?zmir, Manisa, Ayd?n ve Söke Ticaret Borsalar?, son dönemde ülkemizin en stratejik tar?m ürünlerinin ba??nda gelen pamuk piyasalar?nda ya?anan geli?meler hakk?nda ortak bir aç?klama yapt?. Aç?klamada, on binlerce üretici ailesinin geçimini sa?lad??? pamu?un ayn? zamanda 30 milyar dolar ihracat geliri elde edilen tekstil ve konfeksiyon sanayisinin de hammaddesi konumunda oldu?una de?inildi. Pamuk üretiminin ülke ekonomisi için hayati önem ta??d???na vurgua yap?ld?. Borsalar?n ortak aç?klamas?nda ?u önemli tespitler yer ald?:
Ülkemizde pamuk ekim alanlar? küresel piyasalardaki fiyat hareketleri ve ülkemizdeki di?er tar?m ürünleri piyasalar?nda ya?anan geli?melerin bir sonucu olarak 2000’li y?llar?n ba??ndan itibaren azalmaya ba?lam??t?r... 2009 y?l?nda pamuk ekim alanlar? ülkemizde 420 bin hektar, Ege Bölgesinde de 81 bin hektar ile tarihinin dip seviyelerini görmü?tür.
Ekim alanlar?ndaki bu dü?ü?, k?smen pamuk fiyatlar?ndaki ç?k?? ivmesi, di?er tar?m ürünleri piyasalar?ndaki geli?meler ve destekleme primindeki art???n da etkisi ile 2009 y?l?ndan sonra yükseli?e geçmi?tir. 2018 y?l?nda Ege Bölgesi’nde 100 bin hektara, ülkemiz genelinde de 519 bin hektara yükselen pamuk ekim alanlar?n?n 2019 y?l?nda toplam 590 bin hektar seviyelerine ula?t??? tahmin edilmektedir.
Süreç içerisinde tarla verimlili?indeki art???n da olumlu etkisi ile mahl?ç pamuk üretimimiz 2018 y?l?nda tüm sektörün ortak görü?ü olan en az bir milyon ton hedefine yakla?m??t?r. Bu y?l ise hava ?artlar?nda ola?anüstü bir de?i?iklik olmamas? halinde bir milyon ton s?n?r? da a??larak ilk defa ülke olarak kendi tüketimimizin yüzde 75 ini kar??layabilir duruma gelece?iz.
Ancak ya?anan baz? geli?meler pamuk üretiminde son y?llarda ula??lan olumlu trendi tehdit etmektedir.
2019 y?l? pamuk ekimleri Nisan ay? gibi yap?lm??t?r. Kütlü pamuk üretim maliyetinin gübre, ilaç, akaryak?t, tohum fiyatlar?ndaki art??a paralel olarak bir önceki y?la göre yüzde 40 seviyelerinde artt??? tahmin edilmektedir. Enflasyon oran?n?n iki kat?ndan fazla artan maliyetlerin yan? s?ra pamuk üretimini olumsuz etkileyecek di?er geli?meler ve sektörün taleplerini a?a??daki gibi s?ralamak mümkündür:
Üretimi yönlendirmesi aç?s?ndan verilecek prim deste?inin pamuk ekiminden önce aç?klanmas? son birkaç y?ld?r uygulanm?? ve bu durumun olumlu etkisi görülmü?tü. Ancak 2019 pamuk ekimleri tamamlanmas?na ve hasat yakla?mas?na ra?men prim miktar? henüz aç?klanmam??t?r. 2019 y?l? ürünü için verilecek prim miktar? bir an önce aç?klanmal?d?r. Ayr?ca, 2019 y?l? ürünü ile birlikte primin daha önce de uyguland??? gibi bir sonraki sezon ekim döneminde (Mart-Nisan) ödenmesi uygulamas?na ba?lanmal?d?r.
