Bakan Fahrettin Koca’nın açıklamalarından satır başları;
Bazı büyük sağlık yatırımlarımızın son hazırlıkları nedeniyle huzurlarınıza daha az çıktım. Bakanlığımızın, Bilim Kurulunun mesajlarını size pek çok kanaldan ulaştırdım. Güçlü bir inanca sahibiz. Bu inanç ve şeffaflık içinde paylaştığımız verilerden, vaka tarzındaki gelişmeden kaynaklanıyor.
1 Haziran itibariyle yeni bir sürece girdik, bu sürece normalleşme süreci diyoruz. Ülkemizde nihai sonuca yaklaşacağımız bir hayat için planlı adımlarla ilerliyoruz.
6 Mayıs’ta yaptığım konuşmada birinci dönemi tamamladık demiştim. Mücadelenin 2. dönemine girdiğimizi ifade etmiştim ve hastalığa karşı uyarıda bulunmuştum. Tedbirsiz davranmak, tehdidin bittiğini varsaymaktır.
1 Haziran itibariyle başta sağlık olmak üzere önemli bir süreçtir. Ülkemiz bu süreci az hasarla aşan nadir bir ülkedir, şartlardan az etkilenmiştir. Tedbirlere uymanın muntazam bir şekilde sürdürmek bu bakımdan da büyüktür. Tedbirlere uymak, sağlığımızı güvenceye almak, önünü kesmekle kalmıyor.
“SORUMLULUK ALANIMIZ DİĞERLERİNDEN DAHA BÜYÜKTÜR”
Halen sınırlı saatlerde sokağa çıkabilen büyüklerimiz, gençlerimiz ve çocuklarımıza karşı sorumluluğumuz var. Bu grup nüfusumuzun 30 milyonluk kısmını oluşturuyor.
Devletimiz salgınla mücadelede imkanlarını seferber etti, adeta bugünler için sağlık altyapımızla, hastanelerimizle, yatak kapasitemiz, bilim insanlarımız ve çalışanlarımızla görülmemiş bir başarı elde ettik. Şimdi tedbirleri uygularken, sorumluluk alanımız diğerlerinden daha büyüktür.
Salgının en çetin günlerinde gösterdiğimiz başarıyı, vaka sayımızın binin altına düştüğü, hastalığın yayılmasının önüne geçtiğini görmek zor değildir. Birinci zorluk, salgının sonra erdiği inandırıcıdır, ikinci zorluk tedavide elde ettiğimiz başarıya güvenerek hastalığın ciddiyetine yönelik tavırdır.
Üçüncü zorluk ise tedbirlerin gevşetilmesidir. Bu sınavda başarılı olmalıyız. Normal şartlara dönmediğimizi, ancak planlı bir şekilde normale döneceğimizi unutmamalıyız.
Tedbirlere uymak artık sadece sağlığımızı iyice güvenceye almak, salgının önünü kesmek anlamına gelmiyor; aynı zamanda ülkemizin refahını arttırmakla sorumlu kurum ve insanların önünü açmak anlamına geliyor. Yavaşlayan üretimin hızlanmasına destek, eğitim şartlarının normalleşmesine imkan anlamına geliyor.
MASKE UYARISI
Maskesini kuralına uygun olarak takmayan vatandaşlarımıza ricam konunun ciddiyetini hatırlamalıdır. Covid-19 salgını nedeniyle bugüne kadar 4 bin 585 hastamızı kaybettik.
Bundan sonrası için şöyle düşünmek zorundayız, tedbirler sadece şahsımızla ilgili değildir. Her gün karşımıza çıkan vaka tablosundaki sonuçlarla yakından ilgilidir.
Maske ve mesafe uyulması gereken tedbirlerdir. Maske sosyal mesafenin ihlali için gerekçe olmalıdır. Maske kullanımı daha yaygınken, mesafe kuralına uyulmadığını, bazı durumlarda bu kurala uymanın zor olduğunu biliyoruz.
Normalleşme sürecinin hayat tarzına bildiğiniz gibi “kontrollü sosyal hayat” adı verildi. Bu hayat gereği, ısrarla vurguladığımız maske, sosyal mesafe ve temizliğe olan şartlardan çok daha fazla dikkattir.
Süreçte olağan hayata yaklaşmamız bunları tavizsiz şekilde uygulamakla alakalıdır. İş yerinde, restoranlarda tedbirlere uymalıyız. Otobüste kurallara uymalı, maske takmalıyız. Pazar yerine giderek, kurallara uyumu kontrol etmeli, en sakin durumu görmeliyiz.
