Sokak hayvanlar?na yönelik düzenlemeler içeren Hayvanlar? Koruma Kanununda De?i?iklik Yap?lmas?na Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.
Sahipsiz hayvanlara ili?kin yürütülecek çal??malarda, tereddüde mahal verilmemesi, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne al?nabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sa?l???, G?da ve Yem Kanunu kapsam?nda Tar?m ve Orman Bakanl??? veri taban?na kaydedilmesi zorunlulu?u bulundu?undan "sahipli hayvan" ve "sahipsiz hayvan" kavramlar? aç?k ?ekilde tan?mlanacak.
Uygulamada tereddüde mahal verilmemesi amac?yla ve Kanun'daki "yakala-k?s?rla?t?r-sal" metodunun kald?r?lmas? nedeniyle hayvan bak?mevi tan?m?nda uyum de?i?ikli?i yap?lacak. Hayvan bak?mevinin tan?m?, "Bakanl?ktan izin al?nmak suretiyle kurulan ve hayvanlar?n sahiplendirilinceye kadar bar?nd?r?ld??? ve rehabilite edildi?i bir tesis" ?eklinde de?i?tirilecek.
Sahipsiz ve güçten dü?mü? hayvanlar?n hayvan bak?mevlerine toplanmas? ve buralarda rehabilite edilerek sahiplendirilinceye kadar bak?lacak olmas? sebebiyle bak?mevleri d???nda bir hayvana bakman?n onun yasal sorumlulu?unu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabilece?i ilkesi kabul edilecek. Kanun'un ilkeleri aras?nda yer alan "Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat ?artlar? içinde ya?ama özgürlü?üne sahiptir. Sahipsiz hayvanlar?n da sahipli hayvanlar gibi ya?amlar? desteklenmelidir." ifadesi yürürlükten kald?r?lacak.
Hiçbir maddi kazanç ve menfaat amac? gütmeksizin, sadece insani ve vicdani sorumluluklarla, sahipsiz ve güçten dü?mü? hayvanlar? sahiplenmek isteyen ve Kanun'da öngörülen ko?ullar? ta??yan gerçek ve tüzel ki?ilerin te?viki ve bu kapsamda e? güdüm sa?lanmas? esas olacak.
Yerel yönetimler, gönüllü kurulu?larla i? birli?i içerisinde, sahipsiz hayvanlar?n sahiplendirilinceye kadar bak?lmalar? için hayvan bak?mevleri kurarak onlar?n bak?mlar?n? ve tedavilerini sa?layacak, e?itim çal??malar? yapacak.
Hayvan bak?mevlerine al?nan hayvanlardan rehabilite edilen köpekler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde bar?nd?r?lacak. Do?ru ve güncel veri sa?lanabilmesi amac?yla hayvan bak?mevlerine al?nan hayvanlar Tar?m ve Orman Bakanl??? veri sistemine kaydedilecek.
TE?V?K VE ?DAR? TEDB?RLER
Bak?mevine al?nan köpeklerden insan ve hayvanlar?n hayat? ve sa?l??? için tehlike te?kil eden ve olumsuz davran??lar? kontrol edilemeyen, bula??c? veya tedavi edilemeyen hastal??? bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlar?na, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sa?l???, G?da ve Yem Kanunu'nun 9. maddesindeki "Hayvanlara ötenazi yapmak yasakt?r. Ancak, hayvanlara ac? ve ?st?rap çektiren veya iyile?me durumu bulunmayan hastal?k durumlar?nda, akut bula??c? bir hayvan hastal???n?n önlenmesi ya da eradikasyonu amac?yla veya insan sa?l??? için risk olu?turan durumlarda, davran??lar? insan ve hayvanlar?n hayat? ve sa?l??? için tehlike te?kil eden ve olumsuz davran??lar? kontrol edilemeyen durumlarda veteriner hekim taraf?ndan ötenazi yap?lmas?na karar verilebilir. Ötenazi i?lemi veteriner hekim taraf?ndan veya veteriner hekim gözetiminde yap?l?r." hükümleri uygulanacak.
