Bakan Fahrettin Koca’n?n aç?klamalar?ndan sat?r ba?lar?;
Baz? büyük sa?l?k yat?r?mlar?m?z?n son haz?rl?klar? nedeniyle huzurlar?n?za daha az ç?kt?m. Bakanl???m?z?n, Bilim Kurulunun mesajlar?n? size pek çok kanaldan ula?t?rd?m. Güçlü bir inanca sahibiz. Bu inanç ve ?effafl?k içinde payla?t???m?z verilerden, vaka tarz?ndaki geli?meden kaynaklan?yor.
1 Haziran itibariyle yeni bir sürece girdik, bu sürece normalle?me süreci diyoruz. Ülkemizde nihai sonuca yakla?aca??m?z bir hayat için planl? ad?mlarla ilerliyoruz.
6 May?s’ta yapt???m konu?mada birinci dönemi tamamlad?k demi?tim. Mücadelenin 2. dönemine girdi?imizi ifade etmi?tim ve hastal??a kar?? uyar?da bulunmu?tum. Tedbirsiz davranmak, tehdidin bitti?ini varsaymakt?r.
1 Haziran itibariyle ba?ta sa?l?k olmak üzere önemli bir süreçtir. Ülkemiz bu süreci az hasarla a?an nadir bir ülkedir, ?artlardan az etkilenmi?tir. Tedbirlere uyman?n muntazam bir ?ekilde sürdürmek bu bak?mdan da büyüktür. Tedbirlere uymak, sa?l???m?z? güvenceye almak, önünü kesmekle kalm?yor.
“SORUMLULUK ALANIMIZ D??ERLER?NDEN DAHA BÜYÜKTÜR”
Halen s?n?rl? saatlerde soka?a ç?kabilen büyüklerimiz, gençlerimiz ve çocuklar?m?za kar?? sorumlulu?umuz var. Bu grup nüfusumuzun 30 milyonluk k?sm?n? olu?turuyor.
Devletimiz salg?nla mücadelede imkanlar?n? seferber etti, adeta bugünler için sa?l?k altyap?m?zla, hastanelerimizle, yatak kapasitemiz, bilim insanlar?m?z ve çal??anlar?m?zla görülmemi? bir ba?ar? elde ettik. ?imdi tedbirleri uygularken, sorumluluk alan?m?z di?erlerinden daha büyüktür.
Salg?n?n en çetin günlerinde gösterdi?imiz ba?ar?y?, vaka say?m?z?n binin alt?na dü?tü?ü, hastal???n yay?lmas?n?n önüne geçti?ini görmek zor de?ildir. Birinci zorluk, salg?n?n sonra erdi?i inand?r?c?d?r, ikinci zorluk tedavide elde etti?imiz ba?ar?ya güvenerek hastal???n ciddiyetine yönelik tav?rd?r.
Üçüncü zorluk ise tedbirlerin gev?etilmesidir. Bu s?navda ba?ar?l? olmal?y?z. Normal ?artlara dönmedi?imizi, ancak planl? bir ?ekilde normale dönece?imizi unutmamal?y?z.
Tedbirlere uymak art?k sadece sa?l???m?z? iyice güvenceye almak, salg?n?n önünü kesmek anlam?na gelmiyor; ayn? zamanda ülkemizin refah?n? artt?rmakla sorumlu kurum ve insanlar?n önünü açmak anlam?na geliyor. Yava?layan üretimin h?zlanmas?na destek, e?itim ?artlar?n?n normalle?mesine imkan anlam?na geliyor.
MASKE UYARISI
Maskesini kural?na uygun olarak takmayan vatanda?lar?m?za ricam konunun ciddiyetini hat?rlamal?d?r. Covid-19 salg?n? nedeniyle bugüne kadar 4 bin 585 hastam?z? kaybettik.
Bundan sonras? için ?öyle dü?ünmek zorunday?z, tedbirler sadece ?ahs?m?zla ilgili de?ildir. Her gün kar??m?za ç?kan vaka tablosundaki sonuçlarla yak?ndan ilgilidir.
