Tokat Sanayi ve Ticaret Odas? (TSO) Ba?kan? Ali Çelik, bugün yapt??? aç?klamada, maliyet art??lar? nedeniyle Tokat’taki ?antiyelerin büyük bir k?sm?n?n durma noktas?na geldi?ine dikkat çekti.
Çelik, ?ehirdeki çiftçilerin ço?unun geçinemedi?i için il d???na göçtü?ünü belirterek Bakan Nebati'ye tepki gösterdi. Çelik, "Hazine ve Maliye Bakan?’n?n, halktan al?p sanayiciye ne verdi?ini anlatmas? laz?m. San?yorum ki kendi ticari i?leri son derece iyi gidiyor. Ç?ks?n, nas?l iyi oldu?unu hepimize anlats?n. Biz de bunlar? uygulayarak önümüzdeki süreçte daha çok üretelim, daha çok kazanal?m, gözlerindeki ???lt?y? biz de yakalayal?m istiyoruz" dedi.
'KÖTÜ POL?T?KALAR YÜZÜNDEN GÖÇ VER?YORUZ'
Çelik, ?unlar? söyledi:
"Dün Balkanlardan, Kafkasya’dan, dünyan?n çe?itli yörelerinden göç alan, karn?n? doyuramayan toplumlar?n son derece verimli ovalar?ndan dolay? ?ehrimize yerle?tirildi?i bu co?rafya, maalesef son y?llarda tar?m politikalar?n?n son derece kötü yönetilmesi neticesinde göç vermeye ba?lam??t?r. 1990’l? y?llarda 850 binlerde olan ?ehir nüfusumuz, bugün 600 binlere kadar dü?mü?tür. Özellikle k?rsal kesimde ya?ayan her 100 çiftçimizden 65-70’i, karn?n? doyuramad??? ve geçimini sa?layamad??? için il d???na göçmek durumunda kalm??t?r.
Bunun yan?nda sigara fabrikas?n?n kapat?lmas?, ?eker fabrikas?n?n özelle?tirilmesi, çevre illerle olan ba?lant? yollar?m?z?n tam manas?yla bitirilememi? olmas?, Niksar-Ünye yolunun bitirilememi? olmas?, havaalan?m?z?n çok uzun bir süre kapal? kalmas?, Süreyya Bey Baraj? gibi son derece büyük, önemli tar?msal projelerin henüz daha tar?ma katk? verecek seviyede bitirilememi? olmas?, birçok sebepten dolay? gelirinin büyük bir k?sm?n? tar?mdan elde eden ?ehrimizin ekonomik anlamda 61’inci s?raya kadar gerilemesine sebebiyet vermi?tir. Hem nüfus anlam?nda hem geli?mi?lik indeksi ve Gayri Safi Milli Has?la (GSMH) anlam?nda hem üretim ve ihracat anlam?nda son y?llarda hiç hak etmedi?i yere kadar gerilemi?tir.
'?ST?HDAMIN TEK SEKTÖRDE YO?UNLA?MASI SON DERECE SA?LIKSIZ'
Pandemi sonras? Avrupa ve Amerika’n?n özellikle Çin’e uygulam?? oldu?u ambargo, Çin’de maliyetlerin art?p kalitenin dü?mesi, buna benzer birçok sebepten dolay? özellikle son dönemlerde konfeksiyon sektörüyle alakal? çok önemli talepler ve yat?r?mlar al?yoruz. Bugün organize sanayi bölgelerimizdeki toplam istihdam?n yüzde 70’ini tek ba??na tekstil kapsamaktad?r. Bu sa?l?ks?z yap?, 2000’lerde Avrupa ve Amerika’n?n Çin’e yönelmesinden dolay? özelikle ?ehir merkezimizde, 1. Organize Sanayi Bölgesi’nde onlarca fabrikan?n kapanmas?na, binlerce insan?m?z?n i?siz kalmas?na sebebiyet verdi?i için bizde derin soru i?aretleri uyand?rmaktad?r. ?ehirdeki üretimin ve istihdam?n çok büyük bir a??rl?k noktas?n?n tek bir sektörde yo?unla?mas?, özellikle önümüzdeki süreçte ülkemizin d?? politikada ya?ayaca?? ve kar??la?aca?? sorunlar? da dü?ünecek olursak bize bunun ?antaj ve tehdit unsuru olarak kullan?lacak olmas?ndan dolay? da bence son derece sa?l?ks?z bir geli?medir. Biz, kendi uluslararas? firmalar?m?z? olu?turmak, daha stratejik daha, teknolojik üretimler yapmak, özellikle g?da konusunda önemli hamleler yapmak durumunday?z. Ba?ka uluslararas? markalar?n ucuz i?çili?ini yapan, onlara ucuz üretim yapan ülke olmak yerine kendi markalar?n? olu?turan, uluslararas? anlamda da ciddi potansiyeli olan bir ülke olu?turmak durumunday?z.
