Do?al ve katk?s?z g?dalara yönelik talebin artmas?yla birlikte GDO'lu besinlerden uzak durmak isteyenler, organik tar?m ürünlerine yöneldi. Katk? maddesi içermeyen ürünlere yönelik bu talebin artmas?yla 'organik' ad? alt?nda piyasaya organik olmayan ürünler de sürüldü. Bu ürünlerin di?erlerine göre çok daha pahal?ya sat?lmas?, g?da enflasyonunu da tetikledi. Bostanl? Pazar Yeri'nde biber ve salatal?k sat??? yapan Metin Duvar, "Burada daha çok do?al ürünler var. Organik dedi?iniz zaman üretim a?amas?, topra??n tahlilleri, hastal???, ilaçlamas? önemli. Organik tar?m yapmak çok a?amal? ve masrafl? bir ?ey. Vatanda?lar organik tar?mdan kaç?yor. Tarlaya 7 sene bir ?ey ekmeyeceksiniz, ilaç atmayacaks?n?z. Onlar?n standartlar? var. Biz do?al hayvan gübresi ile yeti?tiriyoruz. Sebzeye etki edecek ilaçlar de?il kurt ilac?, böcek ilac? kullan?yoruz" dedi.
Pazar yerinde al??veri? yapan Hasan Sonbahar da "Organik ürün tercih etmeye çal???yorum, özellikle üreticilerden almaya özen gösteriyorum. Fakat bundan da emin de?iliz, hal ürünlerine de?il üreticiye güveniyorum. Benim devaml? al??veri? yapt???m köylüler var. Onlardan almaya çal???yorum. Bu kadar kirlili?in ve ilaçlar?n oldu?u bir yerde tamamen organik ürün tüketmek bence mümkün de?il. Olabildi?ince organik almaya çal???yoruz. Üreticiyi desteklemedikten sonra hiçbir zaman organi?e ula?amayaca??z. Arz talep meselesi oluyor" diye konu?tu.
'Organik ürün' diye sat?lan ürünlerin gerçekten katk?s?z oldu?una inanmad???n? söyleyen Leyla Özar ise "Ben organik yalan?na inanm?yorum. Çünkü organi?in çok ko?ulu var. 30 metrekare bir alanda, herhangi bir ilaç at?lmam?? olmas? laz?m. Sa? sol ilaç dolu, bu ilaçlar buharla??yor, ya?mur olarak topra?a iniyor. Organik diye bir ?ey yok; çünkü zaten her ?ey GDO'lu ve hormon takviyeli. Hiç inanm?yorum; ama pazarda daha taze oldu?u için buralardan al??veri? yap?yorum, sabah toplanm?? ürünleri bulabilirsiniz. Onun d???ndakiler bence yalan" dedi.
'VATANDA? KANDIRILIYOR'
Bostanl? Pazar?'ndan 'organik' ibareli ye?il zeytin sat?n alan Berrin Varol, "Renginden, kokusundan ve tuzundan anl?yorum. Tatmadan almam zaten hiçbir ?eyi, do?al tuzla yap?ld???n? anl?yorum. Kendimiz de k?rma zeytin yapt???m?z için biliyorum. Egeliyim, ay?rt edebiliyorum. Bildi?im yerlerden, bu i?i gerçekten yapan insanlardan al??veri? yap?yorum" diye konu?tu.
Organik ürünleri çok fazla aramad???ndan bahseden Aysu Deniz de "Ürünlerin en fazla ambalajlar?n? incelerim, ba?ka türlü bir ürünün organik oldu?unu anlayamam. Ambalajs?z olanlara güvenemem, hiçbir belirti yoksa hiçbir ?ey yazm?yorsa üzerinde almam" dedi.
Halk?n 'organik ürün' denilerek, kand?r?ld???n? savunan Birsen Zencirli ise "Yeri geliyor organik tercih ediyorum; fakat bazen de kesemize hitap etmesi gerekiyor. Yamuk olacakm??, sa?? solu düzgün olmayacakm??. Nereden bilelim biz onun organik oldu?unu? Etiketi kendisinin haz?rlamad???n? nereden bilelim? Sadece görüntüsüne bak?yoruz, lezzetinden biraz k?yasl?yoruz. Fakat organik diye satt?klar? ürünlerin ço?u da organik de?il. Topluyorlar yamuk olanlar?, 'organik' diye sat?yorlar. Belgeleri olmas? gerekiyor" diye konu?tu.
