Belediye Ba?kan? Abdül Batur, ?zmir Esnaf ve Sanatkarlar Odalar? Birli?i Yönetim Kurulu Ba?kan? Zekeriya Mutlu, ?zmir Gazeteciler Cemiyeti Ba?kan Yard?mc?s? Dilek Gappi, Ege ?hracatç?lar Birli?i Ba?kan Yard?mc?s? Bedri Girit, ?zmir Ticaret Odas? (?ZTO) Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa Tanyeri, Ege Bölgesi Sanayi Odas? (EBSO) Yönetim Kurulu Üyesi Eyüp Sevimli, ?zmir Ticaret Borsas? Ba?kan Dan??man? Mustafa Ya?c?o?lu ve Akademisyen Dr. Serdar ?ahinkaya birer konu?ma yapt?. Girit, Sevimli, Ya?c?o?lu ve ?ahinkaya sempozyuma video konferansla kat?ld?.
Maruflu: Büyük bir organizasyondu
Oturum aç?l???n? yapan Sancar Maruflu, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Milli Mücadele’den alt? ay sonra kongreyi toplad???na dikkat çekerek konu?mas?na ba?lad?. Kongrede yeni kurulacak devletin planlamas?n?n yap?ld???na i?aret eden Maruflu, Atatürk’ün günümüzde yap?lan modern, ça?da? etkinlikler gibi büyük bir organizasyon düzenledi?ine vurgu yapt?. Maruflu, “Kongre, d?? dünyaya 6 ay önce harpten ç?km?? bir ulusun ne hale geldi?ini, nas?l geli?ti?ini de göstermi?tir. Atatürk, ?zmir’den tüm dünyaya mesajlar?n? vermi?tir” dedi. Maruflu konu?mas?nda 17 ?ubat’?n Türk Medeni Kanunu’nun 95. y?ldönümü oldu?unu da an?msatt?.
Batur: Ekonomik olarak güçlü olmak zorunday?z
Daha sonra söz alan Konak Belediye Ba?kan? Abdül Batur ise konu?mas?na 16 ?ehidimizi anarak ve ba?sa?l??? dileyerek ba?lad?. Konak’?n tarih sahnesinde pek çok ilkin gerçekle?ti?i önemli bir ilçe oldu?unu vurgulayan Batur, kentin hem kurtulu?a hem kurulu?a imza atan yer oldu?unu vurgulad?. ?zmir’de düzenlenen kongrenin çiçe?i burnundaki Türkiye Cumhuriyeti’nin iktisadi anlamda ?aha kald?rd???n?, k?sa zamanda büyük i?lerin yap?lmas?n? sa?lad???na dikkat çeken Batur, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu, Büyük Önderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk, tam 98 y?l önce bugün yani 17 ?ubat 1923’te, Konak’ta düzenlenen ?ktisat Kongresi’nin aç?l???nda yapt??? konu?mada ?öyle demi?: ‘Yeni Türkiye’mizi lay?k oldu?umuz düzeye eri?tirebilmemiz için mutlaka ekonomimize birinci derecede önem vermek zorunday?z. Çünkü zaman?m?z tamamen bir ekonomi devresinden ba?ka bir ?ey de?ildir. Siyasi ve askeri zaferler ne kadar büyük olurlarsa olsunlar ekonomik zaferlerle taçland?r?lmam??larsa, meydana gelen zaferler devaml? olamaz’. Atatürk, as?l zaferin ekonomik olarak kazan?lmas? gerekti?ine i?aret etmi?tir. Büyük bir komutan, büyük bir devlet adam?, bir deha olan Atatürk, ?zmir ?ktisat Kongresi’yle de ekonomik kurtulu? sava??n? ba?latm??t?r. Gerçek ?udur ki, ekonomik olarak güçle olmak zorunday?z. Ekonomik olarak güçlü olmayan devletler yönetilmeye mahkumdur. Ba?ka devletlerin boyunduru?u alt?nda olmak istemiyorsak, kendi kendine yeten, üreten, küresel dünyan?n ekonomik oyun kurucusu olmak zorunday?z. Atatürk, 98 y?l önce bu gerçe?i ?zmir ?ktisat Kongresi’yle ortaya koymu?tur” dedi.