İKİNCİ DALGA AÇIKLAMASI
Tedbirlere uymazsak başa dönebiliriz. Şurası açıktır, tedbirleri tek başınıza uygulamanız yeterli olmayacaktır. Maske ve mesafe kuralını ihlal edenlere, sosyal mesafenin ötesinde mesafeli davranın. Bu hakkınızı kullanın. Bugüne kadar toplum olarak büyük bir feraset gösterdik. Mevcut şartlarda ferasetinizi de dayanak kabul ederek diyebiliriz ki, ikinci dalga beklemiyoruz. Bakanlığımız sağlık ordumuz adına yürekten teşekkür ediyor.
Tedbirlere uymadığımız takdirde, hayatın normalleşmeye başlayan her alanı, risk alanı haline gelecektir. Demek ki, hastalık yayılım açısından daha gizli bir hale sahiptir. Kontrollü sosyal hayat dönemi için, rehberlerden bahsettim. Ana başlığı, salgın yönetimi ve çalışma rehberidir. Farklı sektörlerdeki üretim yerleri ve iş yerlerinden başlayarak, spor ve AVM’lere kadar, tüm çalışanların ve müşterilerin uymaları gerekenleri yazmaktadır.
AVM UYARISI
Rehberimiz şu uygulamayı talep ediyor: AVM girişlerinde kalabalık önlenmeli, mesafe kuralına göre düzenleme yapılmalı, girişlerde ateş ölçümü yapılmalıdır. Tüm iş yeri ve kapalı ortamlara girişlerde, bunların uygulanması gereklidir. AVM’de aynı anda bulunan çalışan ve müşteri sayısı belirlenmiştir, işveren tedbir almalıdır. AVM’lerde maske ve mesafe kullanımına uyulmalıdır. Sizden ısrarlı bir isteğimiz var, AVM gibi ortamlara gittiğinizde lütfen 3 saatten fazla kalmayın.
Giyim mağazalarında ürünler temasa maruz kalır. Ellerinizi mutlaka yıkamalı ve temaslı yüzeylere, ürünlere dokunduysanız yüzünüze dokunmayınız. Pazar yerleri de riskli alanlardır, ilk günlerden beri pazar yeri için kurallara getirilmiştir. Bütün bu uyarıların ardından size önemli bir müjdem var. Normalleşme süreci sağlık hizmetleri açısından önemlidir. Polikliniklerimiz hastalarla ilgilenecek, randevu verecekler. Hastanelerimiz ve sağlık çalışanlarımız için gerekli rehberi yayınladık.
Evimizin dışındaki hayatımızın adı, kontrollü sosyal hayattır. Uyulması gereken tedbirler özünde kolaydır. Maske ve mesafe önemlidir. Normalleşme sürecinde bize klavuz edecek gerçek şudur, son vakaya kadar risk devam edecektir. Son vakayı görmek, tedbirlere uymakla mümküdür. Zaferimizin büyüklüğü, ne kadar erken son vakayı göreceğimize bağlıdır.
GÜNLÜK VERİLERİ AÇIKLADI
Bugün toplam test sayısı 52 bin 305. Son 3 haftada en yüksek test sayısı yapıldı. Bugünkü vaka sayısı 867, vefat sayısı 24, iyileşen vaka sayımız 931. Yoğun bakım hasta sayImız 612, entübe hasta sayısı ise 261. Yani son 3 haftadan bu yana entübe ve yoğun bakım hastamızın düştüğünü görüyoruz.
Sadece semptomu olan hastalara değil, filyasyon yöntemini artırdığımız için vaka sayısı da düne göre atmış görünüyor.
Toplam vaka sayımız 166 bin 422, toplam vefat eden hasta sayımız 4 bin 609.
AŞI AÇIKLAMASI
Aşı konusunda biliyorsunuz, bir çağrıya çıkmıştık. Bu anlamda Türkiye’de ülkemizde şu an toplam ilaç ve aşı anlamında 22 üniversite ve merkezin çalışması var. Hayvan deneyi aşamasına gelen 4 merkezimiz var.
Rusya ile görüştüğümde, aşı çalışmalarının özellikle hayvan çalışmalarının sonlarına doğru geldiklerini, biliyorsunuz aşıları özellikle insan çalışması, klinik çalışma dönemi önemli. Klinik çalışmayı bir başka ülkede de yapmanız gerekiyor. Bu nedenle Rusya’yla geliştirdiğimiz aşıları karşılıklı klinik çalışmaları yapabileceğimizi karar bağladık.
