Gazeteci- Yazar Murat Yetkin, YetkinReport’ta yay?nlad??? son yaz?s?nda MetroPoll Ara?t?rma’n?n “Türkiye’nin Nabz?” anketini de?erlendirdi. “Erdo?an ve K?l?çdaro?lu’na hem iyi hem kötü haberler” diyen Yetkin, en be?enilen siyasetçiler anketini aç?klad?. ?zmir Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer’in listede oldu?u görüldü.
??te Yetkin’in o yaz?s? ve liste:
"MetroPoll ara?t?rma ?irketinin Nisan ba??nda yay?nlanan Mart 2020 “Türkiye’nin Nabz?” raporunda hem Cumhurba?kan? ve AK Parti lideri Tayyip Erdo?an, hem de CHP lideri Kemal K?l?çdaro?lu için iyi ve kötü haberler var.
Bunlar?n bir k?sm? medyada ç?kt?. Örne?in, Mart sonu itibar?yla seçim yap?lm?? olsa AK Parti’ye oy vereceklerini söyleyenlerin oran?n?n yüzde 33,7, CHP’ye vereceklerin ise 17,7 oldu?u yay?nland?. AK Parti oylar?nda binde 2 düzeyinde belli belirsiz bir art?? varken, bir önceki aya göre ayn? kaym?? say?labilecekken, CHP oylar?nda bir önceki aya göre yüzde 3’lük bir dü?me oldu?u gözleniyordu. Ayn? ?ekilde HDP, ?Y? Parti ve hatta MHP oylar?nda da birer puanl?k dü?ü?ler gözleniyordu. Buna kar??n karars?z oylarda 6 gibi bir yükseli? vard?, hem de bir ay içinde.
MetroPoll Genel Müdürü Özer Sencar’a sordu?umda bunun iki nedeni olabilece?ini söyledi. Birincisi, Koronavirüs salg?n? nedeniyle insanlar?n medet umduklar? hükümet ile ters dü?meme kayg?lar? olabilirdi. ?kinci ihtimal de yine salg?n nedeniyle anketin yüz yüzde de?il telefonla yap?lm?? olmas?ndan kaynaklan?yordu. AK Parti’ye oy vermeyecek baz? vatanda?lar?n telefonda renklerini göstermekten çekinip, karars?zl?k beyan ettikleri anla??l?yordu. Böylece karars?z oldu?unu, bo? ataca??n? ve sand??? protesto edece?ini söyleyenlerin toplam? ise yüzde 23,4 ile AK Parti ard?ndan ikinci s?raya yerle?iyordu. Zaten karars?zlar?n da??t?larak tahmin yap?lmam?? olmas?n?n nedenlerinden biri de bu olsa gerek.
Erdo?an’?n popülaritesinde art?? ne demek?
Ancak “Türkiye’nin Nabz?” ara?t?rmas?n?n kamuoyuna yans?mayan ba?ka sonuçlar? da vard?. Örne?in Cumhurba?kan? Erdo?an’?n ?ubat sonu itibar?yla 42,4 olan popülaritesi, be?enilirli?i sadece bir ay içinde, Mart sonuna dek tam yüzde 14,8 s?çrayarak yüzde 57,2 olmu?tu. Bu, Cumhurba?kanl???ndan memnuniyet oran?yla ayn? ?ey de?ildi. Gerçi o da hemen hemen ayn? oranda, yüzde 14,7 artarak 41,4’ten 55,8’e ç?km??t?.
Bu Erdo?an için iyi haberdi. Erdo?an için kötü haber ise, kendi popülaritesinin yüzde 14,8, neredeyse yüzde 15 art?yor görünmesine kar??n partisinde neredeyse yaprak k?p?rdamam?? olmas?yd?.
Erdo?an’? bu sonuca bak?p erken seçime gidece?ini dü?ünen yok zaten. Bütün dünyada oldu?u gibi Türkiye ekonomisi de koronavirüs salg?n?yla sars?ld?. Ama bir konu daha var. ?u anda dünyada i? ba??nda olup da popülaritesi artmayan hiçbir lider yok zaten. Geçenlerde New Yok Times’ta yay?nlanan bir makale (Türkçesini buradan okuyabilirsiniz) her gün binlerce ki?inin öldü?ü ABD’de Ba?kan Donald Trump’?n popülaritesinin de yüzde 50’lerde oldu?unu yaz?yor. Fransa’da Emmanuel Macron hayat?nda görmedi?i yüzde 59’u koronavirüs krizinin ülkesini kas?p kavurdu?u s?rada görmü?. Ülkesi adeta bir felakete sürüklenmi? olan ?talyan Ba?bakan? Giuseppe Conte’nin popülaritesi yüzde 71; tam 27 puan artm??. Almanya’da Angela Merkel yüzde 79.
Neler mi oluyor? ?talya’n?n Uluslararas? ?li?kiler Enstitüsü Yöneticisi Nathalie Tocci “Sava? gibi bir durumda” diye bir aç?klama getirmi? salg?nla benzetme yaparak, “Sizi yönetenlere güvenmek istersiniz ve bu güven hissi, kötü liderler için de ba?ar?l? olanlar için de geçerlidir.”
