?zmir'in Bergama ilçesindeki Pergamon Antik Kenti'nde k?rm?z? tu?lalar?ndan dolay? "K?z?l Avlu" ad?yla an?lan tap?nak, çevre düzenlemesi, koruma ve onar?m çal??malar?n?n ard?ndan ziyaretçilerini a??rlayacak.
UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan Bergama Çok Katmanl? Kültürel Peyzaj Alan?'nda yürütülen çal??malar, Kültür ve Turizm Bakanl???n?n "Gelece?e Miras" projesi kapsam?nda y?l boyunca kesintisiz sürdürülüyor. Bu kapsamda M.S. 2. yüzy?lda Roma ?mparatoru Hadrianus döneminde in?a edilen ve "K?z?l Avlu" olarak bilinen tap?nakta da çal??ma ba?lat?ld?.
Antik dönemde M?s?r tanr?lar?na adanan tap?nak, 5. yüzy?lda Hristiyanl???n Anadolu'da yayg?nla?mas?yla kiliseye çevrildi. Cumhuriyet'in ilk y?llar?ndan bu yana ise yap?n?n yuvarlak kulelerinden biri Kurtulu? Camisi olarak kullan?l?yor.
Selinus Nehri üzerine kurulan tap?nak, mimari plan? ve düzenlemesiyle antik dünyada benzeri olmayan bir kutsal alan olarak biliniyor. Ziyarete kapal? olan kutsal alanda ?imdi kar??lama merkezi, çevre düzenlemesi, koruma ve onar?m çal??malar?, yürüyü? yollar? ve gece müzecili?ine yönelik altyap? olu?turuluyor.
"Yepyeni ve düzenli bir alanla kar??la?acaklar"
Projenin koordinatör kaz? ba?kan? Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ba?kan? Prof. Dr. Yusuf Sezgin, K?z?l Avlu'da çal??malar?n 2025 y?l?n?n mart ay?nda ba?lad???n? söyledi.
Tap?na??n Roma döneminden bugüne kalan en önemli an?tlardan biri oldu?unu belirten Sezgin, "K?z?l Avlu'nun 2026 y?l?nda ziyarete aç?lmas?n? planl?yoruz, insanlar buraya geldiklerinde yepyeni ve çok düzenli bir alanla kar??la?acak." dedi.
Yap?n?n k?rm?z? tu?lalarla an?lmas?na kar??n antik dönemde mermerle kapl? oldu?unu aktaran Sezgin, "Tu?la gördü?ünüz k?s?m asl?nda binan?n çekirde?ini olu?turuyor. D?? yüzeyi, hatta çat?s? bile mermer kapl?yd?. Kar??dan bak?ld???nda devasa bir mermer kütlesi görülüyordu." diye konu?tu.
Çok katmanl? kutsal alan
Tap?na??n Roma d???nda bilinen en büyük kutsal alanlardan biri oldu?unu vurgulayan Sezgin, ?unlar? kaydetti:
"Dini önemini hiçbir zaman kaybetmemi?. Roma döneminde Pagan inan??? için kullan?lm??. 5. yüzy?lda Hristiyanl???n Anadolu'da yayg?nla?mas?yla beraber buras? kiliseye çevrilmi?. Neflere bölünerek düzenlenmi?. O dönemde ?ncil'de ad? geçen ilk yedi cemaatten bir tanesi de Bergama'da. Çok büyük ihtimalle buras? olsa gerek çünkü bundan daha büyük kilise yok.
Kutsal alan?n bir ucunda sinagog var. Yani hem Pagan hem Hristiyan hem de Museviler için çok önemli bir alan. Daha da ilginç olan?, ana tap?na??n iki yan?nda yuvarlak büyük kuleler var. Bu kulelerden biri Cumhuriyet'in ilk y?llar?nda yap?lm?? Kurtulu? Camisi olarak i?levini sürdürüyor."
Sezgin, yakla??k 270 metre uzunlu?unda ve 100 metre geni?li?indeki kutsal alan?n do?u ucundaki tap?na??n 60 metre uzunlu?unda ve 10 metre geni?li?inde, duvarlar?n ise 25 metre yüksekli?inde oldu?unu aktard?.
Mimari plan ve düzenleme aç?s?ndan e?siz bir örnek oldu?una dikkati çeken Sezgin, "Büyük ihtimalle Anadolu'da bu tür tu?la yap? gelene?i olmad??? için hem mimarlar hem i?çiler Roma'dan getirilmi? olmal?." dedi.
Sezgin, "K?z?l Avlu, Bergama'n?n belki de en önemli kültürel miraslar?ndan biri. Burada yapt???m?z onar?m, koruma ve çevre düzenlemesi çal??malar?yla yap?y? gelece?e miras b?rakmak istiyoruz." ifadelerini kulland?.