EMO Ba?kan? Mahir Uluta?, Enerji Bakanl???'n?n "devlet destek veriyor" aç?klamas?n? yan?lt?c? bulduklar?n? belirterek, bu uygulamay? devletin enerji alan?ndaki sorumlulu?undan geri çekilme politikas? olarak de?erlendirdi.
TESPAM Ba?kan? O?uzhan Akyener ise, s?n?r?n dü?ürülmesinin, özellikle "elektrikli araçlar" gibi anormal tüketim art??lar?ndaki "suistimallerin önüne geçmek" için bir denge sa?lad???n? ifade etti.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl???'n?n y?ll?k 5.000 kWh olan elektrik tüketim kademesini 3.000 kWh'ye dü?ürme karar?, enerji camias?n? kar?? kar??ya getirdi. Ocak ay?nda yürürlü?e girmesi beklenen bu düzenleme ile, yüksek tüketiciler elektri?i gerçek maliyetinden öderken, dar gelirli vatanda?lar?n mevcut devlet deste?inden yararlanmaya devam etmesi hedefleniyor.
Abonelerin yakla??k %15'ini etkileyecek ve faturalar? %60'a varan oranda art?rabilece?i öngörülen karar?, TESPAM Ba?kan? O?uzhan Akyener ve Elektrik Mühendisleri Odas? Yönetim Kurulu Ba?kan? Mahir Uluta?, gdh'a özel de?erlendirdi.
"DEVLET DESTE??" ?DD?ASI TARTI?MALI
Mahir Uluta?, Bakanl???n "devlet destek veriyor" söyleminin gerçe?i yans?tmad???n? savundu.
Mevcut sistemde 5.000 kWh alt?ndaki abonelerin ulusal tarifeden, üstündekilerin ise borsadaki elektrik fiyat?na göre faturaland?r?ld???n? belirten Uluta?, "Bakanl???n 'devlet destek veriyor' ifadesi, borsadaki fiyatla ulusal tarife aras?ndaki farktan kaynaklan?yor. Ancak burada elektri?in gerçek fiyat? olarak borsa fiyat?n?n kabul edilmesi varsay?m? oldukça sorgulanabilir. Dolay?s?yla bu destek söylemi asl?nda yan?lt?c?d?r" dedi.
3 B?N KWH SINIRI ASGAR? TÜKET?M? KAPSIYOR
Uluta?, s?n?r?n 3.000 kWh'ye dü?ürülmesinin daha fazla abonenin "sözde destekten" ç?karak faturalar?n?n artmas?na neden olaca??n? vurgulad?.
EMO'nun hesaplamalar?na göre, dört ki?ilik bir ailenin ?s?tma ve so?utma hariç sadece temel ihtiyaçlar? (buzdolab?, f?r?n, ayd?nlatma vb.) için ayl?k 230 kWh, yani y?ll?k yakla??k 2.760 kWh tüketim gerekiyor.
Mahir Uluta?, "Bu s?n?ra do?ru çekilen limit, dört ki?ilik bir ailenin insanca ya?amas? için gereken asgari tüketimi bile kapsar hale geldi. Dolay?s?yla art?k 3.000 kilovatsaatlik s?n?r da büyük bir kesimi etkileyecek” dedi.
Özellikle Ege ve Akdeniz gibi bölgelerde so?utma ve ?s?tman?n elektrikle yap?ld??? evler, tar?msal üretimde kullan?lan süt sa??m makineleri veya sulama pompalar? nedeniyle bu s?n?r?n çok daha geni? kesimleri etkileyece?i belirtildi.
HUKUK? SÜREÇ VE 'TUZAK' ?DD?ALARI
EMO Ba?kan?, 5.000 kWh'lik ilk s?n?r uygulamas?na kar?? zaten dava açt?klar?n?, dava sonuçlanmadan s?n?r?n 3.000 kWh'ye çekilmesinin hukuken sorunlu oldu?unu ifade etti. Uluta?, yeni düzenlemeyle ilgili de yeni bir dava açacaklar?n? duyurdu.
Uluta?, karar?n zamanlamas?na da tepki gösterdi:
"Devlet bu de?i?ikli?i y?l sonunda yaparak vatanda?a önlem alma ?ans? da b?rakm?yor. ?imdi Ekim-Kas?m gibi bir dönemde aç?klama yap?l?yor ve vatanda?lar tuza?a dü?ürülmü? oluyor. 2025'te 3.000 kilovatsaatin üzerine ç?kan bir hane, 2026 y?l?nda daha pahal? tarifeden elektrik almak zorunda kalacak."
ÖZELLE?T?RME ELE?T?R?S?
Uluta?, elektrik enerjisinin temel bir insan hakk? oldu?unu belirterek, artan fiyatlar, kesintiler ve zay?flayan altyap?n?n nedeninin özelle?tirme politikalar? oldu?unu kaydetti.
