Koronavirüs salg?n? sürecinde ya?ananlarla tepki çeken Sa?l?k Bakanl???’n?n, Covid-19’dan sonraki en ölümcül bula??c? hastal?klar?n ba??nda gelen veremle (tüberküloz) de mücadelede hatalar yapt??? ortaya ç?kt?. Sa?l?k Bakanl??? verem te?hisinde kullan?lan PPD Tüberkülin solüsyonunu sat?n alamad?. Depolardaki son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonlar?n?n kullan?lmas? için de resmi yaz? yay?nlad?.
“24 ay raf ömrü dolan ürünler bulunmaktad?r”
Sa?l?k Bakanl???’na ba?l? Halk Sa?l??? Genel Müdürlü?ü, 14 Ekim tarihinde Genel Müdür Yard?mc?s? Muhammet Çömçe ile Genel Müdür Fatih Kara’n?n imzas?yla veremle ilgili dikkat çekici bir yaz? yay?nlad?. Yaz?da, “2019 y?l?nda 1 milyon doz PPD Tüberkülin solüsyonu sat?n al?nm??t?r. Dünya ve ülke genelinde Covid-19 salg?n? sonras? tüberküloz (verem) taramalar?nda görülen azalma sebebiyle depolar?m?zda ve sahada 24 ay raf ömrü dolan ürünler bulunmaktad?r” denilerek son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonlar?n?n alt? ay daha kullan?lmas? istendi.
1,5 Milyon ki?i öldü!
Dünya Sa?l?k Örgütü (DSÖ) de geçen haftalarda dünya genelinde veremden ölenlerin say?s?n?n artt???n? aç?klad?. DSÖ’nün ?sviçre’nin Cenevre kentinde kamuoyunda aç?klanan yeni raporuna göre 2020 y?l?nda veremden ölenlerin say?s? yakla??k 1,5 milyon olarak kaydedildi. DSÖ verilerine göre, 2019 y?l?nda dünya genelinde veremden ölenlerin say?s? yakla??k 1,4 milyon olarak kay?tlara geçmi?ti.
Veremden ölümlerin artmas?nda koronavirüs pandemisinin rol oynad??? belirtiliyor. Pandemiyle mücadelenin öncelik haline gelmesiyle verem hastalar?n?n tedaviye eri?iminin zorla?t???, birçok ülkede kaynaklar?n korona ile mücadeleye ayr?ld??? kaydediliyor. DSÖ Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus veremle sava?ta y?llard?r elde edilen kazan?mlar?n bu nedenle kaybedildi?ini söyledi. DSÖ’nün tahminlere göre vereme yakalananlar?n ve ölenlerin say?s? 2021 ve 2022 y?llar?nda daha da artacak. Pandemi öncesindeki 2019 y?l?nda 7,1 milyon olan yeni vaka say?s? resmi kay?tlara göre 2020’de 5,8 milyona dü?mü? olsa da ayn? dönemde bildirilmeyen vakalar?n 2,9 ila 4,1 milyon aras?nda oldu?u tahmin ediliyor.
Affedilebilir de?il!
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ?nfeksiyon Hastal?klar? Derne?i (KL?M?K) Üyesi Prof. Dr. Bülent Ertu?rul, Sa?l?k Bakanl???’n?n PPD Tüberkülin solüsyonunu temin etmemesini ele?tirerek “Bu affedilebilir bir durum de?ildir” dedi. Türkiye’nin veremin yayg?n olarak görüldü?ü ülkelerden biri oldu?unu belirten Prof. Dr. Ertu?rul, “Cumhuriyet’in ilk y?llar?ndan itibaren verem sava? dispanserleriyle vereme kar?? taramalar yap?lm?? ve hastal?k belirli oranda kontrol alt?na al?nm??t?. Ancak özellikle son y?llarda verem sava? dispanserleri i?levini yitirdi?i ve kapat?ld??? için taramalar da eski gibi yap?lamad?. PPD Tüberkülin solüsyonunu te?his koymak için s?k ba?vurdu?umuz bir ?eydir. Bütçesizlik, personelsizlik ve kaynak aktaramama gibi nedenlerden dolay? nedeniyle son 15-20 y?ld?r Türkiye’nin veremle mücadelesi ciddi anlamda sekteye u?rad?” ifadelerini kulland?.
Güvensizli?e yol açar!
PPD Tüberkülün solüsyonunun son kullan?m tarihinin 6 ay daha uzat?lmas?n?n ‘güvensizli?e’ yol açaca??n? vurgulayan ?zmir Tabip Odas? üyesi Dr. Ergün Demir ise yapt??? de?erlendirmede ?unlar? söyledi: “A??, ilaç, t?bbi malzeme ve solüsyonlar? kendimiz üretirken, üretim yapan tesislerimizi kapat?p yurtd???ndan ithal etmeye ba?lad?k. Döviz kurlar?ndaki art??lar bunlar?n teminini güçle?tirmekte ve vatanda?lar?n ilaç, t?bbi malzemelere ula??m? zorla?maktad?r. ‘Avrupa’da al??veri? raflar?n?n bo? oldu?unu vatanda?lar?n yokluk çektiklerini’ söyleyen AKP Genel Ba?kan? Erdo?an, kendi eksikliklerini görmezden geliyor. Döviz kurundaki art?? nedeniyle ba?ta ithal ilaç olmak üzere t?bbi malzemelere ula?mak güçle?mekte ve bir kriz ya?anmaktad?r. ?lac?n, t?bbi malzemelerin, solüsyonlar?n bulunabilir, al?nabilir ve kaliteli olmas? için esas olan?n döviz kurundan ba??ms?z; uzun vadeli, kamu üretim politikalar?n?n geli?tirilmesi oldu?unu bir kez daha hat?rlatmak isterim.”
13 Bin ki?iye verem tan?s? kondu!
Dünya genelinde en fazla can kayb?na neden olan bula??c? hastal?klar?n ba??nda gelen verem Türkiye’de de ciddi say?da ölüme yol aç?yor. CHP ?stanbul Milletvekili Sezgin Tanr?kulu’nun soru önergesine geçen A?ustos ay?nda yan?t veren Sa?l?k Bakan? Fahrettin Koca, 01 Ocak 2020 ile 26 May?s 2021 tarihleri aras?nda 13 bin 458 ki?iye verem tan?s? konuldu?unu aç?klad?. Ayr?ca, Türkiye'de hâlâ 173 aktif veremle sava? dispanseri var.
Verem te?hisi nas?l yap?l?r?
?nsanl?k tarihi kadar eski bir tarihi olan verem hakk?nda ilk bilgiler milattan üç bin y?l önceye kadar uzan?yor. Verem, mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrobun neden oldu?u bula??c? bir hastal?k. Verem mikrobu, solunum yoluyla bula?t??? ki?ilerin büyük bir k?sm?nda hastal?k olu?turmadan, uyur durumda akci?erde y?llarca kalabilir ve ki?inin vücut direncinin azald??? baz? durumlarda hastal?k olu?turabilir. Mikrop bula?anlar?n az bir k?sm?nda ise k?sa süre içinde verem hastal??? ortaya ç?kar. Ki?inin verem mikrobuyla kar??la??p kar??la?mad???n? yani vücudunda verem mikrobunun bulunup bulunmad???n? anlayabilmek için de PPD Tüberkülin solüsyonundan faydalan?l?r. Ayr?ca PPD Tüberkülin solüsyonu basit ve ucuz bir cilt testi.