Maske ve mesafe uyulmas? gereken tedbirlerdir. Maske sosyal mesafenin ihlali için gerekçe olmal?d?r. Maske kullan?m? daha yayg?nken, mesafe kural?na uyulmad???n?, baz? durumlarda bu kurala uyman?n zor oldu?unu biliyoruz.
Normalle?me sürecinin hayat tarz?na bildi?iniz gibi “kontrollü sosyal hayat” ad? verildi. Bu hayat gere?i, ?srarla vurgulad???m?z maske, sosyal mesafe ve temizli?e olan ?artlardan çok daha fazla dikkattir.
Süreçte ola?an hayata yakla?mam?z bunlar? tavizsiz ?ekilde uygulamakla alakal?d?r. ?? yerinde, restoranlarda tedbirlere uymal?y?z. Otobüste kurallara uymal?, maske takmal?y?z. Pazar yerine giderek, kurallara uyumu kontrol etmeli, en sakin durumu görmeliyiz.
?K?NC? DALGA AÇIKLAMASI
Tedbirlere uymazsak ba?a dönebiliriz. ?uras? aç?kt?r, tedbirleri tek ba??n?za uygulaman?z yeterli olmayacakt?r. Maske ve mesafe kural?n? ihlal edenlere, sosyal mesafenin ötesinde mesafeli davran?n. Bu hakk?n?z? kullan?n. Bugüne kadar toplum olarak büyük bir feraset gösterdik. Mevcut ?artlarda ferasetinizi de dayanak kabul ederek diyebiliriz ki, ikinci dalga beklemiyoruz. Bakanl???m?z sa?l?k ordumuz ad?na yürekten te?ekkür ediyor.
Tedbirlere uymad???m?z takdirde, hayat?n normalle?meye ba?layan her alan?, risk alan? haline gelecektir. Demek ki, hastal?k yay?l?m aç?s?ndan daha gizli bir hale sahiptir. Kontrollü sosyal hayat dönemi için, rehberlerden bahsettim. Ana ba?l???, salg?n yönetimi ve çal??ma rehberidir. Farkl? sektörlerdeki üretim yerleri ve i? yerlerinden ba?layarak, spor ve AVM’lere kadar, tüm çal??anlar?n ve mü?terilerin uymalar? gerekenleri yazmaktad?r.
AVM UYARISI
Rehberimiz ?u uygulamay? talep ediyor: AVM giri?lerinde kalabal?k önlenmeli, mesafe kural?na göre düzenleme yap?lmal?, giri?lerde ate? ölçümü yap?lmal?d?r. Tüm i? yeri ve kapal? ortamlara giri?lerde, bunlar?n uygulanmas? gereklidir. AVM’de ayn? anda bulunan çal??an ve mü?teri say?s? belirlenmi?tir, i?veren tedbir almal?d?r. AVM’lerde maske ve mesafe kullan?m?na uyulmal?d?r. Sizden ?srarl? bir iste?imiz var, AVM gibi ortamlara gitti?inizde lütfen 3 saatten fazla kalmay?n.
Giyim ma?azalar?nda ürünler temasa maruz kal?r. Ellerinizi mutlaka y?kamal? ve temasl? yüzeylere, ürünlere dokunduysan?z yüzünüze dokunmay?n?z. Pazar yerleri de riskli alanlard?r, ilk günlerden beri pazar yeri için kurallara getirilmi?tir. Bütün bu uyar?lar?n ard?ndan size önemli bir müjdem var. Normalle?me süreci sa?l?k hizmetleri aç?s?ndan önemlidir. Polikliniklerimiz hastalarla ilgilenecek, randevu verecekler. Hastanelerimiz ve sa?l?k çal??anlar?m?z için gerekli rehberi yay?nlad?k.
