Çevre ve ?ehircilik Bakan? Murat Kurum’un yan?tlamas? istemiyle soru önergesini TBMM Ba?kanl???na sunan S?nd?r, “?zmir depreminin ard?ndan yürütülen süreç ?effaf de?il. Adeta kamuoyundan bilgi saklan?rcas?na ve tutars?zl?klarla süreç ilerletilmeye çal???l?yor. Çevre Bakan? ?zmir’e geliyor, sadece AKP ve MHP’lilerin davet edildi?i deprem toplant?s? düzenleniyor. CHP’den bir tek vekil ça??r?lm?yor. Proje alan?ndaki vatanda?lar?m?z?n mülkiyeti hazineye geçirilip, istendi?i gibi plan proje üretilip, ard?ndan ihaleyle vatanda??n mal?n?n vatanda?a sat?lmas? durumu söz konusu. Bu durum mülkiyet ve e?itlik hakk?na ayk?r?d?r. Vatanda?lar?m?z?n ma?dur edilmesine göz yummayaca??z” dedi.
“SÜREC?N AD?L, ?EFFAF VE DENETLENEB?L?R OLMASI GEREK?YOR”
Ba?ta TMMOB olmak üzere, çe?itli meslek kurulu?lar?, sivil toplum kurulu?lar? ve vatanda?lar taraf?ndan dile getirilen talep, görü? ve önerilere merkezi hükümet taraf?ndan kulak t?kand???n? ifade ederek sözlerine ba?layan S?nd?r, “Seferihisar körfezi aç?klar?nda moment büyüklü?ü 6.9 olan ve ?zmir merkezine 70 km uzakl?kta bir deprem ve depremin en yak?n oldu?u ilçemiz Seferihisar’da depremin ard?ndan deniz ta?mas? afetleri ya?and?. Maalesef deprem nedeniyle ya?anan y?k?mlar sonucunda 117 vatanda??m?z hayat?n? kaybetti ve binin üzerinde vatanda??m?z ise yaraland?. Merkezi hükümet taraf?ndan deprem sonucu çöken veya a??r hasar gören yap?lardan dolay? Kanun kapsam?nda; ya?anan afet dolay?s?yla al?nacak tedbirlerle yap?lacak yard?mlara ve konut üretimine yönelik çal??malara ba?lan?ld?. Fakat depremin ard?ndan yürütülen süreç ?effaf de?il. Adeta kamuoyundan bilgi saklan?rcas?na ve tutars?zl?klarla ilerletilmeye çal???l?yor. Çevre Bakan? ?zmir’e geliyor, sadece AKP ve MHP’lilerin davet edildi?i deprem toplant?s? düzenleniyor. CHP’den bir tek vekil ça??r?lm?yor. Çe?itli meslek kurulu?lar?, sivil toplum kurulu?lar? ve vatanda?lar taraf?ndan dile getirilen talep, görü? ve önerilere merkezi hükümet taraf?ndan kulak t?kan?yor. ?zmir ?ehrini ilgilendiren 1/100000 ve 1/25000 planlar yap?l?rken, plan?n bütünlü?ü ilkesi sebebi ile proje alan? için ?zmir Büyük?ehir Belediyesi yetkililerine de dan???lmad??? anla??l?yor. Bizzat taraf?ma iletilen iddialar?n da, sürecin de daha adil, ?effaf ve denetlenebilir olmas? gerekiyor” dedi.