“Vatanda?lar?m?za sahip ç?kt?k”
Cumhuriyetin ilk y?llar?nda bu hedef do?rultusunda büyük i?ler yap?ld???na, ancak daha sonra bu sürecin sürdürülebilir olmad???na i?aret eden Batur, ?öyle devam etti: “Yine bir 17 ?ubat’ta bizler büyük bir ekonomik mücadelenin içindeyiz. Tüm dünya pandemiyle bo?u?urken, ülkeler vatanda?lar?n? ya?atmaya ve ekonomilerini koruyup, ayakta kalmaya çal???yor. Tabii bu noktada en büyük umudumuz a??lar?n etkili olmas? ve bu hastal?k sürecini art?k geride b?rakmak. Ekonomileri güçlü ülkelerin hem vatanda?lar?n? destekleme hem de a??ya ula?ma noktas?nda bu dönemi daha önde götürdü?ünü görüyoruz. Pandemi sürecinde sona gelinmesi zaman alacak. Sa?l?k çal??anlar?n?n ön cephede oldu?unu her zaman vurgulad?k. Onlara minnet borçluyuz. Belediye çal??anlar? da bu süreçte büyük emek verdiler. Tüm belediyeler, tüm imkanlar?yla vatanda?lar?n?n yan?nda yer almaya çal??t?. Bize dü?en en büyük görev vatanda?lar?m?za sahip ç?kmakt?. Biz, ‘önce ya?am’ dedik, ‘zorda kalana destek’ dedik ve bu anlay??la da bu dönemi yönetmeye devam ediyoruz. Sosyal hizmetlerimize büyük a??rl?k vererek vatanda?lar?m?z?n yan?nda olmaya çabal?yoruz. Bölgemizde dara dü?en vatanda?lar?m?z?n say?s? gerçekten çok yüksek. Desteklerimizi, çarklar?n dönmesini sa?layacak esnaf kesimine yönlendirdik.”
“Kriz belediyecili?i en iyi noktada”
?zmir’de birçok felaketin ard? ard?na ya?and???na dikkat çeken Batur, bu süreçte dirençli ve kriz belediyecili?inin en iyi noktaya getirildi?ini vurgulad?. A??n?, i?ini, gelirini kaybeden vatanda?lar?, esnaf? destekleme çabalar? sürerken, projelere, yat?r?mlara da devam ettiklerini vurgulayan Batur, “Bu dönemde yerel yönetici olmak kolay de?il. ?zmir’de büyük?ehir belediyemizin kurumsal yap?s?, ilçe belediyelerinin ayakta durmas?yla bu süreci atlataca??m?z? tahmin ediyoruz” dedi. Belediyelerin ekonomik olarak da s?k?nt?lar?n? oldu?unu söyleyen Batur, yerel yönetimlerin ?ller Bankas? paylar?ndan yap?lan kesintilerin art?r?ld???n? da belirtti. Batur, “Bu tür kesintiler yerel yönetimlerin s?k?nt?lar?n? artmas?na neden oluyor. Bunun bir an önce düzeltilmesi talebimiz. Pandemi sürecinde K?y? Ege’deki belediyeler çok zor durumdalar. Pandemi bitene kadar bu kesintilerin yap?lmamas?n? istiyoruz. Ancak maalesef taleplerimiz kar??l?k bulmuyor. Bu sürecin atlat?lmas?nda en büyük dinamikler belediyelerdir, yerel yönetimlerdir” dedi. Batur, sözlerini ?öyle noktalad?: “Bugün herkes zor durumda olabilir. Bizler zorluklarla mücadele etmeyi bilen bir milletiz. Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk, sava?tan yeni ç?km?? bir ülkeyi küllerinden yeniden kurmu?, ekonomik olarak da aya?a kald?rm??t?r. Pandeminin ekonomimizdeki zarar?n? en k?sa sürede atlataca??m?za inan?yorum. Çünkü biz Atatürk’ün evlatlar?y?z. Onun bize b?rakt??? miras? en iyi ?ekilde korumaya ant içmi? bir milletiz. Gerçek bir liderin ülkesine, halk?na neler katt???n?n emsali olan Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ü ve bize özgürlü?ümüzü veren tüm kahramanlar?m?z? bir kez daha büyük bir sevgi, sayg? ve minnetle an?yorum.”
