Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yönelik giri?ti?i askeri operasyonun ard?ndan bölgede pe? pe?e s?cak geli?meler ya?an?rken, gazeteci Hüsnü Mahalli Suriye’de ya?ananlar? DW Türkçe için de?erlendirdi.
Suriye’de ya?anan tüm süreçlerin önceden planland???n? savunan Mahalli, Suriye’nin gelece?ini Ruslar?n dizayn etti?ini, Ankara’n?n ise ?dlib’den vazgeçmi? olabilece?ini söyledi. Suriye’nin genelinde çok k?sa süre içerisinde daha net bir foto?raf olu?aca??n? ifade eden Mahalli, Türkiye’nin düzenledi?i askeri harekât?n gerçek kazanan?n?n ise Suriye devleti oldu?unu belirtti.
Mahalli ayr?ca Rojova’daki Kürtlere Suriye devleti taraf?ndan baz? haklar tan?naca??n? tahmin etti?ini söyledi.
"Geli?en bütün süreçler planlanm??”
Esad rejimine ba?l? güçlerin Suriye Demokratik Güçleri ile anla?arak ülkenin kuzeyine yönelmesinin ard?ndan Türk Silahl? Kuvvetleri ile Suriye ordusunun kar?? kar??ya gelme ihtimali üzerine konu?an Mahalli, “Kar?? kar??ya geleceklerini sanm?yorum. Geli?en bütün süreçler planlanm?? diye dü?ünüyorum. Öyle olmasa Türkiye, F?rat’?n do?usuna girmezdi, Rusya da buna izin vermezdi. Dolay?s?yla Menbiç’e ya da Kobani’ye ya da Haseke’de Suriye askerlerinin ilerleyi?i devam ederken, askeri anlamda kar??la?ma çok tehlikeli boyutlarda gerçekle?irdi. Onun için böyle bir olas?l?k görmüyorum. Bu süreç nas?l planland?ysa öyle devam edecek diye dü?ünüyorum. Ruslar aç?s?ndan nereye kadar çizildiyse oraya kadar gidilecek. Suriye hükümeti ile PYD aras?nda devam eden görü?meler de Ruslar?n kontrolünde devam ediyor. Dolay?s?yla Suriye’nin gelece?ini ?u anda iç dinamiklerin d???nda Ruslar dizayn ediyor.” ifadelerini kulland?.
ABD’nin Suriye’den çekilmesinin Rusya ile yap?lan bir ön anla?mayla gerçekle?ti?ini dü?ündü?ünü söyleyen Mahalli, “Amerikal?lar çekiliyor. Yaln?z Amerikal?lar de?il, Frans?zlar, ?ngilizler ve ?talyanlar da var. Onlar da çekilecek. Suriye’nin gelece?iyle ilgili olarak, yaln?z F?rat’?n do?usuyla ilgili de?il, bir dizayn haz?rl??? söz konusu. Bugün Suudi Arabistan’a yar?n Birle?ik Arap Emirlikleri’ne gidecek olan Putin’in Arap medyas?na verdi?i demeç göz önünde bulundurulursa ciddi bir toparlanmadan söz edilebilir. Hiçbir ?ey kendili?inden geli?medi. Uzun süredir çal???l?yor. Ba?ta Astana ve Soçi olmak üzere. Dikkat ederseniz ?dlib’den kimse söz etmiyor. Yoksa hat?rlay?n, ?dlib ne kadar gündemdeydi. Her ?eyin belli bir zaman dilimi için dizayn edildi?ini dü?ünüyorum. K?sa süre içerisinde her ?eyin netle?ece?ini tahmin ediyorum.” ?eklinde konu?tu.
“Ankara büyük olas?l?kla ?dlib’den vazgeçti”
Suriye’de ya?anan geli?meler ?????nda ‘Ankara ?dlib’den vaz m? geçti?’ sorusuna ‘Büyük olas?l?kla’ ?eklinde yan?t veren Mahalli, “Çünkü ba?ka türlü olmaz. Putin’in Arap medyas?na verdi?i demeçte, ?dlib’de teröristlerin olmas?na izin vermeyecekleri yönünde bir cümlesi vard?. Nusra Örgütü kendini feshedecek. Suriyeli olanlar Suriye devleti ile Türkiye aras?nda bir ?ekilde formülize edilecek. Yabanc? olanlar için de t?pk? Trump’?n Erdo?an’a ‘?u I??D’çilerin çaresine bak’ dedi?i gibi, Putin’in de Erdo?an’a ‘?u Nusra’c?lar?n çaresine bak’ dedi?ini biliyoruz. Dolay?s?yla F?rat’?n do?usunda foto?raf netle?ince F?rat’?n bat?s?nda da benzer geli?meler ya?anaca??n? dü?ünüyorum.” dedi.
