Türkiye’de f?nd?k tüccarlar? ile Nutella’n?n üreticisi ?talyan g?da devi Ferrero aras?nda gerilim t?rman?yor. Bu y?lki don ve zararl? istilas?, dünyan?n en büyük f?nd?k üreticisi olan Türkiye’de rekolteyi ciddi biçimde dü?ürdü. Ferrero’nun çikolata ve kremalar?nda temel hammadde olan f?nd???n fiyat? yaz ba??ndan bu yana neredeyse iki kat?na ç?kt?.
FERRERO YEN? ALIMLAR YAPMADI
Ferrero, küresel f?nd?k üretiminin yakla??k dörtte birini kullanmas?na ra?men bu sezon yeni al?mlar yapmad?. ?irket, mevcut stoklar?n? ve ?ili ile ABD’den yapt??? tedarikleri kullanarak piyasadan uzak durmay? tercih etti. Ancak bu bekleyi? fiyatlar? dü?ürmedi. Türk arac?lar çiftçilerden agresif al?mlar yaparak Ferrero’nun sonunda yeniden piyasaya girece?ini öngörüyor. Londra merkezli tüccar Giles Hacking, “Türk tüccarlar Ferrero’nun neye ihtiyac? oldu?unu bilerek piyasadaki her f?nd??? topluyor. Bu art?k Ferrero ile stokçular aras?nda bir bilek güre?i haline geldi” dedi.
Normal bir y?lda Türkiye 600 ila 700 bin ton f?nd?k toplar ve bu miktar küresel üretimin yakla??k üçte ikisine denk gelir. Bu y?l ise rakam?n 500 bin tonun alt?na inebilece?i tahmin ediliyor. F?SKOB?RL?K Ulubey ?ube Ba?kan? Cemil Temiz, “Resmî tahmin 450 bin ton ama ben bu rakam?n 300 bini geçece?ine inanm?yorum” dedi.
FERRERO F?YATLARIN DÜ?MES?N? BEKL?YOR
Do?u Karadeniz’deki geç don ve kahverengi kokarcan?n yay?lmas?, f?nd?k üretimini ciddi ?ekilde azaltt?. Kabuksuz f?nd???n ton fiyat? haziranda 9 bin dolarken ekim itibar?yla 18 bin dolara yükseldi. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin taban fiyat? yüzde 20 art?rmas?na ra?men piyasa h?zla bu seviyenin üzerine ç?kt?. Ferrero ise fiyatlar?n dü?mesini bekliyor. ?irketin f?nd?k tedarik birimi yöneticisi Marco Botta, “Bu y?l uzun vadeli stoklar?m?z var, acelemiz yok” dedi.
Ferrero son yirmi y?lda ?ili ve ABD’de f?nd?k üretimini te?vik etti. Her iki ülke de art?k y?lda yakla??k 100 bin ton f?nd?k üretiyor. Botta, bu çe?itlendirmenin Ferrero’ya istikrars?z y?llarda esneklik sa?lad???n? belirtti. “Bu bize Türkiye’de don ya?and???nda veya yaz kurak geçti?inde bile üretimi yönetme imkân? tan?yor” dedi. Yine de Türkiye, Ferrero’nun tedarik zincirinde kilit rolünü koruyor. ?irketin TMO ile yaz?l? bir anla?mas? bulunmasa da Botta, “Türkiye’ye ba?l?l???m?z uzun vadeli bir ba?l?l?k” ifadesini kulland?. F?nd?k fiyatlar?ndaki art???n Nutella gibi ürünlerin fiyat?na yans?y?p yans?mayaca?? soruldu?unda, “Biz tarifeleri de?i?tirmek zorunda de?iliz” dedi.
KÜÇÜK ÜRET?C?LER DE FINDIK STOKLUYOR
Ancak sadece tüccarlar de?il, küçük üreticiler de f?nd?k stoklamaya ba?lad?. Karadeniz k?y?s?ndaki Ordu yak?nlar?nda yar? zamanl? çiftçilik yapan Saadettin Irmakç?, bu y?l bahçesinden yaln?zca 30 kilo ürün ald???n? söyledi. Normalde 1,5 ton f?nd?k toplad???n? belirten Irmakç?, “F?nd?k fiyat? yükseliyor ama olmas? gereken yerde. Enflasyon yüzde otuzun üzerinde. Toplay?c?lara günlük 1200 lira ödüyoruz. Bu ?artlarda fiyat art??? kazanç getirmiyor” dedi. “Karadeniz’de bal?kç?lar bir günde bizim bir y?lda kazand???m?z? kazan?yor” diye ekledi.
Ferrero’nun üretimi çe?itlendirmesi ve ?ili gibi yeni üreticilerin h?zla büyümesi Türkiye’de endi?e yarat?yor. Poyraz Poyraz F?nd?k ihracat direktörü F?rat Bak?c?, “Türkiye pazar pay?n? kaybedecek korkusu var” dedi. ?ili’nin 200 bin tonluk üretim hedefinin be? ila on y?l içinde gerçekle?ebilece?ini söyledi. Yükselen i?çilik maliyetlerinin Türkiye’nin rekabet gücünü zay?flatt???n? belirtti. “F?nd?k, kabuklu yemi?lerin kuzu etidir, aromas? zengindir ama Türkiye markala?may? ba?aramad?. Avrupa’ya hep ta?eronluk yapt?” dedi. Bak?c?’ya göre Ferrero’nun politikas? piyasadaki gerginli?i art?rd?. “F?nd?k 320 liraya ç?kt???nda Ferrero 260 liradan al?m yapaca??n? söyledi, kimse satmad?” dedi. “Dünyan?n en büyük f?nd?k al?c?s?n? en büyük f?nd?k simsar? haline getirdik. Hiçbir ülke akl? ba??nda böyle bir ?ey yapmaz” diye konu?tu. Ferrero ise sekiz y?l içinde cirosunu iki kat?na ç?karmay? hedefliyor.