“BU KAZANILMI? HAKKIN ?HLAL? DE??L DE NED?R”
Depremde hasar alm?? yap?lar?n bulundu?u özel mülkiyete tabi olan arsalar rezerv alan ilan edildi?ini ifade ederek sözlerine devam eden S?nd?r, “Depremde y?k?lan ve hasar gören alan?n yerinde dönü?üm yap?lmas? gereken alan olmas? gerekirken bu bölgenin rezerv alan? ilan edilmesindeki kriterlerin neler oldu?unu Say?n Bakan kamuoyuna aç?klamal?, yasal dayana??n?n ne oldu?unu da belirtmeli. Bakanl?k taraf?ndan deprem sonucu çöken veya a??r hasar gören yap?lar?n yo?unluklu bulundu?u bölgelerde 6306 say?l? Kanun çerçevesinde alelacele toplam 7 adet Rezerv Yap? Alan? belirlendi ve plan de?i?ikli?ine konu oldu. Bakanl?k taraf?ndan ilan edilen yedi proje alan?nda sekiz kata kadar in?aat izni verilirken yeni yap?lan projelerde zemin art? 5 kat in?aat izni verilmi?tir. Bu kazan?lm?? hakk?n ihlali de?il de nedir. Maalesef yasalar? ve mevzuat? tan?mayan bir iktidar ile kar?? kar??yay?z. Bak?n?z; Mekansal Planlar Yap?m Yönetmeli?inin 21.maddesinin 6.f?kras?nda “Onayl? jeolojik-jeoteknik veya mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planlar? haz?rlanamaz” denmektedir. Bakanl???n söz konusu yönetmelik hükmüne ayk?r? 1/100000 Ölçekli Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i ve 1/25000 Ölçekli ?zmir Büyük?ehir Bütünü Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i onaylamas?n?n nedeni nedir? Ayn? ?ekilde ?mar Kanunu ve ilgili yönetmelikleri dikkate al?nd???nda uygulamaya esas i?lemlerin yap?labilmesi için yürürlükte 1/1000 ölçekli Uygulama ?mar Plan?n?n olmas? gerekmektedir. Fakat bu göz ard? edilerek proje alan?nda 22 ?ubat 2021 tarihinde temel atma töreni gerçekle?tirilmi?tir. Keyfi uygulamalara göz yumaca??m?z? dü?ünenler büyük yan?lg? içerisindeler” dedi.
“VATANDA?LARIMIZIN MA?DUR ED?LMES?NE GÖZ YUMMAYACA?IZ”
?zmir depremi sonras?nda birçok bilinmezin oldu?unu ifade ederek sözlerini sonland?ran S?nd?r ?öyle konu?tu: “?zmir depreminde deprem an?nda hafif, orta, a??r hasar görmü? toplam kaç yap? var, tam olarak aç?klanmad?. Y?k?lm?? veya y?k?lacak apartmanlarda kaç adet ba??ms?z bölüm ve kaç adet dükkân bulundu?u kamuoyu ile payla??lmad?. Bina enkazlar?ndan ç?kar?lan e?yalar vatanda?lara usulüne uygun teslim edilmedi; özel e?yalar, ziynet e?yalar?, paralar, kasalar ve kasalardaki k?ymetli evraklar?n ak?beti ne oldu?u bilinmiyor. Proje alan?nda e?er yap?lm?? ise, zemin etüt raporlar?na ili?kin bir bilgi sunumu gerçekle?tirilmedi. Proje alan?nda fore kaz?k ve jet grout uygulamas? yap?laca?? söylenmekte. Fakat hangi proje alan?nda kaç adet fore kaz?k ve ne kadar jet grout yap?laca?? bilgisi ne biz deprem komisyonu Milletvekilleriyle ne de kamuoyu ile payla??lmad?. Sadece yedi proje alan?ndaki yap?lar m? ihale usulü yapt?r?lacak? E?er öyle ise di?er bölgelerdeki yap?larda mal sahipleri istedikleri ?irketler ile anla?abilecekler mi? Proje alan?ndaki vatanda?lar?m?z?n mülkiyeti hazineye geçirilip, istendi?i gibi plan proje üretilip, ard?ndan ihaleyle vatanda??n mal?n?n vatanda?a sat?lmas? durumu söz konusu. Bu durum mülkiyet ve e?itlik hakk?na ayk?r?d?r. ?zmir depreminin ard?ndan Çevre ve ?ehircilik Bakanl??? ne yapmak istiyor? Daha onlarca belirsizli?i soru önergemizde say?n bakana sorduk. Ya?anan geli?meleri ve süreci yak?ndan takip edece?iz ve vatanda?lar?m?z?n ma?dur edilmesine göz yummayaca??z” dedi.
