?zmir Ekonomi Üniversitesi Afet Yönetimi ve Risk Azaltma Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi (EKOAYRA) Müdürü Prof. Dr. Gökhan K?l?ç, Türkiye’deki suyun yüzde 74’ünün tar?m alanlar?n?n sulanmas?nda harcand???na dikkat çekerek, art?k ‘topraks?z tar?m’a geçmenin zorunluluk oldu?unu ifade etti. Prof. Dr. K?l?ç, “Aç?lan kaçak kuyular, yazl?klardaki havuzlar, kontrolsüz tar?msal sulama ve yer alt? sular?n?n bilinçsizce kullan?lmas?, su varl???n?n ciddi anlamda azalmas?na neden oluyor” diye konu?tu.
“TARIMSAL ÇÖKÜ? YA?ANAB?L?R”
Aç?lan kaçak kuyular ve yer alt? sular?n?n plans?zca çekilmesi nedeniyle do?al dengenin bozuldu?unu belirten Prof. Dr. K?l?ç, “K?rsal bölgelerde özellikle çiftçilerin, resmi izin almadan açt??? kaçak sondaj kuyular?, yer alt? su rezervlerinin kontrolsüz ?ekilde azalmas?na yol aç?yor. Bu durum sadece yer alt? su seviyesini dü?ürmekle kalm?yor, ayn? zamanda topra??n çökmesine, hatta baz? bölgelerde minyatür çölle?meye neden oluyor. Her y?l binlerce kaçak kuyu aç?l?yor. Bu gidi?le sadece kurakl?k de?il, tar?msal çökü? de ya?anabilir” diye konu?tu.
“SEÇENEK DE??L, ZORUNLULUK”
Kuruyan barajlar?n, azalan yer alt? sular?n?n ve kontrolsüz su kullan?m?n?n, tar?m? sürdürülemez bir noktaya getirdi?ini belirten Prof. Dr. K?l?ç, “?zmir ve Türkiye genelinde barajlar?n kurumas?, art?k yaln?zca bir uyar? de?il; acil müdahale gerektiren bir kriz. Tar?m, ülke genelindeki su tüketiminin yakla??k yüzde 74’ünü olu?turuyor. Bu tablo, alternatif tar?m yöntemlerinin art?k bir seçenek de?il, zorunluluk haline geldi?ini gösteriyor. ??te bu noktada topraks?z tar?m ya da di?er ad?yla hidroponik sistemler, gelece?in en önemli çözüm yollar?ndan biri olarak öne ç?k?yor” ifadelerini kulland?.
Topraks?z tar?m?n, su k?tl???na kar?? en etkili çözüm oldu?unu dile getiren Prof. Dr. K?l?ç, “Topraks?z tar?m ile su kullan?m? yüzde 90’a varan oranda azal?yor, verimlilik ve üretim h?z? art?yor, pestisit kullan?m? dü?üyor, herhangi bir tar?m alan? k?s?tlamas? da bulunmuyor. Topraks?z tar?mda su, sistem içinde döngüsel olarak kullan?l?yor. Buharla?ma ya da topra?a s?zma gibi kay?plar minimum düzeyde kal?yor. Bitkiler, besinleri do?rudan ve düzenli ?ekilde ald?klar? için daha h?zl? büyüyor ve daha s?k ürün veriyor. Ayn? alanda daha fazla üretim yap?labiliyor. Kapal? sistemler, bitkilerin zararl?larla temas riskini önemli ölçüde azalt?yor. Bu da hem daha az kimyasal kullan?m?na hem de daha sa?l?kl? ürünlere olanak tan?yor” dedi.
“B?REYSEL DE YAPILAB?L?R”
Topraks?z tar?m?n büyük çapl? yap?labilece?i gibi bireysel imkanlarla da gerçekle?tirilebilece?ine vurgu yapan Prof. Dr. K?l?ç, “Tar?m arazisi olmayan yerlerde; örne?in çat? katlar?nda, balkonlarda, seralarda ya da ?ehir içinde konteynerlerde üretim yap?labilir. Bu, özellikle kent tar?m? ve g?da tedarik zinciri aç?s?ndan büyük avantaj sa?lar” ifadelerini kulland?.
“3 YILDA AMORT? EDER”
Topraks?z tar?ma geçmek için hidroponik altyap?, LED ???klar, pompalar, sensörler, ayd?nlatma, ?s?tma/so?utma sistemleri ve otomasyon gibi kurulumlar?n gerekli oldu?unu belirten Prof. Dr. K?l?ç, bu sistemin 3 y?l içinde yat?r?m maliyetini amorti etmeye ba?layaca??n? ifade etti. Prof. Dr. K?l?ç, daha az su kullan?m? ile birlikte, ilaç ve gübre giderlerinin dü?mesi sayesinde i?letme karl?l???n?n önemli ölçüde artaca??n? vurgulad?. Topraks?z tar?m?n bir politika haline getirilmesinin ve bu alana yönelik te?viklerin hayata geçirilmesinin ?art oldu?unu dile getiren Prof. Dr. K?l?ç, çiftçilerin ise teorik, uygulamal?, teknolojik ve donan?msal aç?dan kapsaml? bir e?itimden geçirilmesi gerekti?inin alt?n? çizdi. Prof. Dr. K?l?ç, bu sistemin uzun vadede sürdürülebilirlik, verimlilik ve yüksek ürün kalitesi sayesinde ekonomik aç?dan karl? bir modele dönü?ebilece?ini sözlerine ekledi.
Topraks?z tar?m, bitkilerin toprak yerine besin de?eri yüksek özel solüsyonlar veya inert (etkisiz) maddeler kullan?larak yeti?tirildi?i bir tar?m yöntemidir. Suya do?rudan kök temas?n?n oldu?u bu sistemde, bitkiler ihtiyaç duydu?u mineralleri do?rudan sudan al?r. En yayg?n kullan?lan yöntemler aras?nda hidroponik, aeroponik ve akuaponik sistemler yer al?r.