Yerel yönetimler sahipsiz köpeklere ili?kin yürüttü?ü i? ve i?lemlerde Ev Hayvanlar?n?n Korunmas?na Dair Avrupa Sözle?mesi kapsam?nda gerekli idari tedbirleri almaya yetkili olacak.
Hayvanlara yap?lacak müdahalenin sadece t?bbi gerekçelerle de?il kanunda yer alan di?er istisnai durumlarda da yap?labilmesine imkan sa?lanacak.
"Yerel yönetimler ad?na toplanan sahipsiz hayvanlar?n bak?mevi d???nda bir yere terk edilmesi veya bak?mevinde bar?nd?r?lan köpe?i bak?mevi d???nda bir yere b?rakmak" fiilleri yasak kapsam?na al?nacak. Böylece sahipsiz hayvanlar?n toplanmas?, hayvan bak?mevlerine götürülmesi ve bu hayvanlar?n sahiplendirilinceye kadar hayvan bak?mevi bünyesinde bak?lmas?na ili?kin hükümlerin uygulanmas?n?n ve yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklar?n? eksiksiz olarak yerine getirmelerinin sa?lanmas? amaçlanacak.
?l Hayvanlar? Koruma Kurulunun görevleri aras?na, sahipsiz hayvanlar?n korunmas?na yönelik yürütülen çal??malar?n yan? s?ra insan, hayvan ve çevre sa?l???n? korumaya yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynakl? sorunlar? belirlemek ve bu sorunlara ili?kin çözüm önerileri üretmek eklenecek.
Düzenlemeyle ba?ta yerel yönetimler olmak üzere di?er ilgili kurum ve kurulu?lara yap?lacak deste?in kapsam? geni?letilecek. Buna göre de insan, hayvan ve çevre sa?l???n?n korunmas? amac?yla bak?mevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ili?kin ilaç, alet ve ekipmanlar? temin etmek ile bak?mevlerinde bak?m, rehabilitasyon ve sahiplendirme gibi faaliyetleri yürütmek için ba?ta yerel yönetimler olmak üzere di?er ilgili kurum ve kurulu?lara te?vik veya Bakanl?kça uygun görülen miktarlarda mali destek sa?lanacak.
ÖDENEKLER BA?KA B?R AMAÇ ?Ç?N KULLANILAMAYACAK
Hayvanlar? korumaya yönelik hükümlere ayk?r? hareket eden veya sahiplendi?i hayvanlar?n bak?m?n? ciddi ?ekilde ihmal eden ya da onlara a?r?, ac? veya zarar veren ki?ilerin denetimle yetkili merci taraf?ndan hayvan bulundurmas? yasak olacak ve hayvanlar?na el konulacak. Söz konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteli?i olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bak?mevinde bar?nd?r?lacak.
Cayd?r?c?l???n sa?lanmas? amac?yla sahipli hayvan?n sahibi taraf?ndan terk edilmesi kabahatine ili?kin idari para cezas? hayvan ba??na 2 bin liradan 60 bin liraya ç?kar?lacak. Yerel yönetimler ad?na toplanan sahipsiz hayvanlar? bak?mevi d???nda bir yere terk eden veya bak?mevinde bar?nd?r?lan hayvan? bak?mevi d???nda bir yere b?rakanlara ise hayvan ba??na 50 bin lira idari para cezas? verilecek.
Kanunla, sokakta bak?ma ve korunmaya ihtiyac? olacak sahipsiz hayvan bulunmamas? amaçland??? için Hayvanlar? Koruma Kanunu'ndaki "yerel hayvan koruma görevlileri"ne ili?kin hüküm yürürlükten kald?r?ld?.
Büyük?ehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini a?an belediyeler, sahipsiz veya güçten dü?mü? ya da tehlike arz eden hayvanlar?n korunmas? ve sahiplendirilinceye kadar bak?m?n?n yap?lmas? ile rehabilitasyonunun sa?lanmas? amac?yla hayvan bak?mevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler taraf?ndan hayvan bak?mevine götürülecek. Hayvan bak?mevi kurma zorunlulu?u olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alan?ndaki bu hayvanlar? en yak?n hayvan bak?mevine götürecek.