S?nd?r, Çevre ve ?ehircilik Bakan? Murat Kurum’a yan?tlamas? istemiyle TBMM’ye verdi?i önergede ?u sorular? yöneltti:
1. Depremde hasar alm?? yap?lar?n bulundu?u özel mülkiyete tabi olan arsalar?n rezerv alan ilan edilmesinin yasal dayana?? nedir? Depremde y?k?lan ve hasar gören alan?n yerinde dönü?üm yap?lmas? gereken alan olmas? gerekirken bu bölgenin rezerv alan? ilan edilmesindeki kriterler nelerdir?
2. Bakanl?k taraf?ndan ilan edilen yedi proje alan?nda 8 kata kadar in?aat izni verilirken yeni yap?lan projelerde zemin +5 kat in?aat izni verilmi?tir. Bunun nedeni nedir? Bu kazan?lm?? hakk?n ihlali de?il midir? Bu karar Mahalle kültürünü devam ettirmek için bir plan kriteri midir? Türkiye de bu plan kriteri ile planlanm?? hangi bölgeler vard?r?
3. ?zmir ?ehrini ilgilendiren 1/100000 ve 1/25000 planlar yap?l?rken, plan?n bütünlü?ü ilkesi sebebi ile proje alan? için ?zmir Büyük?ehir Belediyesi yetkililerine hiç dan???lm?? m?d?r?
4. Mekansal Planlar Yap?m Yönetmeli?inin 21.maddesinin 6.f?kras?nda “Onayl? jeolojik-jeoteknik veya mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planlar? haz?rlanamaz.” denmektedir. Bakanl???n söz konusu yönetmelik hükmüne ayk?r? 1/100000 Ölçekli Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i ve 1/25000 Ölçekli ?zmir Büyük?ehir Bütünü Çevre Düzeni Plan? De?i?ikli?i onaylamas?n?n nedeni nedir?
5. 3194 say?l? ?mar Kanunu ve ilgili yönetmelikleri dikkate al?nd???nda uygulamaya esas i?lemlerin yap?labilmesi için yürürlükte 1/1000 ölçekli Uygulama ?mar Plan?n?n olmas? gerekmektedir. Proje alan?nda 22 ?ubat 2021 tarihinde yap?lan temel atma töreni hangi yasal dayana?a göre gerçekle?tirilmi?tir?
6. ?zmir depreminde deprem an?nda y?k?lm?? kaç bina, hafif/orta/a??r zarar görmü? toplam kaç yap? vard?r? Y?k?lm?? veya y?k?lacak apartmanlarda kaç adet konut, kaç adet dükkân bulunmaktad?r?
7. Deprem an?nda yedi binan?n y?k?ld??? bilinmektedir. Bu binalar?n enkazlar?ndan ç?kar?lan e?yalar vatanda?lara usulüne uygun teslim edilmemi?tir. Bina enkazlar?ndan ç?kan özel e?yalar, ziynet e?yalar?, paralar, kasalar ve kasalardaki k?ymetli evraklar?n ak?beti nedir?
8. ?dareniz taraf?ndan orta hasarl? oldu?u halde y?k?lm?? bina var m?d?r? E?er y?k?ld? ise hangi dayanak ile y?k?lm??t?r? Di?er orta hasarl? binalarla ilgili uygulaman?z ne olacakt?r?
9. Depremde en çok zarar gören alanda zeminin alüyonlu oldu?u kabul edilmektedir. Bu nedenle zemin etüt raporlar? önem ta??maktad?r. Proje alan?nda e?er yap?lm?? ise, zemin etüt raporlar? kamuoyu ile payla??lacak m?d?r? Kaç metre, kaç adet sondaj yap?larak zeminlere karar verilmi?tir?
