Bo?aziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü ö?retim üyesi Prof. Dr. Ça?lar Keyder, ?kinci Yüzy?l?n ?ktisat Kongresi'nin ikinci gününde “De?i?en Dünyada ?ktisat Politikas?” ba?l?kl? bir sunum yapt?. Prof. Dr. Ça?lar Keyder, Türkiye'nin ?u anda oldu?u yerin çok önemli oldu?unu vurgulayarak “Yeni bir kulvara geçmek çok da anormal olmayacak, çünkü bütün dünya yeni bir kulvara geçmek durumunda gibi görünüyor. O yeni kulvar da 1980'lerde ba?layan neoliberal düzenin hedef olarak ald???, ortadan kald?rmaya çal??t??? devletin önceli?iydi. Yani sermayenin bir seçimi diye dü?ünüyoruz neoliberalizmi. Fakat neoliberalizm devlete kar?? bir ideolojiydi” dedi.
“Geriye dönü? noktas?na geldi?imizi dü?ünüyorum”
Neoliberalizmin devleti küçültmeyi hedefledi?ini söyleyen Prof. Dr. Ça?lar Keyder, “Devletin elindeki bütün kaynaklar? almak gibi amaçlar? var. Çe?itli fabrikalar? devletin elinden almak neoliberalizmin hedeflerinden biriydi ki bunu ço?unlukla yapt?. Devlet bu çerçevede hakikaten yenildi. Eskiden yapt??? baz? önemli ?eylerden vazgeçmek zorunda kald?. Devleti ortadan kald?rma projesi ba?ar?ya ula?t?. Öyle bir duruma geldik ki bütün dünyada olup bitenlerin bir k?sm? global, kimsenin iradesinde de?il. Bir k?sm? daha iradi ?ekilde ortaya ç?k?yor. Ama uzun süre devam eden neoliberal düzenin, dengelerin bir ?ekilde geri dönmesi noktas?na geldik. Çünkü neoliberal olay sadece kendi içerisindeki çeli?kilerden dolay? de?il, ayn? zamanda iklimle ilgili sorunlar da yarat?yor. Büyük sorunlar ortaya ç?karmaya ba?lad?. Büyük sorunlar içerisinde yoksullar?n çok daha yoksulla?mas?, i?çilerin bütün güvencelerini kaybetmesi gibi durumlar da var. Bütün bunlar?n hepsini birle?tirdi?imiz zaman geriye dönü? noktas?na geldi?imizi gözlemliyorum” diye konu?tu.
?klim krizine dikkat çekti
2008'den itibaren “liberal ekonomi derdi, yanl?? bir dert mi” gibi sorular?n ortaya ç?kt???n? ifade eden Prof. Dr. Ça?lar Keyder, “Bu tarihten sonra iklim de?i?ikli?i olay? ön plana ç?kmaya ba?lad?. Ekonominin de üstünde bir tak?m sorunlar olarak ortaya ç?kmaya ba?lad?. Bu kayg?lar?n ortaya ç?kmas? iyi bir ?ey. Ama di?er taraftan da insanlar durumdan rahats?z. Ne olacak kayg?s? var. Burada devletin yapmas? gereken bir ?eyler var. Toplumsal kayg? olarak bu durum ortada duruyor. Türkiye'de çiftçiler ?u anda bir yandan topraklar?n? b?rak?yor. Ne yapacaklar?n? bilmiyorlar. Obruklar var, toprak çöküyor. Kurakl?k söz konusu. Devletin de bu konuda '?klim de?i?ikli?i konusunda ?unu yap?n' diyecek bir durumu yok. Bu, büyük bir sorun. Bu, bütün dünyada ya?an?yor” dedi.
Çözüm önerilerini payla?t?
Türkiye'nin kendili?inden bir dönüm noktas?nda oldu?unu anlatan Keyder, bütün bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini de ?u ?ekilde özetledi:
“Dünya konjonktürüne uygun ?ekilde Türkiye'de de ayn? dönü?üm mümkün. Somut olarak devletin güçlenmesi laz?m. Sadece mali anlamda güçlenmesinden söz etmiyoruz. Devlette çal??man?n istenilen, arzulanan bir ?ey olmas? gerekiyor. Sayg?n bir ?ey olmal?. E?itimli insanlar?n yurt d???na gitmesini engellemek laz?m. Genelde bir liyakat olay? önemli. Bütün bunlar? ayakta tutacak olan bir zihniyet meselesi.”