Bilim Kurulumuz geçen hasta Rus heyetiyle bir araya gelmişlerdi, yarın ikincisi yapılacak. Bugünden sonra daha sonra yoğunlaşacak. Rusya’da sentez çalışmasına geldiklerini, üretim safhasına geldiğini ancak hastalarda kullanımının bir hafta önce başlatıldığı belirtildi.
SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI AÇIKLAMASI
Sokağa çıkma kısıtlaması, bildiğiniz gibi daha çok özellikle en son 15 ilimizde gerçekleşmişti. İllerdeki geçişlerin kısıtlandığı durumda daha çok uyguladığımız bir durumdu. Önümüzdeki dönemde sokağa çıkmayla ilgili genel bir düşünce yok. İl bazında, illerde vakaların dağılımında bir değişiklik olursa, o durumda gerektiğinde illerde her zaman karar almak olabilir. Bilim Kurulunun böyle bir önerisi oldu. Gerektiğinde iller bazında, vaka durumuna göre gündeme her zaman gelebilir.
65 yaş üstü ve 18 yaş altı gençlerimizle ilgili ise, en çok fedakarlık gösterenler onlar oldu. Hala sokağa çıkma noktasında kısıtlı olan, büyüklerimizin haftada bir gün, gençlerimiz ise haftada iki gün şekilde uygulanıyor.
Bilim Kurulunda gündeme geldi. Daha çok büyüklerimizin sorunları nedeniyle bunun artırılmasının doğru olacağı şekilde bir yaklaşım var. Düzenleme önümüzdeki hafta gündeme gelmiş olur, bakanlar kurulunda da gündeme gelmiş, açıklanmış olur.
Bir düzenleme yapılması gündeme geldi, gelecek hafta netleşir. Büyüklerimizin ve gençlerimizin bu fedakarlığına son vermek, bizim, yani 53 milyon kişinin tedbirlere uymasıyla doğru orantılı.
“ZORUNLU OLMADIKÇA HASTANEYE GİTMEYİN”
Süreçte yine benzer şekilde, zorunlu olmadıkça hastanelere ve sağlık kuruluşlarına müracaat edilmemesi gerektiğini belirtmek istiyorum. Hastanelerin riskli olduğunu biliyorsunuz.
Randevu sistemiyle polikliniklerin başlamasını uygun gördük. Orada kalabalık oluşturmadan, poliklinik düzeninin oluşturulmasını esas aldık. Daha önce acil oranımız yüzde 30’lardaydı, bu oran bu kadar olmadığını gösterdi.
Gerekli olduğu zaman mutlaka müracaat edelim, ancak randevu yani MHRS üzerinden yapalım. Gerekli olmayan bir şey söz konusuysa, sağlık kuruluşlarına gitmeyelim.
İhtiyacı olan, müdahale yapılması gereken hastamıza zaman ayırıp, bulaşma sistemini en aza indirgeyen sistemle bu dönemi götürelim istiyoruz. Hastanelerde uyulması gereken kurallar yayınlandı, vatandaşlar da tedbirlere uyumda kararlı davranırsa memnun ve başarılı oluruz.
TOPLU ULAŞIM
Şehir içinde koltuk sayısından fazla kişi alınmayacak. Bu kuralın uygulanamadığı durumlarda, yetkiler verildi onu da işaretlemek kaydıyla izin verilmiş oldu. Bu anlamda, bizim duraklar dahil olmak üzere otobüs veya minibüslere veya yolcu otobüslerine, var olan kurallar dışında, sayılar dışında vatandaşımızın zorlamaması gerekiyor. Mesafe kuralını ulaşımda ihlal etmememiz gerekiyor.
“FAYDASINI GÖRDÜK”
Biz bu ilacı 20 yıla yakın iyi biliyoruz. Daha önce sıtmada kullanılan, romatizmada da kullandığımız, yan etkilerini bildiğimiz bir ilaç. Bahsettiğiniz yayınla ilgili, bu yayını uluslararası bilim insanlarının oluşturduğu bir yayın değildi. Bu yayın ABD’de bir şirket tarafından verilen verilerle yapıldı. Bu verileri yayın haline getiren, meşhur bildiğimiz üniversitenin kalp nakli yapan hekimleri tarafından yayın hale getirildi.
Hangi ülkeden alındığı bilinmeyen, hangi hastaneden verilerin alındığı bilinmeyen bir yayından bahsediyoruz. Biz bu ilacı farklı kullandık ve erken kullandık. ABD’de dahil olmak üzere bu ilacı geç kullandılar, İngiltere’de dahil olmak üzere. Biz o dönemde bu ilacın faydasının olmadığını, erken dönemde faydasının olacağını düşünerek başladık.