Evimizin d???ndaki hayat?m?z?n ad?, kontrollü sosyal hayatt?r. Uyulmas? gereken tedbirler özünde kolayd?r. Maske ve mesafe önemlidir. Normalle?me sürecinde bize klavuz edecek gerçek ?udur, son vakaya kadar risk devam edecektir. Son vakay? görmek, tedbirlere uymakla mümküdür. Zaferimizin büyüklü?ü, ne kadar erken son vakay? görece?imize ba?l?d?r.
GÜNLÜK VER?LER? AÇIKLADI
Bugün toplam test say?s? 52 bin 305. Son 3 haftada en yüksek test say?s? yap?ld?. Bugünkü vaka say?s? 867, vefat say?s? 24, iyile?en vaka say?m?z 931. Yo?un bak?m hasta sayIm?z 612, entübe hasta say?s? ise 261. Yani son 3 haftadan bu yana entübe ve yo?un bak?m hastam?z?n dü?tü?ünü görüyoruz.
Sadece semptomu olan hastalara de?il, filyasyon yöntemini art?rd???m?z için vaka say?s? da düne göre atm?? görünüyor.
Toplam vaka say?m?z 166 bin 422, toplam vefat eden hasta say?m?z 4 bin 609.
A?I AÇIKLAMASI
A?? konusunda biliyorsunuz, bir ça?r?ya ç?km??t?k. Bu anlamda Türkiye’de ülkemizde ?u an toplam ilaç ve a?? anlam?nda 22 üniversite ve merkezin çal??mas? var. Hayvan deneyi a?amas?na gelen 4 merkezimiz var.
Rusya ile görü?tü?ümde, a?? çal??malar?n?n özellikle hayvan çal??malar?n?n sonlar?na do?ru geldiklerini, biliyorsunuz a??lar? özellikle insan çal??mas?, klinik çal??ma dönemi önemli. Klinik çal??may? bir ba?ka ülkede de yapman?z gerekiyor. Bu nedenle Rusya’yla geli?tirdi?imiz a??lar? kar??l?kl? klinik çal??malar? yapabilece?imizi karar ba?lad?k.
Bilim Kurulumuz geçen hasta Rus heyetiyle bir araya gelmi?lerdi, yar?n ikincisi yap?lacak. Bugünden sonra daha sonra yo?unla?acak. Rusya’da sentez çal??mas?na geldiklerini, üretim safhas?na geldi?ini ancak hastalarda kullan?m?n?n bir hafta önce ba?lat?ld??? belirtildi.
SOKA?A ÇIKMA YASA?I AÇIKLAMASI
Soka?a ç?kma k?s?tlamas?, bildi?iniz gibi daha çok özellikle en son 15 ilimizde gerçekle?mi?ti. ?llerdeki geçi?lerin k?s?tland??? durumda daha çok uygulad???m?z bir durumdu. Önümüzdeki dönemde soka?a ç?kmayla ilgili genel bir dü?ünce yok. ?l baz?nda, illerde vakalar?n da??l?m?nda bir de?i?iklik olursa, o durumda gerekti?inde illerde her zaman karar almak olabilir. Bilim Kurulunun böyle bir önerisi oldu. Gerekti?inde iller baz?nda, vaka durumuna göre gündeme her zaman gelebilir.
65 ya? üstü ve 18 ya? alt? gençlerimizle ilgili ise, en çok fedakarl?k gösterenler onlar oldu. Hala soka?a ç?kma noktas?nda k?s?tl? olan, büyüklerimizin haftada bir gün, gençlerimiz ise haftada iki gün ?ekilde uygulan?yor.
Bilim Kurulunda gündeme geldi. Daha çok büyüklerimizin sorunlar? nedeniyle bunun art?r?lmas?n?n do?ru olaca?? ?ekilde bir yakla??m var. Düzenleme önümüzdeki hafta gündeme gelmi? olur, bakanlar kurulunda da gündeme gelmi?, aç?klanm?? olur.