“Türkiye’nin Nabz?” raporunda ise “Kriz ve kaos dönemlerinde artan belirsizlikler iktidara olan meyli güçlendiriyor olabilir” yorumu var; “Toplumlar, ola?anüstü ve kaotik dönemlerle kar??la??nca, “güçlü liderli?e” ihtiyaç duyarlar. Türkiye’de de “COVID-19 tehdidi” ile kar??s?nda toplum genelinde güçlü liderli?e özlem duyuldu?u gözleniyor.”
?bre çabuk tersine dönebilir
“Ancak” diye ?erh dü?üyor ?talyan analist Tocci, “Öngörüm, eninde sonunda herkesin gerçek rengini gösterece?i yönündedir.”
Sadece toplu ölümler de?il, son bir ayda 13 milyon ki?inin i?sizlik ba?vurusu yapt??? ABD’de Trump’?n durumu da böyle. Nas?l aç?klanabilir? Avrupa D?? ?li?kiler Konseyi Ba?kan? Direktörü Mark Leonard’?n aç?klamas? “?lk içgüdü bayra??n alt?nda toplanmakt?r, çünkü aksini yapmak vatanseverlikten uzak ve yarars?z görünür” olmu?; “Ancak toplumlar uzun süre seferber edilemezler. ?ster istemez bir yorgunluk hâkim olur ve insanlar daha zor sorular sormaya ba?lar.” Önceki NATO Genel Sekreterlerinden George Robertson ise kriz anlar?nda h?zla bir araya toplanan insanlar?n “h?zla buharla?abilece?ini” söylemi? kestirmeden giderek.
Nitekim Fransa’da Macron’un yeniden ini?e geçti?ine dair i?aretler var. Hayat normale döndükçe sorular ba?l?yor çünkü. Son haftalarda Türkiye’de hükümetin hâlâ kontrol alt?na alamad??? medyaya gözda?? verdi?i görülüyor. Yeniden gazeteci tutuklamalar?na ba?lanmas?, Fox TV’ye verilen cezalar, Sözcü, Cumhuriyet, Birgün, Evrenseli, Yeniça?, Milli Gazete muhalif ya da ele?tirel gazetelere siyasi ve ekonomik bask?lar yoksa daha fazla soru sormaktan cayd?rmay? m? amaçl?yor?
Erdo?an deneyimli ve anketlerle çal??may? seven bir siyasetçi, bu sonuçlar ve çok daha fazlas? onun da önüne gidiyordur. Herhalde kendi popülerli?i bir ayda yüzde 15 s?çrarken, partisinde yaprak k?p?rdamamas?n?n çok da iyi bir haber olmad???n? görüyordur.
K?l?çdaro?lu’na da haberler var
Birinci s?rada söz etti?imiz üzere yüzde 57,2 ile Erdo?an’? görüyoruz.
?kinci s?rada K?l?çdaro?lu yok, ama ?stanbul’un CHP’li Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Ekrem ?mamo?lu var. Üstelik yüzde 53 ile hemen arkas?nda. Üçüncü s?rada yine bir CHP’li, Ankara Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Mansur Yava?, %44. Dördüncü ?Y? Parti lideri Meral Ak?ener (%37,3), be?inci s?rada MHP lideri Devlet Bahçeli (%35.2), alt?nc? s?rada önceki Cumhurba?kan? Abdullah Gül (%34,3), yedi CHP’li ?zmir Belediye Ba?kan? Tunç Soyer (27,3) ve sekizinci s?rada yüzde 25,2 ile CHP lideri K?l?çdaro?lu yer al?yor. Yüzde 21,9 ile Gelecek Partisi lideri Ahmet Davuto?lu, yüzde 18,2 ile DEVA Partisi lideri Ali Babacan ve yüzde 15,6 ile hâlâ tutuklu bulunan önceki HDP e?-ba?kan? Selahattin Demirta?’?n hemen üzerinde. Bu K?l?çdaro?lu için iyi haber mi, yoksa kötü haber mi? Nereden bakt???n?za ba?l?. Bir aç?dan bakarsan?z popüler siyasetçiler listesinin ilk onunda, “Top Ten” de 4 CHP’li siyasetçi var, dördü de aktif görevde. Ba?ka aç?dan bakarsan?z, CHP’de üç aktif siyasetçi halk?n gözünde CHP liderinden daha popüler görünüyor. Bunu da K?l?çdaro?lu’nun “oyun kurucu” olarak ba?ar?s? sayman?z mümkün ilk aç?dan bakmaya devam ederek. Parti içi demokrasi güzel bir ?ey, ama CHP Kurultay? öncesi çok rahat bir durum de?il bu.
?lginç bir ba?ka durum listede Erdo?an’dan ba?ka AK Parti üyesi bulunmamas?. Bu da Erdo?an için dikensiz gül bahçesi gibi görünebilir. Ama bak?n Gül, Davuto?lu, Babacan gibi isimlerin yollar?n? Erdo?an’dan ay?rd?ktan sonra popülaritelerini devam ettirdi?i görülüyor.
Koronavirüs her ?eyin üzerine kal?n bir örtü sermi? gibi görünüyor ama örtünün alt?nda ekonomik çalkant?lar da, siyasi çalkant?lar da olanca hararetiyle devam ediyor. Örtü umar?m en k?sa zamanda halka ve ülkeye olabilecek en az hasarla kalkar da bu gündeme dönebiliriz. O zaman hayaller ve gerçekler daha iyi anla??labilir.