ABD ve Çin aras?nda ya?anan ticaret sava?? küresel piyasalarda pamuk fiyatlar?n? olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Uluslararas? borsalarda pamuk fiyatlar? son dönemde önemli oranda gerilemi?tir. Vadeli piyasalardaki 2019 Aral?k fiyatlar? dikkate al?nd???nda, üreticimizin pamu?unu geçen y?lki ortalama 3,60 lira olan kütlü pamuk fiyat?n?n alt?nda bir fiyatla satma riski bulunmaktad?r. Maliyetlerdeki art?? da dü?ünüldü?ünde üreticimizin bu y?l pamuk üretiminden çok büyük zarar etmesi söz konusu olacakt?r. Bu nedenle pamuk için verilecek prim miktarlar? belirlenirken bu geli?meler özellikle dikkate al?nmal? ve prim miktar? kiloda en az 1,25 lira olmal?d?r.
Yerli üretim ve çiftçimiz te?vik edilmeli ve nihai olarak pamuk üretiminde sürdürülebilirlik bir an önce sa?lanmal?d?r. Bu amaçla; tekstil sektörüne ithal edilen pamu?un belirli bir oran?nda yerli pamuk kullan?m zorunlulu?u getirilmeli ve bu oran i?letmelerin ölçe?i ve kapasite kullan?m oranlar? dikkate al?narak belirlenmelidir.
Bitkisel üretim desteklemeleri kapsam?nda; 2018 y?l?ndan itibaren ayn? parsele arka arkaya üç kez pamuk ekilmesi durumunda üçüncü ekime destekleme ödemesi yap?lmayaca?? aç?klanm??t?r. Bu durumda 2018 ve 2019 y?l?nda pamuk ekilen alanlara münavebe yapmadan 2020 y?l?nda da pamuk eken üreticilerimiz desteklemelerden faydalanamayacakt?r. Bu durumun önlenmesi için pamuk üreticilerimizin 2019 pamuk hasad? ile 2020 y?l? pamuk ekimi aras?ndaki dönemde bir yem bitkisi veya ba?ka bir ürün ekmesi önerilmektedir. Ancak baz? pamuk alanlar?m?z yap?s? gere?i (tuzluluk vs.) buna imkân vermemektedir. Bu durumda desteklemeden faydalanamayacak üreticilerimizin 2020 y?l?nda tamamen pamuk üretimini b?rakmas? söz konusu olabilecektir. Bu nedenle üç y?l üst üste pamuk ekilmesi durumunda destekleme ödemesinden faydalanmama karar? baz? ekim bölgeleri için topraklar?n yap?s? dikkate al?narak tekrar gözden geçirilmelidir."
Borsalar öncelikle bu dört konuda acil önlem al?nmas?n?n pamuk üretimimizin sürdürülebilirli?i için hayati önem ta??d???na dikkat çektikleri aç?klamada, “En az bir milyon ton pamuk üretimi tekstil ve konfeksiyon sanayimizin uluslararas? rekabet gücü için zorunludur. Aksi takdirde bu dev sektör hammadde aç?s?ndan tamamen d??a ba??ml? olacak ve önemli riskler ile kar?? kar??ya kalacakt?r. Ayr?ca ülkemizin pamuk ithalat?ndaki faturas? iki milyar dolarlar?n üstüne ç?kacakt?r. Üstelik bu fatura pamu?un ülkemizde üretilmesi durumunda elde edilecek çi?it ve türev ürünlerde dü?ünüldü?ünde üç milyar dolara yakla?acakt?r. Pamuk üretimindeki olas? bir dü?ü? pahal? yat?r?mlarla al?nan makine parklar?n?n (hasat makinesi vb.) at?l kalmas?na da neden olacakt?r. Bu nedenle ba?ta Tar?m ve Orman Bakanl???m?z olmak üzere yetkili tüm kurumlar?m?z?n acil önlemler almas?n? sektör ad?na talep ediyoruz” ?eklinde görü? bildirdiler.