?stanbul Silivri aç?klar?nda meydana gelen 6.2 büyüklü?ündeki depremin ard?ndan Türkiye'de deprem tehdidi en yüksek kentlerden olan ve deprem üretebilecek birçok fay hatt?n?n bulundu?u ?zmir'deki binalar?n durumu da yeniden gündeme geldi. ?MO ?zmir ?ubesi Yönetim Kurulu Ba?kan? Bengi Atak, ?ubeleri ile ?zmir Büyük?ehir Belediyesi taraf?ndan yap?lan yap? stoku envanter çal??mas? konusunda de?erlendirmelerde bulundu.
Bayrakl? ve Bornova ilçelerinde yakla??k 100 bin binan?n kontrol edildi?ini, Kar??yaka'da ise yeni bir envanter çal??mas?na ba?lanaca??n? belirten Atak, ?zmir'deki yap? durumunu de?erlendirebilmek için Konak'ta da yap? stoku envanter çal??mas?n?n tamamlanmas? gerekti?ini kaydetti. ?MO olarak iyimser bir öngörüye de sahip olduklar?n?n alt?n? çizen Atak, "Bayrakl? ve Bornova ilçelerinde tamamlad???m?z envanter çal??malar?ndan elde edilmi? bilgiye dayanarak kent geneli için yüzde 35-40'l?k bir veriye sahip olaca??z. Yap? stokunda en belirgin özellik, binalar?n yap?m y?l?. Çünkü 1999 depreminden sonra de?i?en yönetmeliklerle beraber haz?r beton kullan?m? zorunlu hale geldi. Yap?m y?l? önemli bir kriter ancak tek ba??na yeterli de?il. Zemin s?n?f? da tek ba??na yeterli de?il. 'Kayal?k bölgelerde binalar güvenilirdir, daha sa?lamd?r, alüvyon zeminler her zaman risklidir' gibi bir varsay?m yapamay?z. Çünkü aslolan yap?n?n zeminle etkile?imidir. Nihai olarak depreme dayan?kl?l?k ve dirençten bahsetti?imizde hem yap? hem zemin ortakla?a bir orkestra gibi oluyor. Herhangi birini baz alarak konu?mam?z çok zor. Bu yüzden envanter çal??malar?n? önemsiyoruz" ifadelerini kulland?.
'?VED? ?EK?LDE B?LG? DURUMUNU EN ÜST DÜZEYE TA?IMALIYIZ’
?zmir'de genel olarak yerle?im yo?unlu?una bak?ld???nda Bayrakl?, Konak, Bornova, Kar??yaka ve Çi?li ilçelerinin yüksek oranda alüvyon zemin üzerinde oldu?unu ifade eden Atak, kaya derinli?inin ise 200-250 metrelerde oldu?unu belirtip, "Biz bununla ya?amay?, yap?la?may?, ö?renmek, bilmek zorunday?z. Aksi takdirde ?zmir'i bo?altmam?z gerekir. Yerel yönetimlere, Çevre ?ehircilik Bakanl??? ve AFAD gibi yetkili tüm kurumlara önerimiz, ivedi ?ekilde bilgi durumunu en üst düzeye ta??mam?zd?r. Sonras?nda yap? stoku problemleriyle alakal? vatanda?lara destek olarak, güçlendirilmesini ya da dönü?türmesini mümkün hale getirmeliyiz. Sadece vatanda?a bilgi vermek yeterli de?il" diye konu?tu.
'KAR?IYAKA ?LÇES? ?Ç?N ÇALI?MAYA BA?LAYACA?IZ'
?zmir'de 2020 depreminden hemen sonra ba?lanan envanter çal??malar?nda Bayrakl? ve Bornova ilçelerinde yakla??k 100 bin binan?n kontrol edildi?in, haz?rlanan raporun ?zmir Büyük?ehir Belediyesi'ne teslim edildi?ini söyleyen Atak, "Ortado?u Teknik Üniversitesi ile i? birli?i yap?p, binalar?n hangilerinde h?zl? çözüm üretilmesi gerekti?inin listeleri ilgili ilçe belediyelerine gönderildi. Belediyeler bununla ilgili çal??ma yap?yor. Biz de ?zmir Büyük?ehir Belediyesi ile yak?n zamanda Kar??yaka ilçesi için çal??maya ba?layaca??z. Karar? meclisten ç?kt?. Saha ekiplerimizin yan?nda projeleri kontrol edip analiz eden ekibimiz olacak. Saha ekipleri binalara gidip zemin katta, ellerindeki puanlama tablosuna uygun, gözle bir kontrol yapacak. Binan?n ta??y?c? sistem özelliklerine, y?l?na, gözle görülür çevresel etki kaynakl? problemlerinin olup olmad???na, projeye ayk?r? ekstra imalat yap?l?p yap?lmad???na bakacaklar" dedi.
