SONKALE?ZM?R-TMMOB'a ba?l? Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi ile ?ehir Planc?lar? Odas? ?zmir ?ubesi, ?zmir Büyük?ehir Belediye Meclisi'nin 24 May?s 2021'de 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Plan?, Naz?m ?mar Plan? (Bat?-Do?u) Plan Uygulama Hükümlerinde yap?lacak de?i?ikliklerle ilgili ald??? karara kar?? dava açt?.
Söz konusu kararlar?n tar?mda geri dönü?ü olmayan zararlar yarataca?? vurgulanan aç?klamada, "?zmir Büyük?ehir Belediyesi'nin kurumsal haf?zas?yla çeli?ecek ?ekilde üst ölçekli plan kararlar?nda yapm?? oldu?u de?i?ikliklerin kabul edilmesi mümkün de?ildir. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’ni “ba?ka bir tar?m mümkün” diyerek ç?kt??? bu yolda gelece?imizin garantisi olan tar?m arazilerinin korunmas? hedef ve ilkesine ba?l? kalmaya davet ediyoruz2 denildi.
Aç?klaman?n tamam? ?öyle:
?zmir Büyük?ehir Belediye Meclisinin 24.05.2021 tarih ve 05.515, 24.05.2021 tarih ve 05.514, 24.05.2021 tarih ve 05.516 say?l? kararlar? ile 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Plan?/ Naz?m ?mar Plan? (Bat?-Do?u) Plan Uygulama Hükümlerinde yap?lan de?i?ikliklere kar??, Tar?m Arazilerinde geri dönülmesi mümkün olmayan zararlara neden olaca?? gerekçesiyle Mimarlar Odas? ?zmir ?ubesi ve ?ehir Planc?lar? Odas? ?zmir ?ubesi taraf?ndan söz konusu plan de?i?ikliklerinin yürütmesinin durdurulmas? ve iptali talebiyle dava aç?lm??t?r.
Merkezi hükümet ve yerel idarenin nüfus ve yo?unluk art??? getiren parçac? ve parsel baz?nda yapt??? plan, plan de?i?iklikleri ve revizyonlar? sonucunda; ?zmir’de kent saçaklanarak büyümekte ve do?al olarak Tar?m Alan?, Makilik Fundal?k Alan, Mera Alan?, Do?al Karakteri Korunacak Alan, Orman Alan? ve A?açland?r?lacak Alanlar? üzerinde yap?la?ma bask?s? artmaktad?r. Oysa ?zmir’de yürürlükte bulunan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Plan?/Naz?m ?mar Plan?n?n temel ilke ve hedefleri do?rultusunda, özellikle tar?m arazilerinde tar?msal amaçl? yap?lar için minimum parsel büyüklü?ü 5000 m2 ?art? getirilerek tar?msal bütünlü?ün ve toprak bütünlü?ünün korunmas? ve daha az büyüklükteki parsellerde yap?lacak yap?larla ana kullan?m karar?n?n önüne geçilmesinin engellenerek korunmas? hedefi oldukça k?ymetlidir. Bu hedefi ortaya koyan ?zmir Büyük?ehir Belediyesinin kurumsal haf?zas?yla çeli?ecek ?ekilde üst ölçekli plan kararlar?nda yapm?? oldu?u de?i?ikliklerin kabul edilmesi mümkün de?ildir.
