Sakarya’n?n Hendek ilçesinde bulunan Büyük Co?kunlar havai fi?ek fabrikas?nda 3 Temmuz günü meydana gelen, 7 i?çinin öldü?ü 114 i?çinin yaraland??? patlamayla ilgili bilirki?i raporu tamamland?. ?? cinayetinin göz göre göre geldi?ini ortaya koyan rapora göre maliyeti yüksek oldu?u için kullan?lmas? gereken fan yerine ba?ka maliyeti dü?ük fan kullan?ld?, ta??ma elektrik kullan?ld?, i?çilerin baz?lar?na antistatik ayakkab? verilmedi, depolama ve üretim tüzü?e ayk?r? yap?ld?.
Hendek Cumhuriyet Ba?savc?l??? taraf?ndan yürütülen soru?turma kapsam?nda haz?rlanan bilirki?i raporunda patlama öncesi ve sonras? görüntüler kar??la?t?r?ld?, tan?klar?n ifadelerine ba?vuruldu.
MAL?YETL? D?YE EV T?P? PANO KULLANILDI
Evrensel’den Murat Uysal’?n haberine göre; raporda elektrik iç tesisleri yönetmeli?ine göre patlama tehlikesi olan yerler için uyulmas? gereken azami kurallar?n Büyük Co?kunlar havai fi?ek fabrikas? taraf?ndan çi?nendi?i görüldü. Binalarda havaland?rma amac?yla bulunan fanlarda olas? bir yang?n? ya da patlamay? önlemek, ç?kan yang?n?n elektrik ak?m?yla yay?lmas?n? engellemek amac?yla s?zd?rmaz özellikte elektrik panolar? kullan?lmas? gerekirken, maliyet gerekçe gösterilip ev tipi pano kullan?ld?.
Fabrikan?n Elektrikçisi R.E. ifadesinde al?nmayan tedbirleri ?öyle anlatt?: “Bu bölgenin yak?n?nda bulunan misket üretimi yap?lan M.S.Ç’nin çal??t??? bölümünde elektrik tesisat? bundan yakla??k 4.5 y?l önce ufak bir ar?za ç?kard???ndan dolay? hepsi yenilendi. Ancak M.S.Ç’nin çal??t??? ham madde ilac? eleme yeri dört bölümden olu?maktayd?. Buralarda fan yoktu. Ben M.S.Ç’nin çal??t??? bölüm tehlikeli oldu?u için burada bulunan fan?n s?zd?rmaz cinsi fanla de?i?tirilmesi için öneri verdim. Müdür Kimyager A, Ustaba?? H. fabrika sahibi Ya?ar Co?kun önce tamam de?i?tirelim dediler ancak maliyeti 12 bin 500 TL tutunca benim tüm uyar?lar?ma ra?men fan? de?i?tirmekten vazgeçtiler.”
TA?IMA ELEKTR?K CAN ALDI
Kurals?zl???n en çok aç??a ç?kt??? yerler fabrika içerisinde tespit edilen ruhsats?z yap?lar oldu. Bilirki?i raporunda, ruhsats?z yap?larda mevzuata ayk?r? olarak, patlama riskinin olmad??? bölgeden uzatma kablosuyla elektrik ta??nd??? ayr?ca patlama riski olan bölgelerde k?v?lc?ma sebep olacak hiçbir araçla girilmemesi gerekirken elektrikli su sebiline rastland??? ifade edildi. Tehlike bölgesinde statik elektrik riskine kar?? çal??anlara verilmesi gereken antistatik ki?isel koruyucunun tüm çal??anlara verilmedi?i tespit edildi. Sahada yap?lan çal??malarda bulunan i? ayakkab?lar?n?n bir k?sm?n?n antistatik oldu?u görünürken bir k?sm?n?n da antistatik olmad??? görüldü.
RUHSAT YOK ÖNLEM YOK ÜRET?M VAR
Patlaman?n tahribat? ve tan?klar?n ifadesine göre depolarda mevzuata ayk?r? birikim yap?ld?. ??yeri kay?tlar?nda 10-30 ton aras? görünen patlay?c? miktar?n?n ara?t?rmalar sonucunda 46 ton oldu?u saptand?. ?n?aat mühendislerinin tespitlerine göre ruhsats?z bir ?ekilde kapasitesi artt?r?lan depolar için ek önlemler de al?nmad?. Raporda Çin mahallesi olarak bilinen bölgede yer alan 300 metrekarelik 8 büyük deponun herhangi bir olas? patlama, parlama ve yang?n etkilerine kar?? yap?sal anlamda hiçbir önlem al?nmad???, hepsinin patlamadan sonra büyük yang?ndan kullan?lamaz hale geldiklerinden aç?kça anla??ld??? aktar?ld?. Söz konusu depolar aras?nda 8-10 metre mesafe b?rak?ld??? ve bu depolar aras?nda tedbir amaçl? herhangi bir duvar?n yap?lmad??? gibi güvenlik mesafelerine de dikkat edilmedi?i tespit edildi.
PATRON ??Ç?LER? SUÇLAMI?TI!
Patlaman?n ard?ndan MÜS?AD Genel Merkezi, ayn? zamanda MÜS?AD Sakarya ?ube Ba?kan? olan patron Ya?ar Co?kun’a moral yeme?i düzenlemi?ti. Tepkilerin ard?ndan gözalt?na al?nan fabrika sahipleri, Ali R?za Ergenç Co?kun adli kontrol uygulamas?yla serbest b?rak?l?rken, o?lu Ya?ar Co?kun ise tutuklanm??t?. Fabrika sahipleri verdikleri ifadede patlama nedeniyle i?çileri suçlam??t?. ??çilere fazla üretim için bask? yap?lmad???n? iddia eden Co?kun, “??çilere bask? yap?lmaz. Herkesin üretece?i mal standartt?r. Bu iddialar, medyan?n veya mü?tekilere tazminat davalar?nda vekillik etmek isteyen avukatlar?n ve sigorta ?irketlerinin yönlendirmesi sonucu verdikleri ifadelerdir” demi?ti. Co?kun sorumlulu?u mühendis, uzman ve i?çilere y?kmak istemi?ti.