10. Proje alan?nda fore kaz?k ve jet grout uygulamas? yap?laca?? söylenmektedir. Hangi proje alan?nda kaç adet fore kaz?k ve ne kadar jet grout yap?lmaktad?r?
11. Yedi proje alan? hangi kriterlere göre olu?turulmu?tur, projelerin haz?rlanmas?nda mülk sahiplerinin görü? ve önerileri neden al?nmam??t?r? Projeler neden hiç ask?ya ç?kar?lmadan ihale edilmi?tir?
12. Sadece yedi proje alan?ndaki yap?lar m? ihale usulü yapt?r?lacakt?r. Di?er bölgelerdeki yap?larda mal sahipleri istedikleri ?irketler ile anla?abilecekler midir?
13. Proje alan?ndan ç?kmak isteyen maliklere neden izin verilmemektedir?
14. Yedi proje bölgesinde yap?lacak toplam konut ve dükkân say?s? nedir? Eski durumdaki say?lar ile kar??la?t?r?ld???nda kaç adet konut / dükkân eksik kalmaktad?r? Eksiklik var ise bu eksikli?in telafisi nas?l olacakt?r?
15. Deprem tüm Bayrakl? genelinde etkili olmu? ve toplamda 652 bina a??r hasar alm??ken, yedi proje alan?n?n neye göre hangi kriterler dikkate al?narak seçildi?i bilinmemektedir. Proje alandaki binalar hangi bilimsel kriterler gözetilerek 7269 ve 6306 say?l? kanunlara tabi k?l?nm??t?r? Tüm bunlar?n nedeni rant bölgesi olan lokasyonlarda anayasadaki mülkiyet hakk?na ayk?r? olarak 6/A maddesine i?lerlik ve uygulama alan? kazand?rmak m?d?r?
16. Depremden zarar görmü? 652 adet a??r hasarl? bina varken orta hasarl? ve az hasarl? binalar?n dahi dahil edilmek suretiyle sadece yedi proje alan? olu?turulmas?ndaki kamu yarar? nedir?
17. Hastane bölgesinde ilan edilen rezerv alanda kaç konut yap?lmas? planlanmaktad?r. Bu konutlar?n kaç? depremzedelere verilecektir? Hastane yan?ndaki rezerv alana yap?lacak konutlar sadece 7269 nolu kanun ?erhi bulunan a??r hasarl? apartman maliklerine mi verilecektir? Uygulanacak kredi oran? ne olacakt?r?
18. 6306 kentsel dönü?üm 6/A maddesi, vatanda?a ait tapular?n hazineye devredilmesini vatanda??n mülkünde idarenin istedi?i gibi tasarrufta bulunmas?n? sa?lamaktad?r. Bu durum mülkiyet hakk?na ve anayasaya ayk?r? de?il midir?
19. ?dare ancak ve ancak kanunlarla öngörülen ?ekilde kamula?t?rma ile ivedi durumlarda kamula?t?rmas?z el atma ile sat?n alma veya takas trampa ile mal edinebilir. Proje alan?ndaki örnekler vatanda??n mülkiyetini hazineye geçirip, istendi?i gibi plan proje üretilip, ard?ndan ihaleye ile vatanda??n mal?n? vatanda?a sat?lmas? durumu ortaya ç?kmaktad?r. Vatanda? kendi istedi?i ekip ile neden kendi in?aat?n? yapamamaktad?r? Bu konudaki aç?klaman?z nedir? Bu durum mülkiyet ve e?itlik hakk?na ayk?r? de?il midir?
20. Proje alan?nda binalar?n bir k?sm? 7269 say?l? yasadan bir k?sm? ise 6306 say?l? yasan?n 6A maddesinden y?k?lm??t?r. Ancak daha sonra tüm tapulara 7269 ve 6306 say?l? yasa ?erhi i?lenmi?tir. Bu yasa hükümleri hangi kriterlere göre i?letilecektir?
