Koronavirüs salg?n? nedeniyle hijyenik amaçl? kullan?m? artan sirkenin üretiminde hile yapanlar da olmaya ba?lad?. Do?al fermantasyon yerine kimyasallar ile üretilen sahte sirkelerin insan sa?l??? için tehlike olu?turdu?u belirtiliyor. Covid-19 nedeniyle sirkeye talebin art???n? ve hammadde bulmakta güçlük çekildi?ini ifade eden g?da mühendisi Görkem K?ll?, ta??i? ürünlerdeki art??a dikkat çekti. Do?al ile sahte sirke aras?nda çok belirgin bir ayr?m olmad???n? dile getiren K?ll?, sahtesini anlayabilmenin zor oldu?unu söyleyerek "Sahte sirkeyle do?al sirke aras?ndaki fark tüketicilerin duyusal olarak test edip anlayabilecekleri bir fark de?il. Bir renk ya da koku fark? var. Ancak bunu i?in içinde olan uzman ki?iler duyusal olarak anlayabilir. Asitik asitten ya da sentetik asitten üretilen sirkelerde biraz daha keskin bir koku olabilir. Elma ve üzümden yap?lan sirkelerde meyveden gelen bile?enlerin kokusu olur. Ama bunu tüketicilerin alg?lamas? çok zor. Hatta laboratuvar analizleriyle bile çok zor tespit edilir" dedi.
ANAL?ZLERDE K?REM?T RENG? TORTU OLU?UR
Yapay sirkelerin g?daya uygun olmayan sentetik kimyasal asetik asitlerden haz?rland???n? kaydeden Görkem K?ll?, bu tür sirkelerin kimyasallarda bulunan tüm riskleri içerdi?ini belirterek sirkeden al?nmas? amaçlanan faydalar? da içermedi?ini dile getirdi. Sahte sirke ile do?al sirke kar??la?t?rmas? yapan K?ll?, ?unlar? söyledi:
"Bu iki sirkeden biri asitik asitin suland?r?lmas?yla yap?lm??. Biri de fermantasyon yoluyla elde edilen do?al bir sirke. ?kisi aras?ndaki fark koku olarak biraz daha keskin olmas?. Renk olarak da ta??i? yapan firmalar gerçe?e yak?n renkleri elde ediyor. Temizlikte kullan?lan beyaz sirkenin yan? s?ra elma veya üzüm sirkeleri için laboratuvarlarda bir analiz yöntemi kullan?l?yor. E?er ürün do?alsa fermantasyon yöntemiyle elde edildiyse meyveden gelen bile?enler içinde kiremit rengi tortu olu?turuyor. O zaman 'Bu ürün do?al' diyebiliriz. Ama ta??i? yap?lan bir sirkenin içine de çok az miktarda do?al sirke kat?l?rsa yine bu çökelti olu?ur. Bu durumda laboratuvar analizleri yan?lt?r. Yani laboratuvar analizleriyle bile do?al sirkeyle sahte sirkeyi ay?rt etmek zordur. Bunun için yurt d???nda baz? ülkelerde daha geli?mi? laboratuvarlar var. Sadece karbon izotop tayiniyle sirkenin orijinine kadar dönebiliyorlar. ?çinde yapay sentetik herhangi bir katk? ilavesi olup olmad???n? anlayabiliyorlar. Özellikle çorbalarda salatalarda kulland???n?z ya da suland?rarak içti?iniz sirkeler sahteyse faydalardan hiçbirini almam?? oluyorsunuz. Tüketici piyasada çok ucuz gördü?ü sirkeleri almas?n, mümkünse güvendi?i, marka gücü olan firmalar?n ürünlerini tercih etsin. Baz? markalar?n içindekiler k?sm?nda, bilgisizlikleri nedeniyle asitik asit yazan sirke ürünleri de görebiliyoruz. Bunlar? tercih etmesinler."
F?YAT FARKINA D?KKAT
Sirkenin do?al bir ürün olmas? nedeniyle geli?mesi için belirli bir zamana ihtiyaç duyuldu?unu ifade eden özel bir sirke firmas?n?n genel müdürü Gürhan Güven de fermantasyonun bakterilerle gerçekle?ti?ini belirterek bakterilerin zaman içinde asiti yükselterek sirkenin olu?umunu sa?lad???n? anlatt?. Sirkenin 3- 4 hafta ile 3 ay gibi bir zaman diliminde haz?rland???n? söyleyen Güven, "Özellikle üzüm sirkesi uzun sürede olu?ur. Ama ortalama 1 ayda tamamlayabilirsiniz. Fermantörü veya asetetörü olmayanlar ve alt yap?s?na yat?r?m yapmayanlar hileli yollara ba?vurabilir. Kimyasal reaksiyonla asitik asiti üretip onlar? seyreltiyorlar" diye konu?tu.
Vatanda?lar?n piyasadaki sirke fiyatlar? aras?ndaki fark? sorgulamalar?n? isteyen Güven, sahte ile do?al ürün aras?ndaki fark?n 2 ya da 3 kat?na kadar artabilece?ini kaydetti. Güven, "Piyasan?n oturmu? markalar?n?n fiyat? ile kar??la?t?r?ld???nda yeni bir marka ad?yla sektöre girenler 3'te bir ya da yar? yar?ya bir fiyatla sat?l?yorsa vatanda?lar bunu sorgulamal?. Biz de isteriz en iyi mal? en uygun fiyata sunmak. Ama bu zor pazar ko?ullar?nda bu mümkün de?il. Çok dü?ük fiyatla sat??a sunanlar ta??i? yap?yordur" dedi.
DERNEK KURULUYOR
Sirkede hile yapanlarla mücadele etmek için dernek kurma haz?rl?klar?nda olduklar?n? anlatan Gürhan Güven ?unlar? söyledi:
"Biz bu hileleri bildirmek için ?zmir Ticaret Odas?, ?zmir ?l Tar?m Müdürlü?ü hatta Tar?m ve Orman Bakan?m?z Bekir Pakdemirli ile görü?tük. Onlar?n da bize destek oldu?u bu konuda biz Türkiye Sirke Üreticileri Derne?i'nin kurulmas? için ba?vuruda bulunduk. ?lk ad?mlar at?ld?. Tüm üreticiler bize destek verdi. Bilgi ve teknoloji transferiyle birlikte ta??i?in önünde durmak için gerekli olan alt yap?y? sa?lamak amac?yla belirli yönetmeliklere uygun dernek için ilk ad?m? att?k. Ta??i?in önüne geçmek en önemli amac?m?z. Ta??i? nas?l tespit edilir, analiz cihazlar? hangileridir, Türkiye'de bu alt yap? var m?, yoksa yap?lmas? için neler gerekli bunlar? ara?t?raca??z. Ta??i?in tespit edilmesi durumunda ise belediye ve bakanl?kla beraber çal??malar?m?z? yürütece?iz."