?stanbul'un kangrene dönen taksi sorununu çözmek yeni ?BB yönetiminin getirmek istedi?i yeni taksi sistemine ili?kin teklif, UKOME'de 11 kez reddedildi. Tart??malara neden olan taksi sistemi ile ilgili Say??tay'?n 2020 y?l? ?BB Denetim Raporu'nda da dikkat çeken tespitler yer ald?. Say??tay, ?BB taraf?ndan geçmi? dönemlerde tahsis edilen ve halen kullan?lan taksi ve dolmu? plakalar?n?n mevzuata ayk?r? biçimde süresiz bir hak olarak kullan?ld???n? tespit etti.
Say??tay denetçilerinin ?BB'nin hesap ve i?lemlerinde yapt??? incelemede, mevcut 17 bin 395 taksi ve 6 bin 460 dolmu? plaka sahibinden herhangi bir imtiyaz bedeli veya y?ll?k kira bedeli gibi bir ücret tahsil edilmedi?i belirlendi. ?stanbul genelinde en son taksi plakas? tahsisinin yap?ld??? 1998 y?l?na kadar çe?itli ?l Trafik Komisyonu kararlar? ile 17 bin 395 ticari taksi plakas? verildi?i kaydedildi. Baz?lar?n?n Bakanlar Kurulu Karar? do?rultusunda ihale ile ancak süresiz olarak verildi?i ve halen faaliyetlerini sürdürdü?ü belirtildi. Di?erlerinin ise ?l Trafik Komisyonu kararlar? do?rultusunda noter huzurunda çekili? ile belirlendi?i kaydedildi.
“SÜRES?Z ??LEM YAPILAMAZ”
Mevzuata göre toplu ula??m ve yolcu ta??ma hizmetlerinde yetkili olan belediyenin; bu hizmetlerin üçüncü ki?ilere gördürülmesini ihale yap?lmaks?z?n do?rudan meclis, encümen veya belediye ba?kan? karar?yla yapmas?n?n ya da kendisine ait imtiyaz? süre belirtilmeksizin devrederek gerçekle?tirmesinin ihaleyle olsa dahi süresiz sat?? ?eklinde i?lem yapmas?n?n mümkün olmad??? vurguland?.
“PLAKA TAHS?S? ?HALE KANUNA UYGUN DE??L”
Mevzuat?na göre, taksi plakalar?n?n geçim kayna?? ?oförlük mesle?i olanlara süresi ve ?artlar? belirtilmek suretiyle ihale edilmesi gerekti?inin alt? çizildi. ?stanbul s?n?rlar? içinde ?l Trafik Komisyonu taraf?ndan verilen taksi ve dolmu? plakalar?nda hak sahipli?i için herhangi bir süre belirtilmedi?ine vurgu yap?ld?. Süre belirtilmeksizin yap?lan plaka tahsislerinin 10553 say?l? Bakanlar Kurulu Karar?'na ve yürürlükte olan Devlet ?hale Kanunu'na uygun yap?lmad??? da belirlendi.
“?HALE DÜZENLENMEL?”
Raporda, taksi veya dolmu? ile yolcu ta??ma faaliyetinde bulunulmas? için belirlenen plakalara izin veya ruhsat verilmesi i?leminin yasalar çerçevesinde süresi belirlenmi? ihalelerle yap?lmas? gerekti?i yönünde görü? bildirdi.
2004'TE ?BB'YE DEVRED?LD?
?BB, Say??tay'?n bu tespiti kar??s?nda verdi?i yan?tta önceki y?llarda söz konusu plakalar?n tahdit alt?na al?nd??? kaydetti. 2004 y?l?nda ç?kan Büyük?ehir Belediyesi Kanunu sonras? bu toplu ula??m araçlar? ile ilgili kay?tlar?n, ?l Emniyet Müdürlü?ü taraf?ndan belediyeye devredilirken plakalar?n süreli verilmesi veya ihale ?artlar? ile ilgili bir hüküm bulunmad??? aktar?ld?.
KANUNA GÖRE 10 YIL ?LE SINIRLI
Say??tay bu yan?t üzerine devir s?ras?nda ihale ilgili bir ?art ko?ulmasa da taksi plakalar?n?n verilmesine dayanak olan Bakanlar Kurulu karar?nda süre hususunun bulundu?unu, yasaya göre imtiyaz olarak verilen haklarda dahi maksimum sürenin 49 y?l oldu?unu belirtti. 1983'ten beri yürürlükte bulunan ve kamu haklar?n?n kiralanmas?na veya sat?lmas?na dair temel mevzuat olan Devlet ?hale Kanunu'na göre kiralamalarda sürenin 10 y?l ile s?n?rl? oldu?u vurguland?.
KAMU HAKKI SÜRES?Z OLARAK DEVRED?LEMEZ
Raporda “Mevzuat uyar?nca, söz konusu haklar?n süresiz bir ?ekilde kullan?lmas? mümkün bulunmamaktad?r. Kanun gere?i, idarenin yürütmekle yükümlü oldu?u bir hizmeti bizzat yerine getirmeyip üçüncü ki?ilere gördürmesi mümkündür. Ancak, mevzubahis kamu hizmetinin üçüncü ?ah?slara gördürülmesi, hizmet alan?n?n kamu hizmeti olma niteli?ini ortadan kald?rmad??? gibi bu konuda belediyenin görevinin sona ermesine yol açmamakta ve bu hizmetin yerine getirilmesi yönünden sorumlulu?u devam etmektedir. Toplu ta??ma hizmetinin bu niteli?i gözetildi?inde, bir kamu hakk?n?n süresiz bir ?ekilde üçüncü ki?ilere devredilmesi hukuka uygun de?ildir” tespitinde bulundu.