ABD merkezli New York Times gazetesinde, “Türkiye Halk? Otokrasiye Direniyor. Sessizlikten Daha Fazlas?n? Hak Ediyorlar” ba?l?kl? bir makale yay?mland?.
Makalede, CHP’nin Cumhurba?kan? aday? Ekrem ?mamo?lu’nun tutuklanmas? ve sonras?nda ya?anan protestolar an?msat?larak, Cumhurba?kan? Erdo?an'?n “yönetiminin y?llar içinde otoriterle?ti?i, yarg? ba??ms?zl???n? zay?flatt??? ve muhalefeti bast?rd???” vurguland?. “Dünya liderlerinin tepkisizli?ine dikkat çekilirken, Türkiye halk?n?n demokrasi mücadelesinin daha fazla desteklenmesi gerekti?i” ifade edildi. Ayr?ca, “?mamo?lu’nun Erdo?an’a kar?? güçlü bir alternatif olabilece?i” belirtildi.
"TÜRK?YE OTOKRAS?YE DO?RU KAYIYOR"
Makalede, “ABD uzun zamand?r, bazen iyi nedenlerle, kötü yabanc? hükümetlerle dost olmaya istekli olmu?tur. Tehlikeli bir dünyada demokrasiler, her demokrasi kar??t?n? yabanc?la?t?rmay? göze alamazlar” ifadesi kullan?ld?. "Otokratik bir yönetimle kurulacak herhangi bir ittifakta, dengelerin dikkatli bir ?ekilde tart?lmas?n?n gerekti?i, bu ili?kinin Amerikan ç?karlar? için ne kadar de?erli ve yönetimin davran??lar?n?n ne derece 'korkunç' oldu?unun sorulmas? gerekti?i" ifade edilen makalede, "Cumhurba?kan? Erdo?an’?n 22 y?ll?k iktidar?n?n büyük bölümünün, bu ikilemin simgesi oldu?u" belirtildi.
Makalede, ?unlar kaydedildi:
"Avrupa, Asya ve Orta Do?u'nun kesi?me noktas?nda yer alan Türkiye, NATO'daki en büyük ikinci orduya sahip önemli bir ABD müttefikidir. Ancak Türkiye, son on y?ld?r otokrasiye do?ru kay?yor. Say?n Erdo?an, gücünü artt?rmak için yönetim yap?s?n? de?i?tirdi, mahkemeleri kontrolü alt?na ald?, seçimleri manipüle etti, profesörleri tasfiye etti, medya kurulu?lar?n? kapatt?, gazetecileri ve protestocular? tutuklad?. Geçti?imiz ay Say?n Erdo?an, demokrasiye yönelik sald?r?lar?n? yeni bir boyuta ta??d?.
Hükümetine yönelik memnuniyetsizli?in artmas?yla birlikte, bir sonraki Cumhurba?kanl??? seçimlerindeki muhtemel rakibi, ?stanbul'un halk taraf?ndan sevilen Belediye Ba?kan? Ekrem ?mamo?lu'nu ve ?mamo?lu'nun yakla??k 100 çal??ma arkada??n? ?üpheli suçlamalarla gözalt?na ald?. Tutuklamalar, Türkiye'yi, Rusya'n?n son yirmi y?lda kat etti?i, demokratik yollarla seçilmi? bir liderin makam?n?n yetkilerini otokrasiye dönü?türmek için kulland??? yola soktu. Say?n ?mamo?lu, Silivri Cezaevi'nden buraya, ‘Bu demokrasinin yava? yava? erozyona u?ramas?ndan daha fazlas?d?r. Bu, Cumhuriyeti’mizin kurumsal temellerinin kas?tl? olarak ortadan kald?r?lmas?d?r’ diye yazd?.”