'?EHR?M?ZDE SIKINTILI SEKTÖRLER?N BA?INDA ?N?AAT GEL?YOR'
?ehrimizde s?k?nt?l? olan sektörlerin ba??nda, ülkemizde de oldu?u gibi in?aat sektörü geliyor. Son y?llarda üretime dayal? bir geli?me modeli yerine in?aata dayal? bir geli?me modeli belirlendi?i için maalesef in?aat?n ülke ekonomisindeki pay? son derece sa?l?ks?z bir ?ekilde yükselmi?tir. Özelikle Milli E?itim Bakan?’n?n Tokatl? olmas? neticesinde yüzün üzerinde okul in?aat?n?n hali haz?rda devam ediyor olmas? ve bir o kadarda in?aat anlam?nda kamu yat?r?mlar?n?n olmas? hem sevindirici hem de ayn? anlamda ülkenin bugünkü ya?am?? oldu?u sorunlular? dü?ünecek olursak son derece s?k?nt?l? ve riskli seyretmektedir.
'?ANT?YELER?N BÜYÜK B?R KISMI DURMA NOKTASINA GELD?'
?n?aat sektöründe son dönemlerde olan demir, çimento gibi temel girdilerde yüzde 200-300’lük art??lar ya?an?rken özellikle ?ehrimizde ihalelerin büyük bir k?sm? Köy Altyap?s?n? Destekleme Projesi’nden (KÖYDES) yap?ld??? için, KÖYDES müteahhitlerine yüzde 30-40’l?k art???n verilmesi, bu in?aatlar?n bitirilmesini mümkün k?lmamaktad?r. Zaten ?antiyelerin büyük bir k?sm? da durma noktas?na gelmi?tir. Bu, önümüzdeki süreçte çok ciddi de bir riski beraberinde getirmektedir. Eylül ay? içerisinde okullar aç?lacak, yakla??k 40-50 bin ö?renci, bu in?aatlar?n eylül ay?na kadar yeti?tirilmesi ve bitirilmesiyle yeni okullar?na kavu?turulacak. Ancak mevcut ?artlarda bu in?aatlar?n bitirilmesi mümkün görülmüyor.
'2022 YILI BÜTÇES? ?ÇER?S?NDE ?N?AATLARA AYRILAN KAYNA?IN KULLANILDI?I SÖYLEND?'
Yöneticilerimizle görü?tü?ümüzde, 2022 y?l? bütçesi içerisinde in?aatlara ayr?lan kayna??n ve pay?n kullan?ld???n?, fazlas?yla aç?k verildi?ini, Hazine’nin kasas?nda yeterince maddi kaynak olmad???n?, ilave art?? vermek konusunda zorland?klar?n? ifade etmektedir. Ancak mevcut ?artlarda da yüzlerce kamu müteahhidinin batmas? söz konusu. Bunun, ?ehrimizin ekonomisine çok ciddi, telafisi olmayan büyük zararlar do?uraca??n? dü?ünüyoruz.