Mutlu: Tüm dünyaya mesaj verdi
?zmir Esnaf ve Sanatkarlar Odalar? Birli?i Yönetim Kurulu Ba?kan? Zekeriya Mutlu ise kongreyi zaman, mekan ve al?nan karlar ba?l?klar? alt?nda de?erlendirdi. Lozan görü?melerinin yap?ld??? bir zamanda düzenlenen kongrenin, “Biz ekonomimizi düzenleyece?imiz bir kongre yap?yoruz’ diyerek, tüm dünyaya mesaj verdi?ini vurgulayan, Mutlu, “Neden ?zmir? Çünkü ?zmir bat?ya bakan bir yamaç, aç?lan bir pencere. Burada yap?lmas? s?radan bir karar de?il, ?zmir’de yap?lmas? herkese mesaj verir. ?zmir bir dünya kentidir. Dolay?s?yla burada yap?lan bir kongre dünyaya mesaj verir” dedi. Kongrede al?nan kararla ekonominin yol haritas?n?n çizildi?ini vurgulayan Mutlu, “O günden bugüne al?nan kararlar ekonomik sistem olarak bugünlere geldi. S?k?nt?l? günlerimiz de mutlu günlerimiz de oldu bu süreçte. Temennimiz, daha önce yapt???m?z hatalar? yapmadan bugün ekonomik refah düzeyi yüksek bir ülkede dostça, karde?çe ya?amakt?r. O gün al?nan kararlar?, bugüne adapte etme gereklili?i vard?r” diye konu?tu. Türkiye’de ?ktisat Kongresi’nde oldu?u gibi herkesin bir araya gelerek konu?tu?u bir ortama ihtiyaç duyuldu?unu kaydeden Mutlu, “Bir y?ld?r kapal? i?yerleri var. Konak Belediye Ba?kan?m?z ve tüm belediye ba?kanlar? katk? koymaya çal??t?, devlet katk? koymaya çal??t? ama yeterli de?il. Deli?imiz büyük, yamam?z küçük; kapatam?yoruz. Hep birlikte birbirimizi kucaklayarak bu sorunlar? çözmemiz laz?m” dedi.
Gappi: ?zmir’in miras?, yazg?s?
Daha sonra söz alan, ?zmir Gazeteciler Cemiyeti Ba?kan Yard?mc?s? Dilek Gappi, “?ktisat Kongresi’nin y?ldönümü olmas?n?n yan? s?ra Medeni Kanun’un kabul edili?inin de y?ldönümü. Ben bir kad?n olarak ba?ta Atatürk olmak üzere emek veren herkese, ya?amam, var olmam, ben olmam ve mesle?im ad?na te?ekkür ediyorum” diye konu?tu. Kongreden önce ?ktisat Sergisi’nin düzenlendi?ini belirten Gappi, “Üreticinin ürünlerinin ve sanayi ürünlerinin sergilendi?i bir çe?it EXPO diyebiliriz. O dönem için bu sergi özellikle önemli. Fuarc?l???n ?zmir’in hem miras? hem yazg?s?d?r. Bu kongrenin sonunda 12 maddelik Misak-? ?ktisadi ortaya ç?k?yor. Biz buna k?saca ülkenin ekonomi anayasas? diyebiliriz. Bu kongre kesinlikle çok önemli düzenlemelere de altyap? olu?turuyor. Yani ilk ekonomi reform paketi yap?l?yor” diye konu?tu. Kongrenin an?lmas?n?n çok önemli oldu?unu vurgulayan Gappi, Cumhuriyetin 278 kamu te?ebbüsünün 207’sinin son 16 y?lda özelle?tirildi?ine dikkat çekti. ?zmir özelinde ekonomik analiz de yapan Gappi, ?zmir için beklentilerinin büyük oldu?unu söyledi.
Girit: ?stikrar istiyoruz
Ege ?hracatç?lar Birli?i Ba?kan Yard?mc?s? Bedri Girit ise konu?mas?nda Türkiye’de en büyük sorununun cari aç?k oldu?unu söyledi. Girit, ?öyle devam etti: “Cari aç?kta da aç??? kapatan bir misyonumuz var. Ama son günlerde dövizdeki hareketlilik, ihracatç?lar? birincil derecede etkiliyor. ?hracatç? ne istiyor derseniz, tabii ki herkesin istedi?ini istiyor, istikrar istiyor. Üzülerek görüyorum ki, ülkenin makro ekonomisini yönetenler, yüksek faiz dü?ük kur ekonomisini izlemeye ba?lad?. Bu bizim hiç de arzu etmedi?imiz bir politika. Bu ülkenin cari aç???n?n kapanmas?n? istiyorsak, bu ülkenin makro ekonomik planlamalar?n?n da o do?rultuda olmas? gerekir. Siyasi otoritenin de ona göre hareket etmesi gerekiyor. Etmezse ne olur, bedelini öderiz. ?hracatç?lar olarak, ülkeler aras?nda bar??a hizmet eden köprüler kuruyoruz. Bu bak?mdan ihracat?, Atatürk’ümüzün ihracat? neden bu kadar önemsedi?ini daha da iyi anl?yoruz. Çünkü birbiriyle ticaret yapan ülkeler aras?nda bar???n hakim oldu?unu, en az?ndan sava??n olmamas?n? sa?lad???n? görüyoruz”.
