Türkiye’nin ba?l?ca do?algaz tedarik kayna?? Rusya’ya yapmas? gereken ödemeleri ertelemesini sa?layan anla?man?n ard?ndan ilk erteleme 600 milyon dolar?n 2024’e ötelenmesiyle k?sa süre önce gerçekle?ti.
Gaz ödemeleri hakk?nda bilgi sahibi iki kayna??n Reuters’a verdi?i bilgiye göre anla?ma kapsam?nda küresel enerji fiyatlar?ndaki de?i?ime ba?l? olarak 3 ila 4 milyar dolar gaz?n ödemesi 2024 y?l?na ötelenebilecek.
Enerji Bakan? Fatih Dönmez, Türkiye’nin ödemelerin ötelenmesi için Rusya ile anla?maya vard???n? geçen hafta aç?klam??t?.
?ki kaynak, 600 milyon dolar tutar?ndaki ilk ötelemenin k?sa süre önce yap?ld???n?, ödemenin 2024 y?l?na ertelendi?ini ifade etti.
‘GELECEK YILA ERTELEND?’
Konu hakk?nda bilgi sahibi bir kaynak, “Gazprom ile yap?lan görü?melerde do?algaz ödemelerinin ertelenmesi görü?melerinde olumlu bir noktaya gelindi. Ödemesi yap?lamayan bir ödeme olmad? bugüne kadar. Hep ödeme yap?ld?. ?u anda resmen 600 milyon dolarl?k ödeme gelecek y?la ertelendi. Fiyatlardaki art?? bunda çok etkili oldu. Gazprom da bunu anlay??la kar??lad?. Çünkü spot gaz al?nmas? maliyetleri yükseltti” dedi.
“?lerleyen aylarda da gaz ödemelerinde biraz erteleme imkan? var… Bu tutar 3 milyar dolar?n üzerinde olabilir… 4 milyar dolar? da bulabilir. Bu tutar dünya ekonomilerindeki durumdan, petrol ve gaz fiyatlar?ndaki de?i?ime, sava??n durumuna kadar pekçok faktöre ba?l?” dedi.
DÖNMEZ DUYURMU?TU
Enerji Bakan? Dönmez, geçen haftaki aç?klamas?nda “Rusya ile, Gazprom ?irketi ile, geçen y?l fiyatlar ola?anüstü art?nca belli bir rakam?n üzerindeki ödemelerin ertelenmesi konusunda mutabakat sa?land?” demi?ti.
Ötelemenin ödemeler dengesinin sa?lanmas? için yap?ld???n? belirten Dönmez, konu hakk?nda ba?ka ayr?nt? vermemi?, ne kadar ödemenin ertelendi?ini söylememi?ti.
Merkez Bankas? Ba?kan? ?ahap Kavc?o?lu, geçen haftaki enflasyon raporunda Türkiye’nin enerji alan?nda “?u ana kadar düzenli ödeme yap?ld?, bundan sonras? için farkl? görü?meler olabilir” demi?ti.
Türkiye’nin Rusya’dan ne hacimde do?algaz ithalat? yap?ld??? kamuoyuyla payla??l?yor olsa da ithalat?n de?eri veri olarak yay?mlanm?yor.
Türkiye’nin ba?l?ca üç do?algaz tedarikçisi Rusya, Azerbaycan ve ?ran’dan boru hatt?yla gaz ithal ediyor. Bunun üzerine 10’dan fazla ülkeden de gemilerle s?v?la?t?r?lm?? do?algaz (LNG) sat?n al?yor.
GAZIN YÜZDE 39’U RUSYA’DAN
Türkiye ?ubat ay? sona kadarki 12 ayl?k dönemde ithal etti?i 53,6 milyar metreküp do?algaz?n yüzde 39’unu Rusya’dan ithal etti. Rusya’dan ithal edilen büyük bölümü petrol ve petrol ürünlerinin fiyat?n? izleyen uzun vadeli kontratlarla ithal edilmi? olsa da, bir bölümü son iki y?ld?r keskin yükseli?ler görülen spot piyasada olu?an fiyatlardan ithal edildi.
Enerji alan?nda ba?l?ca tedarikçilerden olan Rusya, Türkiye’nin en büyük do?algaz ve ikinci büyük ham petrol sa?lay?c?s? konumunda.
Kulland??? petrol ve do?algaz?n neredeyse tamam?n? ithal eden Türkiye, do?algaz fiyatlar?n?n rekor k?rd???, petrol fiyatlar?n?n ise yüksek seyretti?i geçen y?l 96,5 milyar dolar ile tarihinin en yüksek enerji ithalat?n? gerçekle?tirdi.
TÜ?K ve Ticaret Bakanl??? verilerine göre 12 ayl?k enerji ithalat? ?ubat ay?ndan itibaren gerilemeye ba?layarak nisan ay?nda 90.3 milyar dolar olarak gerçekle?ti.
Rusya ve Türkiye enerji bakanl?klar? ile BOTA? ve Gazprom, haberin yaz?ld??? s?rada Reuters’?n konu ile ilgili sorular?na yan?t vermedi.
Bankac?lar?n kamu kontrollü olarak tan?mlad?klar? döviz politikas?nda enerji ödemelerinin öteleniyor olmas? ekonomi yönetiminin “istikrarl? TL” olarak tan?mlad?klar? bu politikay? destekleyen bir unsur.
BOTA?, TCMB’den ya da piyasadan dövizi almak için ihtiyaç duydu?u TL’yi genel olarak Hazine’den sa?l?yor. Bu nedenle enerji ödemeleri tek kalemde rezervlerin yan? s?ra bütçeye de en çok bask?layan unsur.