21. ?haleler yap?lm?? olmas?na ra?men borçland?rma rakamlar? neden halen kamuoyu ile payla??lmam??t?r?
22. Hak sahipli?i için imzalat?lan belgede kullan?lacak kredi miktar?n?n belli olmad??? do?ru mudur? Depremzedeler ne kadar borçland???n? bilmeden hak sahibi olmaya m? zorlanmaktad?r?
23. 6306 say?l? kanunun 6/A maddesi uyar?nca idare istedi?i her yeri riskli alan olarak tespit edebilecektir. Hangi alanlar için bu uygulama yap?labilecektir?
24. Deprem an?nda DASK’? olmayan daire sahibinin hak sahibi yap?lmayaca?? hükmü vard?r. Elaz?? depreminde bu hükmün uygulanmas?ndan vazgeçilmi?tir. ?zmir depreminde de benzer uygulama yap?lacak m?d?r?
25. Depremde toplam 652 a??r hasarl? bina tespiti yap?lm??ken, Proje alanlar?ndaki binalar acilen y?k?lm??t?r. Halen a??r hasarl? olup y?k?lmayan kaç bina vard?r?
26. Y?k?m? resen gerçekle?tirilen binalar?n enkaz bedelleri vatanda?lara ödenecek midir? Y?k?m ihalesini alan firmalar ve ihale ?artnameleri neden kamuoyu ile payla??lmamaktad?r?
27. Devlet vatanda??ndan y?k?m bedellerini talep edecek midir? ?hale dökümanlar?, ihale ?artnameleri, ihale edilen projelere ili?kin teknik ve hukuki detaylar neden kamuoyu ile payla??lmam??t?r?
28. Bakanl?kça yerinde üretilecek konut ve dükkânlar için, olu?abilecek muhtemel fazlal???n da??t?m? ile ilgili uygulama ne olacakt?r?
29. 7269 ve 6306 say?l? kanunlar?n borçland?rma rakamlar?n?n tesisi, yap?land?r?lmas? ve ödeme ?ekil ve ?artlar? farkl?l?k arz etmektedir. Binalar?n 7269 ve 6306 say?l? kanunlara tabi k?l?narak ayr??t?r?ld??? gerçe?ine binaen, uygulamada ayn? afeti ya?am?? vatanda?lar aras?nda gerek borç tahakkuku gerekse geri ödeme süre ve ko?ullar?nda da bu fark yarat?lacak m?d?r?
30. Çevre ve ?ehircilik Bakan? olarak taraf?n?zdan an?t park olaca?? ilan edilen R?zabey apartman?n?n bulundu?u bölgedeki an?t park projesi haz?r m?d?r?
31. 30.10.2020 tarihinde ya?anan deprem sonras? Bayrakl? ?ehir Hastanesi bölgesinde orman vasf? d???na ç?kar?larak ve alan?n sit statüsü yeniden düzenlenerek bir k?sm? tamamen do?al sit statüsü d???na ç?kar?lmak sureti ile alelacele “rezerv alan?” belirlenmesi hangi bilimsel dayanaklarla yap?lm??t?r? ?zmir’de 1995 y?l?nda meydana gelen sel felaketi sonucu yitirdi?imiz 65 vatanda??m?z?n 58’i Laka Deresi Havzas?’ndan gelen sele kap?larak hayat?n? kaybetmesi sonras?nda harcanan kamu kaynaklar? yap?lan binlerce km. teras, a?açland?rma yap?lan alan?n yeniden konut alan?na çevrilmesi yeni felaketlerin kap?s?n? açmayacak m?d?r? Kentsel alan içerisinde rezerv alan/alanlar olarak belirlenebilecek kamu mülkiyetindeki alanlar olup olmad??? konusunda bir ara?t?rma yap?lm?? m?d?r?