Bir ba?ka s?k?nt? ya?ayan sektörde, özellikle kamuyla çal??an, gelirlerinin önemli bir k?sm?n? kamudan elde eden bir tak?m ruhsatl? çal??an merkezler. Her y?l?n sonunda Ankara’ya yakla??k 2-3 ay, bu sektörlerin y?ll?k fiyat art??lar? kar??s?nda ezilmemeleri, zarar etmemeleri için görü?meler yapmakla zaman?m?z? geçiriyoruz. Demokratik, sistemi oturmu? ülkelerde o sektörle ilgili y?ll?k maliyet art??lar? ya?an?r, ilgili sektörlerin yöneticilerine o kadarl?k ilave zam ve art?? verilir. Maalesef ülkemizde kim daha çok a?larsa, kim daha çok sesini ç?kar?rsa, kimin daha çok adam? varsa ona daha fazla art?? veriliyor. Kim muhalefet etmi?, ele?tirmi? veya sesini ç?kartmam??sa ona daha az art?? veriliyor. Bu da ilgili sektörlerde ciddi s?k?nt?lara sebebiyet veriyor.
Özellikle akaryak?t sektöründe son dönemlerde ciddi sorunlar ya?and?. Akaryak?t litre fiyatlar? son bir y?lda yakla??k 5 kat?na ç?kt?. ??çilik, nakliye, elektrik, do?al gaz gibi temel girdiler de minimum yüzde 200-300 artt?. Ancak litre ba??na kârlar?, son bir ayda yap?lan art??la, yüzde 20-30’luk zamla art?? verildi. Son dönemlerde yüzlerce akaryak?t istasyonunun kapal? oldu?unu; kiral?k, sat?l?k ilanlar?n? görmekteyiz. Maalesef bu sektörümüz de büyük s?k?nt?larla mücadele etmektedir.
'Ç?FTÇ?M?Z SAH?PS?Z, YALNIZ VE DESTEKS?Z'
?ehrimiz için lokomotif sektör tar?md?r. En önemli aya?? da çiftçilerimiz ve üreticilerimizdir. Özellikle onlarla ileti?imimizi bu hassas dönemde son derece yüksek tutmaya gayret ediyoruz. Hepimizin bildi?i ve ya?ad??? gibi çiftçimiz sahipsiz, yaln?z ve desteksiz. Ne ekece?ini ne üretece?ini ve kaça sataca??n? bilmiyor. Bunun d???nda son bir y?lda mazot, gübre, fide, i?çilik maliyetleri, tohum gibi temel girdilerin art??? yüzde 300-400’ün üzerinde. Bugün Ziraat Bankas?’na borcu olmayan çiftçi yok. Çiftçi son derece s?k?nt?l?, mutsuz, topra?a, tar?ma küsmü? durumda. Azalan tar?msal alanlarla, dünyadaki iklim de?i?ikli?iyle, nüfusun son derece h?zl? bir ?ekilde artmas?yla özellikle pandemi sonras? ve gelecekte g?daya olan talebin artaca??n?, önümüzdeki süreçte yönetimlerinde gerekli deste?i vermesiyle çiftçi için son derece olumlu bir dönem ya?anaca??n? söyleyerek onlar? ayakta tutmaya ve onlara moral vermeye çal???yoruz.