Bir düzenleme yap?lmas? gündeme geldi, gelecek hafta netle?ir. Büyüklerimizin ve gençlerimizin bu fedakarl???na son vermek, bizim, yani 53 milyon ki?inin tedbirlere uymas?yla do?ru orant?l?.
“ZORUNLU OLMADIKÇA HASTANEYE G?TMEY?N”
Süreçte yine benzer ?ekilde, zorunlu olmad?kça hastanelere ve sa?l?k kurulu?lar?na müracaat edilmemesi gerekti?ini belirtmek istiyorum. Hastanelerin riskli oldu?unu biliyorsunuz.
Randevu sistemiyle polikliniklerin ba?lamas?n? uygun gördük. Orada kalabal?k olu?turmadan, poliklinik düzeninin olu?turulmas?n? esas ald?k. Daha önce acil oran?m?z yüzde 30’lardayd?, bu oran bu kadar olmad???n? gösterdi.
Gerekli oldu?u zaman mutlaka müracaat edelim, ancak randevu yani MHRS üzerinden yapal?m. Gerekli olmayan bir ?ey söz konusuysa, sa?l?k kurulu?lar?na gitmeyelim.
?htiyac? olan, müdahale yap?lmas? gereken hastam?za zaman ay?r?p, bula?ma sistemini en aza indirgeyen sistemle bu dönemi götürelim istiyoruz. Hastanelerde uyulmas? gereken kurallar yay?nland?, vatanda?lar da tedbirlere uyumda kararl? davran?rsa memnun ve ba?ar?l? oluruz.
TOPLU ULA?IM
?ehir içinde koltuk say?s?ndan fazla ki?i al?nmayacak. Bu kural?n uygulanamad??? durumlarda, yetkiler verildi onu da i?aretlemek kayd?yla izin verilmi? oldu. Bu anlamda, bizim duraklar dahil olmak üzere otobüs veya minibüslere veya yolcu otobüslerine, var olan kurallar d???nda, say?lar d???nda vatanda??m?z?n zorlamamas? gerekiyor. Mesafe kural?n? ula??mda ihlal etmememiz gerekiyor.
“FAYDASINI GÖRDÜK”
Biz bu ilac? 20 y?la yak?n iyi biliyoruz. Daha önce s?tmada kullan?lan, romatizmada da kulland???m?z, yan etkilerini bildi?imiz bir ilaç. Bahsetti?iniz yay?nla ilgili, bu yay?n? uluslararas? bilim insanlar?n?n olu?turdu?u bir yay?n de?ildi. Bu yay?n ABD’de bir ?irket taraf?ndan verilen verilerle yap?ld?. Bu verileri yay?n haline getiren, me?hur bildi?imiz üniversitenin kalp nakli yapan hekimleri taraf?ndan yay?n hale getirildi.
Hangi ülkeden al?nd??? bilinmeyen, hangi hastaneden verilerin al?nd??? bilinmeyen bir yay?ndan bahsediyoruz. Biz bu ilac? farkl? kulland?k ve erken kulland?k. ABD’de dahil olmak üzere bu ilac? geç kulland?lar, ?ngiltere’de dahil olmak üzere. Biz o dönemde bu ilac?n faydas?n?n olmad???n?, erken dönemde faydas?n?n olaca??n? dü?ünerek ba?lad?k.
Bunun da faydas?n? gördük, vaka say?m?z?n dü?mesi a??rl?kl? burada uygulad???m?z tedaviyle ilgili olarak bu ilaca da ba?l?yd?. Ben sadece bir seriyi söyleyeyim, bin 811 verinin 150 tanesi bir özel üniversitenin verisi. Herhangi bir kal?c? etki söz konusu de?ildir bu vakalarda. Bunu di?er hastanelerimizdeki vakalarla analiz ediyoruz.
Önümüzdeki günler daha net söylemi? oluruz. Bu anlamda ölüm vakalar?n?n bahsedildi?i oranda olmad???n?, daha emniyetli ve güvenilir oldu?unu, ilac?n daha erken kulland???m?z ve sonuç ald???m?z? söylemek istiyorum.
