2017 y?l?nda yap?lan bir düzenlemeyle Türkiye'de üretilen tüm alt?nlar?n alma hakk? öncelikli olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas?'nda bulunuyor. Ancak Merkez Bankas? çok önemli bir karar alarak yerel madenlerde üretilen alt?n al?m?n? durdurdu.
Ekonomim'den Özder ?eyda Uyan?k'?n haberine göre, Merkez Bankas?’n?n ald??? bu karar?n uluslararas? piyasayla yurtiçi alt?n piyasas? aras?nda 12 bin dolara kadar ç?kan makas?n ciddi oranda dü?mesine neden olaca??n? söyledi. Alt?n ithalat? kotas? nedeniyle s?k?nt?l? bir süreç ya?ayan sektöre de can suyu olmas? beklenen karar, olumlu olarak kar??land?.
Y?ll?k 40 tona kadar ula?an yerel üretimin, direkt madenlerden sat???n?n yap?lmas?n?n, özellikle alt?n ithalat?nda olu?an cari aç???n giderilmesine önemli oranda katk? yapmas? bekleniyor.
ULUSLARARASI P?YASA ?LE MAKAS AÇILDI
ekonomim.com’a bilgi veren Türkiye Madenciler Derne?i Ba?kan? Mehmet Y?lmaz, alt?n al?mlar?ndaki durman?n yurt içinde özellikle fiyatlara yönelik bir hamle olabilece?ini belirtti. Y?lmaz, ?unlar? söyledi:
“Merkez Bankas? alt?n ithalat?na bir kota koydu. Bu kotay? koyunca iki ?ey gerçekle?ti. Kâ??t üzerinde alt?n ithalat? biraz azalm?? gibi görünüyor ama maalesef ba?ka yollara yönelenler de oldu. Ekonomi taraf?nda ise uluslararas? piyasalardaki fiyatla Türkiye’deki fiyatlarda makas aç?lmaya ba?lad?.
Dünya Alt?n Konseyi verilerine göre, Türkiye’nin mevcut alt?n rezervi 643 ton civar?nda ve dünyada 9. s?rada yer al?yor. Yüzde 100 do?ru bir i? yap?larak, Türkiye’de üretilenin hepsini TCMB sat?n ald??? için, bu fiyat makas?n?n aç?lmas? piyasay? kötü etkiledi.”
"ALTIN F?YATLARINDAK? FARKI AZALTMAK ?Ç?N YÖNTEM"
Y?lmaz, alt?n al?mlar?n?n durmas?n?n nedenleri aras?nda fiyat makas?n?n kapanmas? amac?yla rezervden alt?n vermek yerine iç üretimin piyasaya verilmesinin bir yöntem olarak izlenebilece?ini bu durumun da hem fiyat makas?n?n kapanmas? için hem de di?er yollar? engellemek için önemli bir yöntem oldu?unu belirtti.
Türkiye Madenciler Derne?i Ba?kan? Mehmet Y?lmaz, al?mlar?n yeniden ba?lay?p ba?lamayaca??na yönelik “?unu çok iyi biliyoruz; 4,5-5 y?ld?r sürekli al?m vard?. Geçmi?te de 1-1,5 ayl?k bir ara dönem olmu?tu. Bu dönem de muhtemelen 2-3 ay kadar geçici bir dönem olacakt?r. Yeniden al?mlar ba?layacakt?r diye dü?ünüyorum” dedi.
CAR? AÇI?A ETK?S?
Cari aç?k üzerinde önemli bir etkisi olan alt?n al?mlar? ve fiyatlar?n?n da iç al?m?n durdurulmas?yla nas?l etkilenece?ini Y?lmaz, ?u ?ekilde anlatt?:
“Bu durum ayr?ca cari aç?k için hem negatif hem de pozitif etki edecek bir geli?me. Fiyatta realizasyon negatif etki olacakt?r. Bir bu kadar da ithalat? da dü?ürebilece?iniz için pozitif etkisi de bu olacakt?r.”
"Merkez Bankas? piyasadaki oynakl?k için pozisyon al?yor"
ekonomim.com’a konu?an Alt?n Madencileri Derne?i Yönetim Kurulu Ba?kan? Hasan Yücel, TCMB’nin alt?n al?mlar?n?n durduruldu?unu do?rulad?. Yücel, TCMB’nin alt?n al?mlar?n? otomatik yapt???n?, al?m olmad??? dönemlerde bu durumun aç?kland???n? söylerken, sebeplere yönelik de Merkez Bankas?’n?n rezerv çe?itlendirmesi ya da küresel piyasalardaki oynakl?k nedeniyle bir pozisyon al?m? olabilece?ini de ekledi.
?THALATA GET?R?LEN KOTAYLA ÇEL??K?L?
TCMB Eski K?demli Ekonomisti Dr. Ali Çufadar, alt?n al?mlar?n?n ekonomik programa da etkisi oldu?unu belirtirken, rezervleri art?rmaya yönelik ise önemli oldu?unu belirtti.
TCMB’nin alt?n al?m? sonucu piyasaya sürdü?ü likiditeyle hem para arz?n? hem de kura etki etti?ine dikkat çeken Çufadar, al?mlar?n durmas? ihtimalinin ithalat kotas?yla çeli?ebilece?ine yönelik sorumuza da "do?ru" yan?t?n? verdi.
DÜNYA ALTIN KONSEY?NE GÖRE TÜRK?YE ÜÇÜNCÜ SIRADA
2025 y?l?nda Merkez Bankas? yöneticilerinin de s?kl?kla belirtti?i gibi rezervlerin güçlendirilmeye çal???ld??? bir y?l oldu. Özellikle son y?llarda Dünya Alt?n Konseyi verilerinde de görüldü?ü gibi TCMB dünyada da hat?r? say?l?r alt?n al?mlar?na imza atarak en çok alt?n alan üçüncü ülke oldu.
2025 y?l? 3. Çeyrek verilerinde, geçen y?l?n ayn? dönemine göre alt?n al?mlar? yüzde 13 artarken, önceki çeyre?e göreyse yüzde 6 azal?? oldu.
17 Ekim ile sona eren haftada TCMB’nin toplam rezervler, 198,4 milyar dolar olurken, alt?n rezervleriyse 111,2 milyar dolar seviyesine yükseldi. 24 Ekim ile biten haftada alt?n fiyatlar?ndaki küresel gerilemeyle bu de?erin yakla??k 5 milyar dolar dü?mesi bekleniyor.
ALTIN ALIMINI DURDURMAK NE DEMEK?
Merkez Bankas?’n?n alt?n al?m?n? durdurmas?, Türkiye’deki madenlerden ç?kan alt?nlar? bir süreli?ine sat?n almamas? anlam?na geliyor. Normalde Türkiye’de üretilen alt?nlar? öncelikli olarak Merkez Bankas? al?yor ve bu alt?nlar rezervlere ekleniyor. Ancak bu al?mlar?n durmas?yla birlikte madenlerde üretilen alt?nlar do?rudan piyasaya sat?labilecek. Uzmanlara göre bu karar, hem alt?n ithalat?na uygulanan k?s?tlamalar nedeniyle zorlanan sektöre nefes ald?racak hem de Türkiye ile dünya piyasalar? aras?ndaki fiyat fark?n? daraltarak iç piyasada alt?n fiyatlar?n?n daha dengeli seyretmesini sa?layacak.