Milyonlarca havale i?lemi için emsal te?kil edecek karara konu olan olay, uluslararas? bir ?irketin Kore merkezli ?irkete para göndermek istemesiyle gerçekle?ti. Bir banka ?ubesine müracaat eden ?irket yetkilisi, ticari ili?kisi oldu?u ve Kore'de faaliyet gösteren ?irket ile yapt??? i?le ilgili olarak bu ?irkete 15 bin Dolar havale gönderdi. 21 gün sonra yine ayn? IBAN numaras? ile 15 bin Dolar daha gönderdi.
Paray? banka yetkilisine veren ?irket yetkilisi, ayn? zamanda gönderilmesini istedi?i ?irketin ad?n? ve ?nternational Bank Account Number (IBAN)’? verdi. Aradan geçen zamana ra?men paran?n mü?terinin eline geçmedi?ini ö?renen ?irket yetkilisi hayat?n?n ?okunu ya?ad?. Bankadan paran?n iadesini talep eden ?irket yetkilisi, talebi geri çevrilince Asliye Ticaret Mahkemesi’nin yolunu tuttu.
SÜREÇ NASIL ??LED??
Daval? bankan?n ücret kar??l??? yapt??? i?lemler s?ras?nda ihmâl ya da kast? sonucu zarara u?rad???n? belirten davac? i? adam?, ticari itibar?n? zedelendi?ini, zarar?n tahsili için icra takibi yap?ld???n? ancak takibe haks?z olarak itiraz edildi?ini ileri sürerek itiraz?n iptali ile icra takibinin devam?na, alaca??n yüzde 40 oran?ndan az olmamak üzere icra inkâr tazminat?n?n daval?dan tahsiline karar verilmesini talep etti.
Daval? banka ise bankaya husumetin yöneltilemeyece?ini, davac?n?n zarardan bizzat sorumlu olan Voguers Co. Ltd. ?ti.'den talepte bulunmas? gerekti?ini, davac?n?n 30 bin Dolar ithalat bedelinin ihracatç? dava d??? ?irkete transfer edilmesi için sat??a ait proforma fatura ile birlikte iki adet ithalat bedeli transfer formunu ?ubeye iletti?ini dile getirdi.
Bankan?n yaz?l? talimat ve proforma faturada bulunan banka bilgilerine göre davac?n?n talep etti?i IBAN’a transferi gerçekle?tirdi?ini, bankan?n davac?n?n talimat? do?rultusunda hareket etti?ini, dava d??? ?irketin mail adresini ele geçiren hackerlerin sahte proforma fatura ve IBAN olu?turduklar?n?n ö?renildi?ini öne sürdü.
IBAN’?n dava d??? ?irkete ait olmad???n?, davac?n?n uluslararas? doland?r?c?l?k sonucu u?rad??? zarar?n? kusuru bulunmayan bankadan talep etmeye çal??t???n?, müvekkili bankan?n lehtar banka ile yaz??ma yapt???n? ancak lehdar bankan?n kendi kanunlar?na göre transfer i?leminin lehdar ismine göre de?il IBAN üzerinden yap?lm?? olmas? sebebiyle iade talebinin yap?lamayaca??n? bildirdi?ini, müvekkili bankan?n olayda herhangi bir kusurunun olmad???n? belirterek davan?n reddine karar verilmesini istedi.
MÜ?TER? ?SM? VE HESABININ E?LE?T?R?LMES?N?N YAPILMASI
Mahkeme; havalenin IBAN kullan?larak yap?ld???, dava konusu havalenin yap?lmas?nda muhabir ve lehtar bankan?n daval? bankan?n alt vekili ve ifa yard?mc?s? olarak görev ald???, bankan?n teknolojinin sa?lad??? imkân? kulland???, mü?teri banka ili?kisinde bankan?n sözle?menin ekonomik anlamda güçlü taraf? oldu?una dikkat çekti.
Bankan?n finans sektöründe faaliyet gösteriyor olmas? ve uzmanl?k alan? nedeniyle daha fazla özen yükümlülü?ü alt?nda bulundu?u, davac? IBAN’? yanl?? bildirmi? olsa da sistemin sa?lad??? kolayl?ktan faydalanan bankan?n ifa yard?mc?s? konumundaki havale al?c?s?n?n bulundu?u banka vas?tas? ile en az?ndan mü?teri ismi ve hesap numaras? e?le?tirmesini yapmas? ve havale i?lemini bu do?rultuda gerçekle?tirmesinin mevduat sahiplerinin korunabilmesi aç?s?ndan hukuk düzeninin bekledi?i bir özen yükümlülü?ü oldu?una hükmetti.
Mahkeme olayda her iki taraf?n e?it kusurlar?yla zarara sebebiyet verdikleri gerekçesiyle davan?n k?smen kabulü ile daval? bankan?n yüzde 50 kusuruna tekabül eden 15 bin Dolar esas al?narak itiraz?n bu miktar üzerinden iptaline, davac?n?n icra inkar tazminat? isteminin reddine karar verdi.
Karar? daval? banka temyiz edince devreye giren Yarg?tay 19. Hukuk Dairesi, mahkeme hükmünü bozdu. Bozma karar?nda; "Daval? banka taraf?ndan davac?n?n yaz?l? talimat?nda belirtilen iban numaras? gözetilerek havale yap?lmas? olay?nda daval?ya atfedilebilecek bir kusur bulunmamas?na ra?men mahkemece somut olay?n de?erlendirilmesinde yan?lg?ya dü?ülerek yaz?l? ?ekilde hüküm kurulmas? do?ru görülmemi?tir" ifadesi yer ald?.
Yeniden yap?lan yarg?lamada Asliye Ticaret Mahkemesi, ilk karar?nda direnince bu kez devreye Yarg?tay Hukuk Genel Kurulu girdi. Emsal nitelikte bir karara imza atan Hukuk Genel Kurulu, mahkeme hükmünü bozdu.
Kararda;
Banka taraf?ndan davac?n?n yaz?l? talimat ve proforma faturada bulunan banka bilgilerine istinaden davac?n?n talep etti?i IBAN’a para transferi gerçekle?tirilmi?tir.
Mahkemece al?nan bilirki?i raporunda, IBAN sistemi ile ilgili aç?klamalara yer verilmi? olup, uluslararas? banka hesap numaras?n?n ?ngilizce kar??l??? olan kelimelere ait ilk harflerden olu?an IBAN ile yap?lan havale i?leminde, bu numaran?n verilmesinden sonra banka ismi, ülke ismi, hesap numaras? ve bunun gibi ek bilgilere ihtiyaç olmad???, yirmi iki adet harf ve rakamdan olu?an bu sistemde havale i?lemi s?ras?nda bir rakam?n yanl?? girilmesi hâlinde sistemin yanl?? IBAN uyar?s? verece?i, sistemin tam güvenli olup, rakamlar?n de?erinde veya s?ras?nda yap?lacak bir yanl??l??? kabul etmedi?i belirtilmi?tir. (CUMHUR?YET)