"PEK ÇOK AVRUPALI L?DER SESS?Z KALDI"
Dünyan?n geri kalan?ndan gelen tepkilerin “zay?f” oldu?u belirtilen makalede, ?mamo?lu'nun tutuklanmas?ndan k?sa süre sonra ABD Ba?kan? Donald Trump’?n, Erdo?an için "Ben onu severim, o da beni sever" dedi?i hat?rlat?ld? ve ?unlar kaydedildi:
“Pek çok Avrupal? lider, sessiz kald?. Avrupa Komisyonu Ba?kan? Ursula von der Leyen, sadece 'tutuklaman?n derin endi?e verici' oldu?unu söyledi. Türkiye'nin stratejik önemi ve Say?n Erdo?an'?n iktidar? elinde tuttu?u dü?ünüldü?ünde kolay cevaplar yok. Ancak dünya demokrasileri, dengeyi yanl?? kuruyor. Türkiye halk?n? desteklemek ve Say?n Erdo?an'a bask? yapmak için daha fazlas?n? yapabilirler.”
"BUGÜN SEÇ?M YAPILSA..."
“Türkiye’deki seçmenlerin, Cumhurba?kan? Erdo?an’?n iktidar?n? art?k benimsemedikleri” öne sürülen makalede, “Anketlere ve siyasi analistlere göre, bugün seçim yap?lsa ?mamo?lu muhtemelen kazanacakt?r. Kendisini sosyal demokrat olarak tan?mlayan 54 ya??ndaki ?mamo?lu, Mustafa Kemal Atatürk'ün 1919 y?l?nda bir direni? grubu olarak kurdu?u ve daha sonra modern Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk iktidar partisi haline gelen Cumhuriyet Halk Partisi'nin bir üyesi. Parti, Türkiye için laik bir hükümet taahhüt ediyor” denildi.
Makalede, ?mamo?lu'nun, 2019'da ?stanbul Büyük?ehir Belediye Ba?kan? seçildi?i ancak Erdo?an'?n partisinin seçimi iptal etti?i belirtilerek, ?mamo?lu'nun ikinci seçimi daha net biçimde kazand???n? vurgulad?.
Makalade, "O zamandan beri ?stanbul'un ana su yolu olan Haliç'teki kirlili?i temizlemek ve çocuklara ücretsiz süt sa?lamak gibi etkileyici bir yönetim sicili olu?turdu. D?? ili?kilerdeki tutumu ?l?ml? oldu; 7 Ekim 2023'teki terörist sald?r?lar? nedeniyle Hamas'? k?nad? ve o zamandan beri ?srail'i Gazze'ye yapt??? sald?r? nedeniyle ele?tirdi. Buna kar??n Erdo?an, Hamas'? bir kurtulu? grubu olarak övdü ve ?srail'in yok edilmesi ça?r?s?nda bulundu.” ifadeleri kullan?ld?.
ORTA DO?U'DAK? ÇATI?MALAR
Makalede, "?mamo?lu'n?n laik bir ilerici, 71 ya??ndaki Erdo?an'?n ise dindar bir muhafazakar oldu?u" belirtilerek, ?unlar kaydedildi:
"?mamo?lu, Orta Do?u'daki çat??malar? dizginlemeye yard?mc? olurken ülke içinde istikrar sa?layabilecek pragmatik ve popüler bir Türk lider. ?ktidardaki ilk y?llar?nda Erdo?an, geni? bir siyasi koalisyon olu?turdu, ordudaki subaylar? sivil kontrol alt?na ald?, ekonomiyi büyüttü, ?l?ml? bir ?slamc?l??? te?vik etti, Kürt az?nl?kla uzun süredir devam eden çat??may? çözmeye çal??t? ve kom?usu ve uzun süredir rakibi olan Yunanistan ile ili?kileri normalle?tirdi. Onun bu yakla??m?, George W. Bush ve Barack Obama'y? onunla ili?ki geli?tirmeye itti.