Tanyeri: Türkiye ba?ka bir yerde olurdu
?zmir Ticaret Odas? (?ZTO) Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa Tanyeri ise ?ktisat Kongresi’nde al?nan kararlar?n kat?l?mc? bir çal??ma ve büyük bir vizyonla ortaya kondu?una i?aret ederek, “Orada al?nan kararlar ilerleyen dönemde de uygulansayd?, rafa kald?r?lmasayd?, Türkiye ?u anda ba?ka bir yerde olurdu” dedi. Üretim ve ihracat?n bir ülke için çok önemli oldu?unun pandemi döneminde görüldü?ünü kaydeden Tanyeri, “O minicik virüs kopard??? tedarik ve lojistik zincirleriyle firmalara yeni i? modelleri de dayatmaya ba?lad?. Sadece ucuz maliyeti dü?ünmemeye, yak?n co?rafyaya ve farkl? tedarikçi ülkelere de yönelmek gerekti?ini gösterdi. Bu noktada Türkiye’nin önünde önemli bir f?rsat var. Bilinçli ve uzun vadeli planlarla daha sa?l?kl? ve istikrarl? bir ekonomik yap?ya sahip olabiliriz” diye konu?tu.
Sevimli: Umutsuzlu?a sürüklenemeyiz
Ege Bölgesi Sanayi Odas? (EBSO) Yönetim Kurulu Üyesi Eyüp Sevimli de pandemide üyelerinin ya?ad??? sorunlar? bakanl?klara, ilgili mercilere ileterek anl?k çözümlere ula?maya gayret ettiklerini dile getirerek, “Elbette bu olumsuz ko?ullar umutsuzlu?a sürüklenmemize neden olmayacak. Bize yak??an, çok zorlu ko?ullar alt?nda bu ülkeyi i?galden kurtarman?n ard?ndan ülkemizi ekonomik olarak da yukar? düzeylere ta??rken ?zmir ?ktisat Kongresi’nin mücadeleci ruhuna tutunmakt?r” dedi. Sevimli, “Pandeminin ekonomik etkileriyle mücadele etmek için henüz yolumuz çok uzun. Bu yolu sa?l?kla tamamlamak için k?sa vadeli mali te?viklerin yan?nda, pandeminin getirdi?i de?i?imleri iyi okumal?, ba?ta dijital olmak üzere pandemi sonras? dünyaya en iyi ?ekilde haz?rlanmal?y?z” diye konu?tu.
Ya?c?o?lu: ?zmir’de tar?m çok önemli
?zmir Ticaret Borsas? Ba?kan Dan??man? Mustafa Ya?c?o?lu da etkinli?in düzenlenmesi nedeniyle ba?ta Konak Belediyesi olmak üzere eme?i geçen herkese te?ekkür ederek konu?mas?na ba?lad?. Pandemi sona erdi?inde hiçbir ?eyin eskisi gibi olmayaca??n? söyleyen Ya?c?o?lu, bugün sektörlere sa?lanan desteklerin yeterli olmad???n? da vurgulad?. Sektörlerin durumlar?n? ve s?k?nt?lar?n? rakamlarla anlatan Ya?c?o?lu, “?zmir tar?mda çok önemli. ?zmir’de tar?mda hedefin ?öyle olmas?n? gerekti?ine inan?yoruz: çevre dostu, tar?msal uygulamalar?n geli?tirilmesi, teknolojik uygulamalar?n hayata geçirilmesi, katma de?erli ve inovatif üretimin gerçekle?tirilmesi, etkin bir pazarlama altyap?s?n?n kurulmas? ve markala?man?n sa?lanmas? gerekti?ini dü?ünüyoruz. Bu y?l 130. kurulu? y?ldönümü kutlayaca??m?z, ?zmir iktisat Kongresi’nde yer alm?? borsa olarak çal??malar?m?z? inand???m?z hedefler do?rultusunda ?ekillendiriyoruz” dedi.
?ahinkaya: Ekonomik model olu?turuldu
21. Yüzy?l ?çin Planlama Grubu Koordinatörü, akademisyen Dr. Serdar ?ahinkaya da oturumda özel bir sunum yaparak, kongreyi ayr?nt?lar?yla ele ald?. Atatürk’ün ?ktisat Kongresi’ne, Erzurum ve Sivas kongreleri kadar önem verilmesi gerekti?ine vurgu yapt???na dikkat çeken ?ahinkaya, kongrenin yeni kurulacak devletin ekonomik modelinin olu?turuldu?u, önemli bir kongre oldu?unun alt?n? çizdi. “Kongrede kararla?t?r?lan madde say?s? 291. Buruda ?unun alt?n? çizmek laz?m: Ne Türkiye Cumhuriyeti devleti var ne de devleti kuran Cumhuriyet Halk F?rkas? var. Bu 291 madde, Cumhuriyet Halk F?rkas?’n? ve iktisadi program?n? olu?turacakt?r” diyen ?ahinkaya, ?öyle devam etti: “Kongreyi ocu, bucu, ?uncu olarak de?erlendirmenin hiçbir manas? yok. Kongre Türkiye’nin önündeki sorunlar?n hemen her alanda tümünü resmetmi?tir.”