PROF. DR. TURHAN: LOGONUN YER ALDI?I ET?KET? ARAYIN
'Organik' ibaresiyle pazarlarda sat??a sunulan sebze, meyve, yumurta, süt ve süt ürünleri di?er ürünlere göre yüksek fiyatlardan sat??a sunulunca uzmanlar da tüketicileri bu ürünlere dikkat etmeleri gerekti?i konusunda uyard?. Her 'do?al' ibaresinin gerçe?i yans?tmad???n? belirten ?zmir Ekonomi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi G?da Mühendisli?i Bölüm Ba?kan? Prof. Dr. Nazan Turhan, ?unlar? söyledi:
"Tüketicilerin bir ürüne bakarak organik oldu?unu anlamas? mümkün de?il ancak birtak?m tüyolara dikkat edilebilir. Öncelikle mevsiminde üretilmeyen ürünler vatanda?larda ?üphe uyand?rmal?. Pazarlarda zaman? olmad??? halde sat??a sunulan birçok ürün yer al?yor. ?kinci olarak, soluk renk ve biçimsiz ?ekil ürünün organik oldu?una yönelik bir gösterge olabilir. En önemli k?s?m ise ürünün üzerinde Tar?m ve Orman Bakanl??? taraf?ndan organik tar?m uygulamas? yap?ld???na dair bir logonun yer ald??? etiketinin olmas?d?r. Ürün e?er pazar yerinde sat?l?yorsa tezgah?n herhangi bir yerinde bu etiketin yer almas? gerekiyor."
'ÇOK BÜYÜK RANT VAR'
'Organik' teriminin, tamamen do?al maddelerle do?al bile?enlerle ve do?al ?artlarda, ekolojik sisteme zarar vermeden yap?lan üretim ?eklini ifade etti?ini söyleyen Prof. Dr. Turhan, ?öyle devam etti:
"Toplumda 'Ürünün ne kadar ?ekli bozuksa soluk renkli, düzensiz biçimliyse o kadar organiktir' ?eklinde bir yanl?? alg? var. Her ?ekli bozuk ürün de organik de?ildir. Bunlar organik olup olmad???yla ilgili bir gösterge say?labilir. Görüntü kötü olsa da ürünün tad?na bak?ld???nda, tamamen do?al bile?enlerin tad? hissedilebilir. Bitkinin ola?an geli?imi d???nda daha çok büyümesini, daha parlak renk almas?n? sa?layan sentetiklerin kullan?lmas? o ürünün organik ürün olmad???n? gösteriyor. Üreticilerin organik olmayan bir ürünü organikmi?çesine sunmas?, süslemesi tamamen bir aldatmacay? ifade ediyor. Bu i?te çok büyük bir rant var. Bu ürünler normal ürünlere göre çok daha pahal? sat?l?yor. Ürünlerin üzerine çok daha fazla sat?? fiyat? ekleniyor. Ben ambalaj?nda bu amblemi görmedi?im hiçbir organik denilen ürünü sat?n alm?yorum. Ambalaj?nda do?al yazan ürün organik oldu?u anlam?na gelmiyor."
'HER ?STEYEN, EV?N?N BAHÇES?NDE ORGAN?K TARIM YAPAMAZ'
Organik tar?m yapman?n zor süreç oldu?una dikkat çeken Prof. Dr. Turhan, her isteyenin, evinin bahçesinde organik tar?m yapamayaca??n? vurgulayarak, ?öyle konu?tu:
"Bunun Resmi Gazete'de yay?mlanm?? bir yönetmeli?i var. Buna uygun olarak bu i?lemin yap?lmas? gerekir. Ayn? zamanda yetkilendirilmi? kurulu? taraf?ndan kontrollerinin yap?lmas? ve sertifikaland?r?lmas? gerekiyor. Bu yüzden her isteyenin evinin bahçesinde organik tar?m yapmas? pek mümkün görünmüyor. Bunun kontrol alt?nda olmas? ve her a?aman?n izlenmesi gerekiyor. Bir ürünün organik olup olmamas? o ürünün kötü oldu?unu ifade etmez ancak vatanda?lar?n organik ürün sat??? yap?ld???na dair kand?r?lmas? büyük sorun niteli?i ta??yor. Organik tar?m?n d???nda iyi tar?m uygulamas?yla üretilen ürünler de var. Vatanda?lar bunlar? da tercih edebilir. ?yi tar?m uygulamalar? art?k birçok büyük firma taraf?ndan uygulan?yor. ?yi tar?m uygulamalar?nda kullan?lan sentetik maddelerle ilgili miktarlar denetleniyor ve yasal s?n?rlar içinde izin verilen miktarlar?n kullan?p kullan?lmad??? test ediliyor ancak organik tar?mda bu ürünlerin kullan?lmas? tamamen yasakt?r. ?yi tar?m uygulamalar?n?n yap?ld??? ürünler de yine bakanl?k taraf?ndan olu?turulan logonun varl??? ile anla??labilir."