Ancak zaman içinde Erdo?an daha a??r?, daha yozla?m?? ve gücünü peki?tirmeye daha fazla odaklanm?? bir hale geldi. 2003'te Ba?bakan olarak iktidara geldi ve 2014'te Cumhurba?kan? seçildikten sonra, iktidar? bu makama devretmek için Anayasa'y? de?i?tirmek üzere harekete geçti. O zamandan beri de otoritesini her ?eyin üstünde tutuyor. D?? ?li?kiler Konseyi'nden Steven Cook, 'Ba?ar?l? bir siyasetçinin sa?l?kl? paranoyas? ve özgüveni, egomaniye ve kindarl??a metastaz yapt?. Türk siyasi sistemindeki tüm kurumsal kontrol ve dengeleri yok etti' diye yazd?. ?mamo?lu'nun tutuklanmas?, Erdo?an'?n Türkiye'nin süresiz Ba?kan? olmak istedi?inin bir i?aretidir.
"ANAYASA'YI DE???T?REREK YAPAB?L?R"
Bu hedefe do?ru ataca?? bir sonraki ad?m, bir sonraki seçimin yap?laca?? 2028 y?l?nda yeniden aday olmas?n? engelleyecek olan dönem s?n?rlamalar?ndan kaç?nmaya çal??mak olabilir. Bunu da erken seçim ça?r?s? yaparak ya da Anayasa'y? yeniden de?i?tirerek yapabilir.
Trump, hem kendi ülkesinde iktidar? sa?lamla?t?rma giri?imleri hem de Vladimir Putin gibi otokratlara yönelik tekrarlanan övgüleriyle demokrasiyi küçümsedi?ini göstermi?tir. Trumpist dünya görü?ü, benzer dü?ünen liderleri kendi güçlerini iç muhalefeti ezmek için kullanmaya cesaretlendiren bir 'güç hakl?d?r' versiyonudur. Ancak Trump'?n, Erdo?an üzerindeki etkisinde bir umut ????? var: Bu da Erdo?an'?n yabanc? hükümetlerin tutumlar?ndan etkilenebilece?inin bir i?areti. Her ülke gibi Türkiye'nin de dünyan?n geri kalan?yla ili?kilerini önemsemesi gerekiyor. Avrupa ülkeleri, Kanada, Japonya ve Hindistan da dahil olmak üzere di?er demokrasilerin Erdo?an'?n son hamlelerinden rahats?z olmak için sebepleri var. Trump'?n bile endi?elenmesi için sebepler var.
Türkiye'nin ?slamc? a??r?c?l??a kaymas?, terörü destekleyen ve ?srail'i tehdit eden bir ba?ka ülke haline gelebilece?ini gösteriyor. ?stikrars?zl?k için en belirgin potansiyel, Be?ar Esad'?n diktatörlü?ünden kurtulmaya çal??an Türkiye'nin güney kom?usu Suriye'de. Avrupa'da Putin'in h?rslar?ndan ve Macaristan'da otoriterli?in yükseli?inden endi?e duyan siyasi liderler, Türkiye'nin demokrasinin geri çekilmekte oldu?unun bir ba?ka i?areti olmas?ndan endi?e duymal?d?r. Avrupa'n?n Erdo?an'? etkileyecek kozlar? var: Almanya Türkiye'nin en büyük ticaret orta?? ve di?er baz? Bat? Avrupa ülkeleri de çok geride de?il.
"BUNU YAPMAK CESARET GEREKT?R?YORDU"
Bu ülkeler, seslerini yükselterek Erdo?an'?n hayat?n? daha az konforlu hale getirebilirler. Türkiye'nin ticaret, göç ve askeri tedarik gibi kendisi için önemli olan geni? bir yelpazedeki konularda i?birli?ini riske att???n? aç?kça ortaya koyabilirler. Dünyan?n geri kalan? Türkiye'nin otoriterli?e ve a??r?c?l??a kaymas?n? engelleyemeyebilir. Ancak kesinlikle denemelidir.
?mamo?lu'nun tutuklanmas?n?n ard?ndan yüz binlerce Türk, son y?llar?n en büyük protesto gösterileriyle sokaklar? doldurdu. Bunu yapmak cesaret gerektiriyordu. Yetkililer buna, birço?u düzmece davalarla kar?? kar??ya olan yüzlerce protestocuyu tutuklayarak kar??l?k verdi. Onlar?n cesareti küresel sessizlikten daha fazlas?n? hak ediyor.”