'PERFORMANS ANAL?Z? YAPILACAK'
Analizler için h?zland?r?lm?? birtak?m de?erlendirme yöntemleri üzerinde çal??t?klar?na dikkati çeken Atak, "?mar bar??? nedeniyle legal hale gelen yap?lar var. 5 katl? tasarlan?p, üretilip birkaç sene sonra onun 8 kata ç?kt???n? görüyoruz. Buna benzer notlar? saha ekiplerimiz alacak. Bunlarla ilçe belediyelerden ald???m?z statik projeler örtü?türülüp bir analiz gerçekle?tiriliyor, bu da h?zl? bir analiz. Normal ?artlarda deprem yönetmeli?inin tan?mlad??? bütün analizi harfiyen yapmaya çal???rsak, 20 bin binay? kontrol etmemiz y?llar al?r. Ama o kadar zaman?m?z yok. Dolay?s?yla Ortado?u Teknik Üniversitesi ile h?zland?r?lm?? birtak?m de?erlendirme yöntemleri üzerine çal??t?k. Önceliklendirilen binalar üzerinde performans analizi yaparak güçlendirmesi ya da dönü?türülmesi yönünde karar verilmesinin yolunu açm?? oluyoruz" aç?klamalar?nda bulundu.
'D??ER ?LÇELERE AYNA TUTULACAK'
?zmir'in en büyük ilçelerinden Konak'ta da Kar??yaka'n?n ard?ndan envanter çal??mas?n?n tamamlanabilece?ini kaydeden Atak, bu sayede ?zmir geneline ait doyurucu bir bilgiye ula?abileceklerini dile getirdi. Atak, "Bu ilçelerdeki yap?la?ma ko?ullar? di?er ilçelere de ayna tutabilir. Benzer kat aral?klar?nda, benzer ta??y?c? sistemlerin kullan?ld???n?, benzer y?l aral?klar?nda da benzer kalitede beton donat? temin edildi?inin bilgisini anlam?? oluyoruz. 100 bin binaya bak?ld?. Kar??yaka'da 22 bin binaya daha bak?l?rsa 122 bin bina ?zmir genelinde benzer sonuçlar olu?turacak. O ilçeleri tamamlad?ktan sonra ?zmir geneline ait istatistiksel bir çal??ma yap?p, daha h?zl? bütüne dair ç?kar?mlar yapabiliriz" ifadelerini kulland?.
‘KONTROL ED?LMES? GEREKEN ?EY, B?NALARIN PROJEYE UYGUN OLUP OLMADI?I’
Envanter çal??malar?n?n afete haz?rl?k a?amas?nda da büyük önem ta??d???n? anlatan Atak, "?ehirde hemen bir kaos hissediliyor. Bunu dün de gördük. Bugün ?zmir'in ya?amayaca??n? garanti edemiyoruz. Riskli olma olas?l??? yüksek yap?lar?n bulundu?u yerler ve oraya ula??lacak yollar?n durumu bize önden bir fikir veriyor. Dolay?s?yla 'Deprem oldu' bilgisi gelir gelmez yetkililer ilk olarak ekiplerin nereye yönlendirilmesi gerekti?ini biliyor" dedi.
Son olarak vatanda?lara da baz? uyar?larda bulunan Atak, "Vatanda?lar?m?z ilçe belediyelerden yap?lar?n?n statik projelerini temin edebilirler. ?lk kontrol edilmesi gereken ?ey, binalar?n projeye uygun olup olmad???. Yap?m y?l?na ve kat say?s?na ba?l? olarak uygunlu?u de?erlendirilmeli. Bu, 4 katl? bina güvenilirdir, 6 katl? bina de?il anlam?na gelmez. Analiz etmeden kesin ?eylerden bahsetmek çok zor. Ta??y?c? sistemi, kolon, kiri? kesilmeleri aç?s?ndan mühendisin dü?ündü?ünün d???na ç?kt?ysa, önce bunu yakalamak laz?m. Kat say?s? mühendisinin tasarlad???ndan fazlaysa hemen buna bakmak laz?m. Biti?i?inde derin kaz?lar yap?ld?ysa binada bir hareket varsa, özellikle çatlaklar ve gözle görülür hareket fark ediliyorsa, korozyon dedi?imiz paslanmalardan kaynakl? izler olu?uyorsa, ?i?me yapt??? için kabuk atmalar meydana gelebiliyor. Vatanda?lar bu tip ?eyleri gözle görebiliyorlarsa kime ba?vurabilecekleri ile ilgili odam?z? arayabilirler" diye konu?tu.