Son y?llarda finansal istikrar? bozulan Türkiye'nin geli?mekte olan ülkeler aras?ndaki mali itibar? da azalmaya ba?lad?. Ekonomik analiz kurulu?u Oxford Economics'in yay?nlad??? Mali ?tibar Endeksi'nde Türkiye, 20 geli?mekte olan ülke içinde M?s?r, Uruguay, Güney Afrika ve Malezya'n?n arkas?ndan sondan 5'inci s?rada yer ald?.
BU YIL KÖTÜLE??R
Ekonomist Dr. Murat Kubilay, bu y?l bütçe aç??? hedefinin tutturulmas?ndaki zorlu?un endeksteki irtifa kayb?n?n sürmesine neden olaca??n? vurgulayarak, “Ötesi kamu borcunun yüzde 57'sinin döviz ve alt?n cinsi olmas? nedeniyle döviz kurundaki art??larla kamu borcunun gayri safi yurtiçi has?laya oran? biraz daha kötüle?ecek. Haliyle mali disiplinden uzakla??ld??? için daha yava? da olsa mali itibar daha da kaybedilecek gibi gözüküyor” dedi.
Türkiye'nin mali disiplin notunun özelle?tirme gelirleriyle kamu borç yükünün azalt?lmas? ve d?? borcun büyük ölçüde özel sektörde toplanmas? nedeniyle uzun y?llar olumlu seyretti?ine ancak bu seyrin finansal istikrar?n bozulmas?yla bozulmas?yla etkisini yitirdi?ine dikkat çeken Kubilay, ?unlar? söyledi:
DÖV?Z AÇI?I BÜYÜDÜ
“Finansal istikrar?n bozulmas? ve döviz borçlu ?irketlerin kambiyo zararlar? neticesinde maliye politikas?n?n alan? geni?letildi.
Önceki y?llarda özelle?tirme gelirleriyle faiz d??? fazla veren ekonomi, d?? yat?r?mlar?n durmas? ve kamuda yabanc? talebinin oldu?u ?irketlerin azalmas? nedeniyle etki gücünü kaybetti. Di?er taraftan reel sektörün döviz aç?k pozisyonu önce kamu bankalar?na, ard?ndan k?smen Hazine'ye aktar?lmaya ba?lad?. Böylece Türkiye'nin toplam d?? borcu yatay seyrederken kamu d?? borcu artt? ve e? zamanl? kamu bankalar? özel bankalar?n b?rakt??? bo?lu?u doldurmaya çal??t?.
Neticesinde Hazine ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas?'n?n döviz aç??? büyüdü ve 2020'de kamu bankalar? da bu aç??a ortak oldu. ?ktisadi aktivitenin pandemi ?okuyla zay?flamas? da vergi gelirlerinin beklenenin alt?nda kalmas?yla sonuçland?. Di?er taraftan 2017 öncesinde mali hedeflerin tutturulmas? Türkiye'nin mali repütasyonunun hâlâ geçer not almas?n? sa?l?yor.”
MAL? D?S?PL?NDE BOZULMA VAR
Uluslararas? Para Fonu (IMF) verileriyle geli?mekte olan ve öncü piyasalar? kapsayan 64 ülkenin 10 y?ll?k mali disiplinlerinin mercek alt?na al?nd??? endekste Türkiye 10 üzerinden 5.5 puan alarak, Rusya, S?rbistan, H?rvatistan, ?ili, Hindistan Kolombiya ve Brezilya gibi ülkelerin gerisinde kald?. Yap?lan de?erlendirmede Türkiye'nin son birkaç y?lda mali disiplininin bozuldu?una dikkat çekilen raporda, ?u tespite yer verildi:
“Türkiye örne?i, tan?msal farkl?l?klar?n önemini vurgulamaktad?r. IMF aç??? tan?m?, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas?'n?n kâr transferlerini, merkezi yönetim varl?klar?n?n sat???ndan elde edilen gelirleri ve Ziraat Bankas?'ndan yap?lan temettü ödemelerini kapsamamaktad?r.”