Kültür ve Turizm Bakanl??? izniyle ?zmir Katip Çelebi Üniversitesi (?KÇÜ) taraf?ndan yürütülen; ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, Ya?ar E?itim ve Kültür Vakf?, ?zmir Ticaret Odas? ve Güzel Enerji Akaryak?t A.?. destekleri ile Smyrna Antik Kenti kaz? çal??malar? sürüyor. ?zmir merkezindeki en büyük antik dönem agoralar?ndan biri Smyrna Agoras? ile Akdeniz'in en büyük tiyatrolar?ndan biri olan Smyrna Tiyatrosu'nun tarihi, çal??malar ile gün yüzüne ç?k?yor. Kadifekale'den Kemeralt?'na kadar uzanan ve Büyük ?skender taraf?ndan 193 hektarl?k alanda kurulan kentte gerçekle?tirilen arkeolojik kaz?larla farkl? dönemlere ait binlerce obje ke?fediliyor. UNESCO taraf?ndan 2020 y?l?nda '?zmir Tarihi Liman Kenti' ad?yla olu?turulan miras alan?n?n bir parças? olarak Dünya Miras? Geçici Listesi'ne dahil edilen Smyrna Antik Kenti'nde yap?lan kaz?larda M?s?r etkili figür ve objeler de bulundu.
YAZITLARDA DA MISIR ETK?S?
Buluntular hakk?nda bilgi veren ?KÇÜ Türk- ?slam Arkeolojisi Bölümü ö?retim üyesi ve Smyrna Antik Kenti Kaz? Heyeti Ba?kan? Prof. Dr. Ak?n Ersoy, "Son y?llarda özellikle Smyrna Tiyatrosu'nda kaz? çal??malar?n? yo?unlukla sürdürüyoruz. Bu kaz?larda çok say?da M?s?r etkili buluntularla kar??la?maktay?z. M?s?r'la Anadolu ili?kilerinin siyasi, kültürel ve ticari anlamda ilk ça?lara kadar dayand???n? biliyoruz. ?imdi Smyrna Tiyatrosu'ndaki kaz?larda bu ili?kinin somut örneklerini görmekteyiz. Smyrna Tiyatrosu'nda çoklukla bu objelerin ortaya ç?k?yor olmas?, bize tiyatronun bulundu?u alanda belki de M?s?r tanr?lar?na dönük bir ibadet alan?n?n oldu?unu gösteriyor. Tabii bunu mimari olarak da kan?tlamam?z gerekir. Ama bu objeler en az?ndan M?s?r tanr?lar? tap?na??n? i?aret ediyor. Yaz?tlardan da M?s?r etkisinin ?zmir'de ve tabii bütününde de Anadolu'da oldu?unu biliyoruz. Çünkü özellikle Büyük ?skender sonras?nda ve Roma ?mparatorlu?u'nun M?s?r topraklar?na egemen olmas?yla birlikte bu kültürel yak?nla?ma h?zla gerçekle?ti" dedi.
'BE??NC? OBJE, RA'NIN GÖZÜ F?GÜRÜ'
Prof. Dr. Ersoy, "Burada 5 örnek var. Bu örneklerden ilki bir mask. Bu figür, kandillerin yanma deli?inde kullan?lan bir kapakt?r. M?s?r etkili bir figürdür. Bir di?er obje, do?um yapar pozisyonunda bir kad?n figürü, yar?s? yok. Ama ba?ka örneklerden biliyoruz ki bu obje, kad?n?n sa?l?kl? do?um yapmas? ve çocu?unun sa?l?kl? olarak dünyaya gelmesiyle ili?kili bir figür. Daha çok M?s?r'da görülen bir özellik. Bir di?er obje kandil parças?. Üzerinde ?sis Tap?na??'n?n görseli var. 4'üncü obje, bir tu?la parças?. Bunun üzerinde 'Serapis Hiera' yaz?s? var. Anlam? ise 'Serapis'in kutsal alan? demek. Dolay?s?yla bütün bu buluntular üzerinden 'Burada bir kutsal alan olabilir' diyoruz. 5'inci obje Ra'n?n gözü figürü. Buna 'Horus'un gözü' de deniyor. Tek bir tanr? oldu?unu ifade eder. Ayn? zamanda vicdan?n gözüdür. M?s?r etkisini gösterir" diye konu?tu.
'UNESCO KALICI L?STES?NE BA?VURULACAK'
Antik Smyrna'y? çevreleyen Tarihi Kemeralt? Çar??s?, Basmane ve Kadifekale ile Bayrakl?'daki Eski Smyrna, Ye?ilova ve Yass?tepe höyüklerinden olu?an '?zmir Tarihi Liman Kenti'nin UNESCO Dünya Miras? Kal?c? Listesi'ne girmesi için çal??malar?n sürdü?ünü belirten Prof. Dr. Ak?n Ersoy, "Bu haz?rl?klar sona erdi?inde umuyoruz ki UNESCO kal?c? listesine ba?vurulacak ve sonunda da kal?c? listeye girmi? olacak. ?zmir, tarihi bir liman kenti ise bu tür M?s?r etkilerinin de nas?l ve ne ?ekilde geldi?ini anl?yoruz. Demek ki ticaret rotalar? özellikle deniz ticaret rotalar? üzerinden bu kültürel etkiler burada ya?ayan ?zmirlilere ve Anadolu halklar?na ve di?er bat?l? topluluklara yans?d?" dedi.