Bunun da faydasını gördük, vaka sayımızın düşmesi ağırlıklı burada uyguladığımız tedaviyle ilgili olarak bu ilaca da bağlıydı. Ben sadece bir seriyi söyleyeyim, bin 811 verinin 150 tanesi bir özel üniversitenin verisi. Herhangi bir kalıcı etki söz konusu değildir bu vakalarda. Bunu diğer hastanelerimizdeki vakalarla analiz ediyoruz.
Önümüzdeki günler daha net söylemiş oluruz. Bu anlamda ölüm vakalarının bahsedildiği oranda olmadığını, daha emniyetli ve güvenilir olduğunu, ilacın daha erken kullandığımız ve sonuç aldığımızı söylemek istiyorum.
“TEDBİRLERE UYMAMIZ SON DERECE ÖNEMLİ”
Her geçen gün vaka sayımız, vefat sayımız, entübe ve yoğun bakım sayımız düşmeye devam ediyor. Bizim şu dönemde tedbirlere uymamız son derece önemli. Biz hastaneler olarak ne yapmamız gerektiğini çok iyi biliyoruz.
Doluluk oranlarımız ciddi derecede düştü. Bu ikincil dönemde, maske, mesafe ve el hijyenine önem vererek bu dönemi başarıyla tamamlamak zorundayız. Değilse, başa dönme durumumuz söz konusu olabilir. Bu kadar başarı elde ettiğimiz bu noktada, yeni dönemi yaşam şekli haline getirmemiz gerekiyor ve bunu da başarabileceğimizi biliyorum.
KÖK HÜCRE UYGULAMASI
Kök hücreyle ilgili uyguladığımız epey vakamız oldu. Sonuçlarını yakında yayınlarız. Kök hücre uygulamasının başarılı olmadığını söyleyebiliriz. Devam etmesinin gerekmediğini düşünüyoruz. Yayınlandığında bunu ortaya koyarız.
Plazmada ise yarar görüyoruz, uygulamaya devam ediliyor. Önümüzdeki dönemde plazmadan daha yoğun fayda sağlamak için immunoglobulinsden yararlanarak önümüzdeki dönemi şekillendirmek istiyoruz. Yeni bir dalgalanma söz konusu olursa, 1 ya da 1,5 ay sonra bizim pasif aşı dediğimiz immünoglobülins ile aşıyı sentezlemiş oluruz.
“FİLYASYON ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR”
Filyasyon çalışmaları kesintisiz devam ediyor, ekibimiz çalışmalarına sahada devam ediyor. İhmal etmek istemiyoruz, gevşetmekten yana değiliz. Vakalarımız genelde bildiğiniz gibi, kuluçka süresi virüsün 5.6 gün. 6 veya 7 gün sonra bulaşı görebiliyoruz. Bugün tespit ettiğimiz vakalar, bir hafta öncesinin tablosu gibi değerlendirilebilir.
YENİ PERSONEL ALINACAK MI?
Pandemi döneminde 32 bin kişi almıştık. Yeni açılan yeni hastanelerimiz için de 3 bine yakın personel alımı olacak. Önümüzdeki dönemde açılışını yapmayı düşündüğümüz hastanelerimiz var. Hastanelerin ihtiyacına göre bu alımlar, bu yıl içinde yapılmış olacak.
MESLEK HASTALIĞI SAYILACAK MI?
Koronavirüsün sağlık çalışanları için meslek hastalığı sayılmasına ilişkin çalışmamız var. Çalışma Bakanıyla görüşme sonrası açıklama yapılmış olur. Şu anda kesin bir şey söylemem doğru olmaz.
SINAV AÇIKLAMASI
Sınavlarla ilgili uyulması gereken kuralları Bilim Kurulu belirledi, ilgili yerlere de gönderildi. Gençlerimiz için maskeli gitmelerini ama sırasına oturduğunda eğer mesafe kuralı da uygun sağlandıysa, maskenin çıkarılmasını Bilim Kurulu uygun gördü. Bütün kuralları hem ÖSYM’ye hem YÖK’e hem de ilgili kuruluşlara gönderdik.
MÜLTECİLERDE KORONA TEDBİRİ
Suriyeli sığınmacılarımızda da olağanüstü bir Covid-19 oranının olmadığını biliyoruz. 4 milyona yakın mültecinin olduğu Türkiye’de bunun kontrol altına alınması son derece önemli.