1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Plan?/ Naz?m ?mar ?mar Plan?nda(Bat?-Do?u) Plan Uygulama Hükümlerinde yap?lan de?i?ikler incelendi?inde;
“Bu alanlarda çiftçinin bar?nmas? amaçl? tek yap? ile tar?m ve hayvanc?l?k amaçl? yap?lar ve bu yap?lar?n mü?temilatlar? yer alabilir. 5403 say?l? ‘Toprak Koruma ve Arazi Kullan?m? Kanunu’ ve bu kanuna istinaden ç?kar?lm?? yönetmelik hükümleri kapsam?nda G?da Tar?m ve Hayvanc?l?k ?l Müdürlü?ünce Dikili Tar?m Arazisi olarak belirlenmi? olan arazilerde Hayvanc?l?k Amaçl? Yap?/Tesis yap?lamaz.” hükmünün “Bu alanlarda çiftçinin bar?nmas? amaçl? tek yap? ile tar?m ve hayvanc?l?k amaçl? yap?lar ve bu yap?lar?n mü?temilatlar? yer alabilir.” ?eklinde düzenlendi?i,
Tar?msal Amaçl? Yap?lar maddesindeki; “3083 say?l? Sulama Alanlar?nda arazi Düzenlenmesine Dair Tar?m Reformu Kanununa Tabi Araziler, Mutlak Tar?m Arazisi, Dikili Tar?m Arazisi ve Özel Ürün Arazilerinde” ba?l?kl? bölümü ile “Marjinal Tar?m Arazisi” ba?l?kl? bölümündeki “Minimum parsel cephesi 10 metre ve minimum parsel büyüklü?ü 5000 m2 ölçülerini sa?lamak ko?uluyla…” hükmünün “Minimum parsel cephesi 10 metre olmak ko?uluyla…” ?eklinde düzenlendi?i,
?zmir ?linde 2012 y?l?ndan bu yana uygulanmakta olan tar?m alanlar?ndaki parçac? yap?la?man?n önüne geçmek ve toprak bütünlü?ünün korunmas? hedefleriyle tar?msal amaçl? yap? için getirilmi? minimum parsel büyüklü?ü 5000 m2 ?art?n?n kald?r?lmas?n?n, üst ölçekli plan ana kararlar?n?, süreklili?ini ve bütünlü?ünü bozaca??,
Yap?lan düzenlemenin, yüksek yap?la?ma oran? getirilen marjinal tar?m arazisi niteli?indeki alanlar ba?ta olmak üzere, tar?m arazileri kapsam?ndaki tüm ta??nmazlarda tar?msal amaçl? da olsa yo?un bir yap?la?maya neden olaca??, tar?msal amaçl? yap? olarak izin verilen bu yap?lar?n farkl? amaçlarla kullan?lmas?n?n önüne geçilmesinin mümkün olmayaca??,
Üst ölçekli plan?n temel hedef ve ilkeleri gere?i toprak niteli?inin ve peyzaj özelliklerinin bütünlüklü korunmas? öngörülen Tar?m Alan?, Makilik Fundal?k Alan, Mera Alan?, Do?al Karakteri Korunacak Alan, Orman Alan? ve A?açland?r?lacak Alanlardaki yap?la?ma bask?s?n?n artt?r?larak, bu alanlardaki arazi yap?s?n?n ve bütünlü?ünün bozulmas?na neden olaca??,
2017 y?l?nda ?zmir Büyük?ehir Belediyesi taraf?ndan Prof. Dr. ?lhan Tekeli’ye haz?rlat?lan “?ZM?R ?L?/KENT? ?Ç?N B?R TARIMSAL GEL??ME VE YERLE?ME STRATEJ?S?” isimli kitapta tar?m ve mera alanlar?n?n sürdürülebilirli?inin ve üretimin verimlili?inin artt?r?lmas? gereklili?inin alt? çizilmekte; do?aya dost bir tar?msal kalk?nma için ?zmir ilinde üst ölçekli (1/100.000) yeni bir arazi kullan?m plan? haz?rlanmas?, yakla??m geli?tirilmesi ve uygulanmas? gereklili?inden bahsedildi?i, ancak yap?lan son düzenlemeyle, bizzat yerel yönetimin kendisi taraf?ndan “teoride” korunmak ve iyile?tirilmek istenen tar?m alanlar?, pratikte yap?lan plan de?i?iklikleriyle yap? yo?unlu?u art?r?larak tar?msal amaçl? da olsa yap?la?maya feda edildi?i,
Dava konusu plan notu de?i?ikli?ine esas Çevre ve Sa?l?k Komisyonu taraf?ndan haz?rlanan raporun, komisyon üyeleri ve ?zmir Büyük?ehir Belediye Meclisi taraf?ndan oybirli?i ile kabul edilmesine ra?men an?lan komisyon raporu ve meclis karar?nda yer alan ifadelerin ask?ya ç?kar?lan plan de?i?iklikleri ile çeli?ti?i,
gerekçeleriyle dava aç?lm??t?r.
?zmir Büyük?ehir Belediyesi’nin, son y?llarda 1/25000 ölçekli planlar?n uygulama hükümlerinde ard arda yapt??? bu gibi de?i?ikliklerle tar?m arazilerindeki yap?la?may? ve yap?la?ma oranlar?n? artt?rmakta oldu?u ve tar?m arazilerinin korunmas? ilkesine ayk?r? hareket etti?ini üzülerek izlemekteyiz. Bu nedenle ?zmir Büyük?ehir Belediyesi’ni “ba?ka bir tar?m mümkün” diyerek ç?kt??? bu yolda gelece?imizin garantisi olan tar?m arazilerinin korunmas? hedef ve ilkesine ba?l? kalmaya davet ediyoruz."