Belirtilen kayna?? ay?rmayan belediye ba?kan? ve meclis üyeleri ile ayr?lan kayna?? hayvan bak?mevi kurmak, sahipsiz hayvanlar? toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan veya bu kayna?? ba?ka amaçlar için sarf eden belediye ba?kan? ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 y?la kadar hapis cezas? verilecek.
Söz konusu belediyeler 31 Aral?k 2028'e kadar belirtilen hayvan bak?mevlerini kurmakla ve mevcut bak?mevlerinin ko?ullar?n? iyile?tirmekle yükümlü olacak.
Belediyeler, 31 Aral?k 2028'e kadar hayvan bak?mevleri kurmak, rehabilitasyon i?lemlerini gerçekle?tirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için kesinle?mi? en son bütçe gelirlerinin binde 5'i oran?nda kaynak ay?racak. Bu oran, büyük?ehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak.
Belediyelerce bu oranlar?n üzerinde yap?lan harcamalar?n yüzde 40'?, Hazine ve Maliye Bakanl???nca belediyeye aktar?lacak. Aktar?lacak tutar hiçbir ?ekilde maddedeki oranlar?n yüzde 40'?n? geçemeyecek. Ayr?lan ödenekler ba?ka bir amaç için kullan?lamayacak.
Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlar?n? en geç 31 Aral?k 2025'e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kay?t alt?na ald?rmak zorunda olacak.
Teklifin görü?meleri s?ras?nda söz alan AKP Grup Ba?kan? Abdullah Güler, baz? milletvekillerinin "medeni dünya", "bilimsel görü?" söylemlerini kulland???n? ifade etti.
ABD'de, ?ngiltere'de sahiplenilmeyen hayvanlara ötanazi yap?ld???n? belirten Güler, muhalefet milletvekillerinin "Bu kanun, öldürme kanunu" dedi?ini aktararak, "Bu kanunda öldürme yok, sahiplenme var, te?vik var." dedi. Güler, ?unlar? kaydetti:
"Dünya Sa?l?k Örgütü raporlar?n? okuduk. Tar?m ve Orman ile Sa?l?k bakanl?klar?m?z?n raporlar?n? okuduk. Grup Ba?kanvekilimiz Bahad?r Yeni?ehirlio?lu ba?kanl???nda akademisyenleri, sanatç?lar?, hayvanseverleri, ma?dur aileleri, evlad?, k?z? vefat edenleri dinledik. Bu ölçüler ?????nda teklifi haz?rlad?k. Teklifin hay?rlar getirmesini diliyorum. Belediye ba?kanlar?m?za güçlü destek veriyoruz. Bar?naklar? kurun. K?s?rla?t?rma seferberli?i yapal?m, a??layal?m. Vicdanlar?n?za sesleniyorum, bar?naklar? kurun."
Kanun teklifinin görü?melerinin son bölümünü CHP Genel Ba?kan? Özgür Özel, ?Y? Parti Genel Ba?kan? Müsavat Dervi?o?lu, DEM Parti E? Genel Ba?kan? Tulay Hat?mo?ullar? Oruç da izledi.
TBMM Ba?kanvekili Celal Adan, teklifin oylanmas?ndan önce yapt??? konu?mada, Meclisin 1 Ekim'e kadar tatile girece?ini belirtti. 28. Yasama Dönemi 2. Yasama Y?l?'nda Meclis'te çok say?da önemli düzenleme yap?ld???n? ifade eden Adan, ayr?ca TBMM'nin bu süreçte milletin sesini dünya kamuoyuna duyurdu?unu vurgulad?.
Teklifin yasala?mas?n?n ard?ndan, TBMM Genel Kurulu tatile girdi.
TBMM Ba?kanvekili Celal Adan, birle?imi, 1 Ekim Sal? günü saat 15.00'te toplanmak üzere kapatt?