“TEDB?RLERE UYMAMIZ SON DERECE ÖNEML?”
Her geçen gün vaka say?m?z, vefat say?m?z, entübe ve yo?un bak?m say?m?z dü?meye devam ediyor. Bizim ?u dönemde tedbirlere uymam?z son derece önemli. Biz hastaneler olarak ne yapmam?z gerekti?ini çok iyi biliyoruz.
Doluluk oranlar?m?z ciddi derecede dü?tü. Bu ikincil dönemde, maske, mesafe ve el hijyenine önem vererek bu dönemi ba?ar?yla tamamlamak zorunday?z. De?ilse, ba?a dönme durumumuz söz konusu olabilir. Bu kadar ba?ar? elde etti?imiz bu noktada, yeni dönemi ya?am ?ekli haline getirmemiz gerekiyor ve bunu da ba?arabilece?imizi biliyorum.
KÖK HÜCRE UYGULAMASI
Kök hücreyle ilgili uygulad???m?z epey vakam?z oldu. Sonuçlar?n? yak?nda yay?nlar?z. Kök hücre uygulamas?n?n ba?ar?l? olmad???n? söyleyebiliriz. Devam etmesinin gerekmedi?ini dü?ünüyoruz. Yay?nland???nda bunu ortaya koyar?z.
Plazmada ise yarar görüyoruz, uygulamaya devam ediliyor. Önümüzdeki dönemde plazmadan daha yo?un fayda sa?lamak için immunoglobulinsden yararlanarak önümüzdeki dönemi ?ekillendirmek istiyoruz. Yeni bir dalgalanma söz konusu olursa, 1 ya da 1,5 ay sonra bizim pasif a?? dedi?imiz immünoglobülins ile a??y? sentezlemi? oluruz.
“F?LYASYON ÇALI?MALARI DEVAM ED?YOR”
Filyasyon çal??malar? kesintisiz devam ediyor, ekibimiz çal??malar?na sahada devam ediyor. ?hmal etmek istemiyoruz, gev?etmekten yana de?iliz. Vakalar?m?z genelde bildi?iniz gibi, kuluçka süresi virüsün 5.6 gün. 6 veya 7 gün sonra bula?? görebiliyoruz. Bugün tespit etti?imiz vakalar, bir hafta öncesinin tablosu gibi de?erlendirilebilir.
YEN? PERSONEL ALINACAK MI?
Pandemi döneminde 32 bin ki?i alm??t?k. Yeni aç?lan yeni hastanelerimiz için de 3 bine yak?n personel al?m? olacak. Önümüzdeki dönemde aç?l???n? yapmay? dü?ündü?ümüz hastanelerimiz var. Hastanelerin ihtiyac?na göre bu al?mlar, bu y?l içinde yap?lm?? olacak.
MESLEK HASTALI?I SAYILACAK MI?
Koronavirüsün sa?l?k çal??anlar? için meslek hastal??? say?lmas?na ili?kin çal??mam?z var. Çal??ma Bakan?yla görü?me sonras? aç?klama yap?lm?? olur. ?u anda kesin bir ?ey söylemem do?ru olmaz.
SINAV AÇIKLAMASI
S?navlarla ilgili uyulmas? gereken kurallar? Bilim Kurulu belirledi, ilgili yerlere de gönderildi. Gençlerimiz için maskeli gitmelerini ama s?ras?na oturdu?unda e?er mesafe kural? da uygun sa?land?ysa, maskenin ç?kar?lmas?n? Bilim Kurulu uygun gördü. Bütün kurallar? hem ÖSYM’ye hem YÖK’e hem de ilgili kurulu?lara gönderdik.
MÜLTEC?LERDE KORONA TEDB?R?
Suriyeli s???nmac?lar?m?zda da ola?anüstü bir Covid-19 oran?n?n olmad???n? biliyoruz. 4 milyona yak?n mültecinin oldu?u Türkiye’de bunun kontrol alt?na al?nmas? son derece önemli.