"Bu alan?n özelle?tirilmi? yap?s? nedeniyle hem fiyatlar yükseldi hem kesintiler artt?. Da??t?m ?irketlerinin yat?r?m yapmamas? nedeniyle elektrik altyap?s? da zay?flad?. Bu alan kamusal bir hizmet olarak kamu eliyle, tek elden, entegre bir yap? içinde yönetilmelidir... Kamu yarar?n? gözeten bir yakla??mla yeniden kamula?t?rma ?artt?r."
KAÇAK TÜKET?M
Kaçak kullan?m konusuna da de?inen Uluta?, faturalara yans?t?lan teknik kay?plar?n da??t?m ?irketlerinin yat?r?m yapmamas?ndan kaynakland???n? söyledi. As?l büyük kaçaklar?n meskenlerde de?il, sanayi tüketiminde ya?and???n? vurgulad?.
Sanayicinin enerji maliyetini dü?ürmek için kaçak kullanabildi?ini belirterek, çözümün denetim ve elektri?in ekonomik olarak eri?ilebilir hale getirilmesi oldu?unu ifade etti:
"E?er enerji ucuz ve eri?ilebilir olursa, kaçak kullan?m? da do?al olarak azal?r."
"KR?T?K B?R ADIM"
Enerji Uzmanlar? ve TESPAM Ba?kan? O?uzhan Akyener, düzenlemeyi devlet te?viklerinin sürdürülebilirli?i ve enerji verimlili?ini te?vik etme aç?s?ndan kritik bir ad?m olarak de?erlendiriyor.
Akyener, hane hane tüketim verilerine dayan?larak aç?klanan yüzde 10-15'lik etki oran?n?n Bakanl?k taraf?ndan do?ruland???n? belirtiyor.
TEMEL AMAÇ NE?
Yeni düzenlemenin temel amac?, piyasa fiyat?n?n alt?nda elektrik verilerek sa?lanan devlet te?vikinden yüksek tüketicilerin daha az faydalanmas?n? sa?lamak. Akyener, eski sistemde çok tüketenlerin te?vikten daha fazla yararland???n? ve ilk olarak getirilen 5.000 kWh s?n?r?n?n ise yaln?zca yüzde 2.5-3'lük bir kesimi kapsad???n? hat?rlat?yor.
ELEKTR?KL? ARAÇ ETK?S?
TESPAM Ba?kan? O?uzhan Akyener, özellikle konutlardaki anormal tüketim art??lar?n?n en büyük sebebinin elektrikli araçlar oldu?unu vurgulad?.
"Devlet hem elektrikli araçlara te?vik veriyor hem de halk?n elektrik tüketimine. Bu çift yönlü destek sistemi sürdürülebilir de?il. Elektrikli araçlar ucuz enerjiyle çal??t?klar? için evde ?arj edildi?inde çok avantajl? oluyor ancak bu da konutlara sunulan te?viki zorlayan bir durum olu?turuyor."
Akyener, s?n?r?n 3.000 kWh'ye çekilmesiyle devletin bu dengeyi kurmay? hedefledi?ini belirtirken, birçok ki?inin evde ?arj yerine farkl? yerleri tercih ederek sistemden daha fazla te?vik almaya çal??t???n?, düzenlemenin bu tip "suistimallerin" önüne geçmeyi amaçlad???n? ifade etti.
Elektrikli araçlar?n konut tüketimindeki etkisi dikkat çekiyor. Akyener, kendi elektrikli arac? olmasa bile, Ankara'da TOGG sahibi bir kullan?c?n?n dahi günlük ?arj?n?n büyük bir k?sm?n? evde yapsa bile 5.000 kWh s?n?r?n? geçmedi?ini belirterek yeni s?n?r?n makul oldu?unu savunuyor.
5.000 kWh'yi zaten a?an elektrikli araç kullan?c?lar?n?n devlet deste?inden yararlanamad???n?, 3.000 kWh s?n?r?n?n ise te?vik modelinin sürdürülebilirli?i aç?s?ndan önemli oldu?unu dile getiriyor.
ESK? C?HAZLARA D?KKAT!
Akyener, kendi ailesinin (5 ki?ilik, 2 buzdolab?) y?ll?k tüketiminin 2.400 kWh'yi geçmeyece?ini belirterek, 3.000 kWh s?n?r?n?n yüksek tüketimli olmayan dar ve orta gelirli vatanda?lar? etkilemeyece?i görü?ünü destekliyor. Öte yandan, enerji verimlili?i dü?ük eski cihazlar?n tüketime etkisine dikkat çekiyor.
"Yaz?n evde olmad???m?z dönemlerde bile buzdolab? ciddi bir tüketim yarat?yor. Sadece buzdolab? çal??t??? halde tüketimin yüzde 40'? buzdolab?ndan kaynaklanm??. Benim buzdolab?m iyi marka ama eski. Muhtemelen bu yüzden daha fazla enerji tüketiyor."