“Kürtlere bölgede bir tak?m haklar verilecek”
Türkiye'nin operasyonu, ABD'nin Suriye'den çekilmesi ve Esad rejimiyle Suriye Demokratik Güçleri'nin yak?nla?mas?n?n ard?ndan Kürtlere ne olaca??yla ilgili de de?erlendirmelerde bulunan Mahalli, bunu anlamak için bugünkü geli?meleri de?erlendirmenin yeterli olmayaca??n?, tarihsel süreçlere de bak?lmas? gerekti?ini vurgulad?.
Mahalli, “Bu bölgelerin haritalar? ?ngiltere ve Fransa taraf?ndan çizilirken, ne yaz?k ki Kürtlere bir ?ey verilmedi. Belki o zaman planlanm??t?, Kürtler bu dört ülke aras?nda s?k??s?n kals?n ve bu dört ülke yüz y?l süreyle bu Kürtlerle u?ra?s?n dursun. Nitekim öyle de oldu. Tarihte ilk Kürt cumhuriyeti olan Mahabad Cumhuriyeti 1946’da kuruldu?u zaman Ruslar taraf?ndan, Sovyetler taraf?ndan desteklenmi?ti. Bir y?l sonra Amerikal?lar kaz?k att?, Cumhuriyet da??ld?. Sonraki tüm süreçlerde Bat?l? ülkeler Kürtlere hep ihanet etti. Önce destek verdi, sonra b?rakt?. Irak’ta da, Türkiye’de de, ?ran’da da. Maalesef hep böyle oldu.” ifadelerini kulland?.
?u andaki süreçte Suriye devleti ile Kürtlerin bir araya gelerek anla?acaklar?n? dü?ündü?ünü ve bu anla?ma çerçevesinde Rojova’da Kürtlere bir tak?m haklar tan?naca??n? tahmin etti?ini belirten Hüsnü Mahalli, “Bu dört ülke kendi Kürtleriyle kavga ederken, kom?u ülkelerinin Kürtlerine destek verdi. Bu ülkelerin tümünde Kürtler kendi aralar?nda kavga etti. Türkiye’de Türk devleti PKK’yla sava??rken, 100-150 bin civar?nda köy korucusu Türk devletiyle oldu. Kuzey Irak’ta Barzani ve Talabani hep kavga etti. Bir tek Suriye’de devletle Kürtler sava?mad? tarih boyunca. Tarihsel ve sosyolojik birçok ?eyi bir araya getirirsek bugünü anlayabiliriz. ?u andaki süreçte Suriye devletiyle Kürtlerin bir oturup anla?acaklar?n? tahmin ediyorum. Kürtlere, Rojova denilen bölgede bir tak?m haklar?n verilece?ini tahmin ediyorum. Suriye devletinin de yapt??? hatalardan ders alaca??n? dü?ünüyorum.” ?eklinde konu?tu.
“Harekât?n kazanan? Suriye devleti olacak”
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde SDG’nin kontrolündeki bölgelere yönelik düzenledi?i askeri operasyonun Suriye devletinin i?ine yarayaca??n? söyleyen Mahalli, “Bu harekât?n kazanan? Suriye devleti olacak. Düzenleme öyle yap?ld?. Bu Astana’da ba?lad? asl?nda. Hatta biraz geriye gidersek, Haziran 2016’da Erdo?an’?n Putin’de özür dilemesiyle ba?lad?. Çünkü bu tür büyük olaylar, ayaküstü olmuyor. Hele hele kar??n?zda Putin gibi bir çar söz konusuysa her ?ey en ince ?ekilde planlanm??t?r.” dedi.
Suriye’deki problemlerin çok k?sa süre içerisinde çözülece?ine inand???n? söyleyen Mahalli, “Suriye devletinin kurtar?lmas?, toprak bütünlü?ünün sa?lanmas?, terör örgütlerinin bitirilmesi gerekiyordu. Zaman zaman aksamalar oldu, kopma noktas?na gelindi. Türkiye ba?tan beri Suriye’de ideolojik olarak davran?yor. Onun kompleksleriyle zaman zaman problemler ç?kt?. Ama Putin çok sakin bir ?ekilde bütün problemleri a?t?. Ola?anüstü bir ?ey ç?kmazsa, Suriye’de çok k?sa süre içerisinde birçok problem çözülmü? olur.” ifadelerini kulland?.