Sa?l?k Bakan? Fahrettin Koca, Bilim Kurulu toplant?s?n?n ard?ndan yapt??? yaz?l? aç?klamada, burundan sprey olarak uygulanan ‘?ntranazal Covid’ a??s?nda çok yak?nda Faz 1 çal??malar?na ba?lanaca??n? duyurdu.
Koca, Türk bilim insanlar?n?n giri?imi sonuçlan?rsa bu a??da üretim verimlili?inin çok yüksek olaca??n?, 1 tesiste y?lda 250 milyon doz üretilebilece?ini kaydetti.
‘BULA?I ENGELLEYECEK TEK A?I’
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, ?ntranazal Covid a??s?na ili?kin de?erlendirmede bulundu. Ceyhan, pandemi a??lar?nda ilk s?raya konulan hedefin salg?n? bitirmek oldu?unu belirtti.
Pandemiyi bitirebilmenin en kolay yolunun da bula?? önlemek oldu?unu vurgulayan Ceyhan, “Bula??n engellenmesi için canl? bir a?? olmas? laz?m. Ancak canl? corona virüsü a??s?n? geli?tirmek 3 y?ldan önce mümkün de?il. Canl? olan; ama içindeki corona virüsü canl? olamayan vektör a??lar var. Adenovirüs canl? ve sadece corona virüsün dikenli yap?s?n?n geni var. Yak?n bir sürede bula?? engelleyebilecek tek a?? aday? ‘?ntranazal Covid’ a??s? gibi görünüyor. Pandemi a??s?nda bir ba?ka önemli ?ey, kolay ula??labilecek, kolay üretilebilecek, uzun süre dayanabilecek. Dolay?s?yla birçok kulland???m?z a?? bu özellikleri ta??m?yor” dedi.
‘DEVLETLER ??MD?DEN GÖRÜ?MEYE BA?LADI’
Prof. Dr. Ceyhan, geçen y?l?n sonundan bu yana bu a?? üzerinde çal??malar oldu?unu ifade ederek, “10’un üzerinde grup bu a?? üzerinde çal???yor. Bu gruplardan birisi 10 Ocak’ta Faz 1 çal??malar?na ba?lad?. Bu e?er ba?ar?labilirse pandemi a??lamas?na büyük kolayl?k getirecek. Burada tek problem 3-5 firma taraf?ndan üretilirse yine a?? temininde s?k?nt? çekilecek. ?imdiden ?ntranazal a?? geli?tiren firmalar ile devletler görü?melerine devam ediyor, ba?ar?l? a?? ç?karsa ?imdiden ba?lant?lar?n? yapmaya çal???yorlar” diye konu?tu.
‘TEOR?K ANLAMDA EN ?DEAL ?NTRANAZAL A?I’
Prof. Dr. Ceyhan, inaktif a??lar?n güvenlik problemi az olan a??lar oldu?unu belirterek, ?unlar? söyledi:
* Ama s?k?nt? daha çok etkinlik ile ilgili. Ölü virüs vücutta ço?almad??? için sizin verdi?iniz miktarla ne elde ediyorsan?z o kadar etkili oluyor. Virüs a??zdan, burundan giriyor. Biz de e?er ayn? yolla ba????kl?k geli?tirirsek o zaman daha giri?inde önlemi? oluruz virüsü.
* Biz kas içine a?? ile ne yap?yoruz; virüs ancak kana geldikten sonra etkili olabilecek antikorlar salg?lat?yoruz.
* Halbuki burun içine uygulanan ?ntranazal a??da ‘immünoglobülin A’ dedi?imiz mukozay? da koruyan antikorlar? da salg?lat?yoruz, hücresel ba????kl?k da geli?tiriyoruz, ‘immünoglobülin G’ de geli?tiriyoruz. Bakt???m?z zaman teorik anlamda en ideal a?? ?ntranazal a??.
‘A?ILANANIN, V?RÜSÜ BA?KASINA BULA?TIRMASINI ENGELL?YOR’
Prof. Dr. Ceyhan, ?ntranazal Covid a??s?n?n avantajlar?na ili?kin ?unlar? söyledi:
* Oda s?cakl???nda ta??nabiliyor ve saklanabiliyor. Burundan verildi?i için virüsün direkt vücuda girmesini engelleyebiliyor. Di?er a??lar?n, kan hücreleri ile kar?? kar??ya gelene kadar hiçbir etkisi yok. Dolay?s?yla a??l? ki?ilerin virüsü al?p ba?kalar?na bula?t?rmas?n? da engelliyor.
*Bu ?u ana kadar üretilen a??lar ile ba?ar?lm?? bir ?ey de?il. Uygulamas? çok kolay, araya enjektör girmiyor. Burun spreyleri ile ki?i kendisi bile uygulayabiliyor. A?? karars?zl???n? azalt?yor; birçok insan enjeksiyon korkusu nedeniyle a?? olmak istemez, bunu ortadan kald?r?yor.
* E?er yeteri miktarda üretilirse k?sa sürede çok fazla ki?inin a??lanma ?ans? var. Çok rahatl?kla bir sa?l?k kurumuna gidip oradakilerin tamam?n? elinizdeki bir sprey ile a??lars?n?z. Tek doz ile a??lan?yor, iki doz kullan?lm?yor. ?ntranazal Covid a??s? 7-8 aydan önce mümkün de?il.