'CUMHUR?YET TAR?H?N?N EN ZOR DÖNEMLER?NDEN GEÇ?YORUZ'
Bütün ülke, bir ve beraber olarak kenetlenmeliyiz. Ülkemiz, maalesef Cumhuriyet tarihinin en zor ve en s?k?nt?l? dönemlerinden geçiyor. Her ne kadar kabul edilmese de bugün ya?am?? oldu?umuz ekonomik sorunlar, tarihin bize ya?att??? en ciddi ve en buhranl? s?k?nt?lard?r. Ayr??may?, kutupla?may? yok etmeliyiz. Bir olmal?, kenetlenmeli, çal??mal? ve üretmeliyiz. Adaleti ve hukuku tesis etmeli; ?effaf, denetlenebilir, daha adil, daha demokratik, daha özgürlükçü bir yönetim anlay???n? benimsemeliyiz. Hukukun olmad??? yerde i? dünyas?n?n huzurlu olmas? mümkün de?ildir. Uzun vadeli yap?sal birtak?m reformlar?n ve kararlar?n?n al?nmad???, i? insan?n?n ikna edilmedi?i ortamda ticaretin geli?mesi ve gelece?e daha güvenle bakmam?z mümkün de?il. Günübirlik çözümleri ve spekülasyonlar? bir kenara b?rakmal?; kutupla?may?, ayr??may? bir an önce sonland?rmal?, büyük bir motivasyonla, isti?areyle önemli kararlar alarak toplumu da buna ikna etmeliyiz. Bu s?k?nt?lar?n birliktelikle, ak?lla, iyi bir yönetimle çok h?zl? a??laca??n? dü?ünüyorum. ?nsanlar?m?z?n geçmi? birikimleri, Anadolu’nun yer alt? ve yer üstü zenginlikleri bütün bu sorunlar?n üstesinden gelmek için fazlas?yla yeterlidir.
'HAZ?NE VE MAL?YE BAKANI B?R TÜRLÜ SORUNU YAKALAYAMADI, PROBLEM? GÖREMED?'
Hazine ve Maliye Bakan?, geldi?i günden beri çok pratik çözümler üretiyor ama bir türlü sorunu yakalayamad?, problemi göremedi. Dar gelirlilerin ya?am?? oldu?u s?k?nt?lar?n sebebinin üretenler, sanayiciler oldu?unu söyleyerek, sanayicileri halk?n önüne atarak meseleyi çözdü. Bu ay?n ‘haini’, maalesef sanayici ve üretici oldu. Bugün ülkemizde artan girdiler, döviz kurundaki hareketlilikler, artan i?çilik maliyetleri, artan enerji maliyetleri, azalan talepler ve dü?en cirolarla beraber son bir y?lda ihracat?n? 41 milyar dolardan, son çeyre?i baz alacak olursak 71 milyar dolara ç?kararak bütün bu zorluklara ra?men yönetiminde üreticiye, ihracatç?ya ciddi destekler vermemi? olmas?na ra?men tarihi bir ba?ar?ya imza atm??, rekor k?rm??t?r. Say?n Bakan’?n tüm olumsuzluklara ra?men sanayiciye, üreticiye te?ekkür etmesi gerekirdi, ama tam tersini yapt?. Halka, ‘Bu sorunlar? ya??yorsan?z size aktarmam?z gereken kaynaklar? sanayiciye verdik, bundan dolay? da sizi ihmal ettik, siz s?k?nt? ya??yorsunuz’ diyerek i?veren, çal??an, toplum aras?ndaki gerilimi t?rmand?rm?? oldu. Ekonomiyi aya?a kald?racaksak i?veren, çal??an, emekli, i?çi, memur, çiftçi, herkesin daha s?k? bir ?ekilde kenetlenmesi ve omuz omuza vermesi gerekir. Maalesef büyük bir ak?l tutulmas? ya??yoruz. Bunun ekonomide son derece olumsuz sonuçlar do?uraca??n? bilmelerine ra?men günübirlik popülizmle birilerini günah keçisi yaparak birilerinin önüne atmaya çal???yorlar.
Hazine ve Maliye Bakan?’n?n, halktan al?p sanayiciye ne verdi?ini anlatmas? laz?m. Son dönemde konutlara yap?lan enerji fiyatlar?ndaki art???n iki kat? sanayicilere yap?ld?. Tam tersi, halka daha az yük binsin diye sanayiciye iki kat? bedel ödettirildi. Bakan?n san?yorum ki kendi ticari i?leri son derece iyi gidiyor. Ç?ks?n, nas?l iyi oldu?unu hepimize anlats?n. Biz de bunlar? uygulayarak önümüzdeki süreçte daha çok üretelim, daha çok kazanal?m, gözlerindeki ???lt?y? biz de yakalayal?m istiyoruz."