Türkiye’de 2018 y?l?nda ilk kez Van’da dolu önlemi olarak üretilen ‘dolu savar’ gün geçtikçe il il yayg?nla??yor.
Üreticiler, makinan?n yakla??k 10 kilometrelik mesafede yukar? püskürttü?ü gazla birlikte, ç?kan sesle de dolunun yere ya?mur olarak dü?tü?ünü ifade ediyor. Anadolu’da bir çok belediye de dolu savar için sipari? verdi?ini aç?kl?yor.
Ancak ?TÜ Meteoroloji Mühendisli?i Bölüm Ba?kan?, Afet Yönetimi Enstitüsü ve ?klim De?i?ikli?i Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kad?o?lu, ‘dolu savar’ adl? cihaz?n bilim ve ak?l d??? bir mucize aray??? oldu?unu belirterek, dolu önlemi olarak tar?m sigortas? yapt?r?lmas?, bahçelere de dolu a?? kurulmas?n? önerdi.
?stanbul Teknik Üniversitesi (?TÜ) Meteoroloji Mühendisli?i Bölüm Ba?kan? Prof. Dr. Mikdat Kad?o?lu
“TAMAMEN UMUT TAC?RL???”
Prof. Dr. Mikdat Kad?o?lu, “Dolu savar i?i Bulgaristan’da yap?l?yor ama, meteorolojinin, bilimin en ileri oldu?u ülke ABD. Geli?mi? ülkelerde dolu savar diye bir ?ey yok. Dolu savar foto?raflardan görece?iniz gibi, uzun boru gibi bir ?ey. Ya???? havalarda kamyon lasti?inin patlamas? gibi ses ç?kar?yor. Bu ses güya 10 kilometre ötede, bulutun içindeki dolu tanelerini küçültüyor.
Etilen gaz? oldu?u söyleniyor. Makine 10 kilometreden doluyu görüyor, etilen gaz? ile de dolu ya?mura çevriliyormu?. Dü?ünebiliyor musunuz? Buradan oraya etilen gaz? gönderiyorsunuz, o gaz havada da??lmadan nas?l gidecek? Tamamen umut tacirli?i. Ben bir atmosfer bilimcisi ve bu konuda Amerika’da doktora yapm??, Türkiye’de uzun y?llar bulut ya??? fizi?i dersi vermi? biri olarak, uzaktaki borudan ç?kan ‘çuf çuf’ seslerinin ya da iddia edilen gaz?n böyle bir ?ey yapmas? mümkün de?il. Doluyu nas?l engelledi?inin hiçbir anlam? yok.
Di?er yandan; ‘Efendim bu makina olmasayd? bu dolu daha büyük ya?acakt?’ deniyor. Yalanlar?n sonu yok. Bulutun içerisindeki gök gürültüsü doluyu engelleyemiyor ama, 5-10 kilometredeki araba lasti?i patlama sesi mi doluyu engelliyor? Bunu bazen araba fabrikalar? da al?p koyuyor. Bunu imaj için kullan?yorlar Bak?n bizde dolu önleme makinas? var, bizim arabalar?m?zda dolu hasar? olmaz diyorlar. Ama onlar?n da arabalar?nda hasarlar oluyor, burada bir alg? oyunu var.
Gerçekten bu teknoloji çal??sayd?, Amerika ve Avrupa’da hiçbir bahçeyi dolu vurmazd?, zarar görmezdi” diye konu?tu.
“BAKANLI?I ?KNA ETM??LER, ONLAR DA BUNU KURDURUYORLAR, AKIL DI?I B?ZE YAKI?MIYOR”
Prof. Dr. Kad?o?lu, dolu savarlar?n giderek yayg?nla?t???n? da belirterek, “Ak?ld???, mucizevi aray??larday?z. Dolu makinas?n? Van’da bir ?ranl? üretip sat?yor. Bunun maaliyeti, doluyu önledim diye san?p ba?ka önlem almad???n?z zaman oluyor. Mesela dolu önleme a?lar? var. ?nsanlar onlar? yapm?yor, bunu koyunca doluyu bununla engelleyeceklerini san?yorlar.
Dolayl? olarak bir maliyet oluyor. Elektrik harc?yor, gürültü yap?yor. ?öyle bir problem var, bu makinay? koyduklar? yerlerdeki vatanda? huzursuz oluyor. Birçok ?ikayet geliyor bize. Her gün kaymakaml?klardan ba?vuru oluyor. Dolu makinas? konulan yerlere belli bir süre ya?mur ya?may?nca, oradaki halk bu makinan?n ya?muru da engelledi?ine inan?yor.
Bu i?in ak?l ve mant?kla alakas? yok. Tar?m ve Orman Bakanl???'n? da ikna etmi?ler, onlara da bunu kurduruyorlar. Bu bilim d??? bir ?ey ve bize hiç yak??m?yor. Do?an?n bir bahç?van?d?r dolu. Ormanlardaki çürük bitkileri, dallar? k?rar ve temizler. Ama bahçelerde dolu tar?ma çok zarar verir.
Dolu tar?mda oldukça zararlar? olan bir meteorolojik olay. Bunun çaresi ise tar?m sigortas?d?r, ba?lar?n bahçelerin üzerine dolu a?? kuracaks?n?z. ?u an dünya bize gülüyor, alay konusu oluyoruz” dedi.