?zmir'de UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan Bergama Çok Katmanl? Kültürel Peyzaj Alan?'nda kaz? ve restorasyon çal??malar?, Kültür ve Turizm Bakanl???n?n "Gelece?e Miras Projesi" kapsam?nda y?l boyunca kesintisiz hale getirildi.
Projenin koordinatör kaz? ba?kan? Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ba?kan? Prof. Dr. Yusuf Sezgin, proje kapsam?ndaki kaz?lar?n geçen eylül ay?nda ba?lad???n? söyledi.
Gelece?e Miras ile Türkiye'deki arkeolojik kaz?larda büyük yat?r?mlarla geni? çapl? çal??malar yürütüldü?ünü aktaran Sezgin, bunun Türk arkeolojisi için yeni bir dönem oldu?unu belirtti.
Prof. Dr. Sezgin, Pergamon Antik Kenti'nde birkaç noktada çal??ma yürüttüklerini anlatarak, K?z?l Avlu'nun yak?n?ndaki kaz?larda "Mozaikli Ev" olarak adland?r?lan büyük bir yap? kompleksinin bulundu?unu ifade etti.
Antik dönemde bu tür yap?lar?n önemli ki?iler taraf?ndan kullan?ld???na dikkati çeken Sezgin, "Antik dönemde 'peristilli ev' olarak adland?r?lan Mozaikli Ev, merkezi ta? avlusu ve havuzuyla büyük bir konut kompleksi olu?turuyor." dedi.
Sezgin, kompleks yap?daki önemli özelliklerden birinin mozaikli mekanlar oldu?unu belirterek, ?unlar? kaydetti:
"Mozaikli Ev'in en dikkati çeken özelliklerinden biri, mozaik zeminlere sahip olmas?. Bu da önemli bir yap? oldu?unu gösteriyor. Yap?n?n, milattan sonra 2. ve 3. yüzy?llarda in?a edildi?ini de?erlendiriyoruz. Hristiyanl?k döneminde de kullan?lmaya devam etmi? olmal?, çünkü hemen arkas?nda bulunan ve M?s?r Tanr?lar? Tap?na?? olarak bilinen K?z?l Avlu'nun kiliseye çevrilmesi, bölgede bir Hristiyan toplulu?unun ya?ad???n? gösteriyor. 7. yüzy?ldaki Arap ak?nlar? s?ras?nda büyük bir yang?nla terk edilmi? oldu?unu dü?ünüyoruz. Çat? kiremitleri ve yanm?? kaplar, bu y?k?m?n bir yang?n sonucu oldu?unu gösteriyor. Yap?da dört farkl? noktada mozaikler bulundu. 3. ve 4. yüzy?llara tarihlenen bu mozaiklerde, geometrik ve bitkisel motifler ile farkl? renkler kullan?lmas? dikkati çekiyor."
Antik döneme ait kraliyet mührü
Bergama'n?n, Helenistik dönemde bir krall?k ba?kenti oldu?unu hat?rlatan Sezgin, Mozaikli Ev kaz?s?nda, kraliyete ait yap?larda kullan?ld??? belirlenen mühürlü bir çat? kiremidi parças?n?n bulundu?unu aktard?.
Yusuf Sezgin, Helenistik döneme ait kiremit parças?n?n Roma dönemindeki yap?da da kullan?ld???n? belirterek, "Üzerinde 'Bazilike' yazan kiremit parças? bulduk. Helence bazilike, krala ait demek. Bergama Akropolü'nde kraliyet ailesi için özel olarak in?a edilmi? yap?larda bu tür mühürlerin kullan?ld??? biliniyor. Bir binada bu ifade varsa, bu krala ait anlam?na geliyordu. Daha önce parçalar halinde benzer örnekler bulmu?tuk ancak ilk kez eksiksiz bir mühürlü kiremit ortaya ç?kar?ld?." ifadesini kulland?.
Havuzda çocuk figürlü mezar ta??
Sezgin, Mozaikli Ev'in avlusundaki havuzda mezar ta?? kullan?ld???n? fark ettiklerini dile getirdi.
Mezardan sökülerek havuzda kullan?ld???n? dü?ündükleri ta??n üzerinde hüzünlü bir hikayenin betimlendi?ini aktaran Prof. Dr. Sezgin, "Mezar ta??nda 'dünyan?n en tatl? çocu?u' yaz?l? bir ifade var. Bir çocuk figürü, yan?nda köpe?iyle tav?an av?na ç?km?? halde betimlenmi?. Annesi taraf?ndan yapt?r?ld??? anla??lan bu ta?, hem duygusal yönüyle hem de dönemin sosyal ya?am?na dair ipuçlar? bar?nd?r?yor." diye konu?tu.
?u ana kadarki çal??malarda yüzde 20'lik k?sm? gün ?????na ç?kar?lan kompleks yap?n?n y?k?ld?ktan sonra uzun bir süre bo? kald???n? de?erlendirdiklerini belirten Sezgin, bölgede Bizans dönemine ait bir mezarl?k alan? tespit ettiklerini söyledi.
Yusuf Sezgin, bunlar?n, Türkler gelmeden önceki son Bergamal? Bizansl?lar?n mezarlar?n?n oldu?unu kaydederek, baz? mezarlarda birden fazla gömüye rastlad?klar?n?, bunun da o dönemde ya?am ko?ullar?n?n çok iyi olmad???n? gösterdi?ini ifade etti.
Kaz?larda ayr?ca, Roma ve Bizans dönemlerine ait mutfak e?yalar?, sava? aletleri, tak?lar ve sikkeler gibi günlük ya?amda kullan?lan birçok eserin gün yüzüne ç?kt???n? kaydeden Sezgin, bunlar?n uygun olanlar?n?n Bergama Müzesi'nde sergilenece?ini vurgulad?.
Sezgin, proje kapsam?nda Dionysos Tap?na??'nda da restorasyon çal??mas? ile gece müzecili?i için Asklepion ve Akropolis'te ayd?nlatma projelerinin yürütüldü?ünü sözlerine ekledi.