TÜB?TAK 2204-D Lise Ö?rencileri ?klim De?i?ikli?i Ara?t?rma Projeleri Yar??mas? Finali, 7 Temmuz'da yap?ld?. ?zmir Fen Lisesi 12'nci s?n?f ö?rencisi Bark?n Özsoy, yar??maya hava kirlili?ini ölçen projesiyle kat?ld?. Özsoy 'Hava ve ?klim' alan?ndaki projesiyle Türkiye 1’incisi oldu. Bark?n Özsoy, geli?tirdi?i projede ta??nabilir cihaz ile KOAH, ast?m gibi üst solunum yolu rahats?zl??? olan ki?iler için ve doktorlar?n tan? koymas?n? kolayla?t?rmay? amaçlad???n? söyledi. Özsoy, “Projem için iki türlü cihaz yapt?m. Bunlardan biri doktorlar?n hastalar?na verebilece?i bir kit. Bu sayede doktorlar hastalar?na tan? koymalar?n? ve tedavi sürecinde do?ru karar vermelerini sa?l?yor. Di?eri ise hastalar?n yanlar?na ta??yabilece?i bir cihaz. Bu cihaz havadaki karbondioksit, karbonmonoksit, uçan parçac?klar, organik bile?enler tarz? insan sa?l???na oldukça zarar? olan gazlar? ölçüyor ve bunu kullan?c?ya anl?k olarak bildiriyor. Bu sayede ast?m hastas? ya da solunum problemleri olanlar ve onun d???nda herkesin kullanabilece?i bunlardan rahats?zl?k duyan bir cihaz geli?tirdim" dedi.
'EÜ SAM'A GEL??T?RD???M C?HAZDAN 4 TANE VERECE??M'
Havadaki partikül maddelerden oldukça etkilenen biri oldu?unu söyleyen Bark?n Özsoy, “Birle?mi? Milletler Çevre Program?'na göre her y?l 8,1 milyondan fazla insan hava kirlili?inden hayat?n? kaybetmekte ve buna kar?? yapt???m?z çok büyük önlemler yok ki?isel olarak. Ortaokuldayken hava kirlili?i ile ilgili bir proje yapm??t?m. Bu projeden sonra hava kirlili?inin ne kadar önemli, insan sa?l???na ne kadar zarar? olan ve dikkat etmedi?imiz bir durum oldu?unu fark ettim. ?nsanlar bu durumdan daha fazla ne kadar haberdar olabilir diye dü?ündüm. Bu proje için öncelikle hangi gazlar? ölçmem gerekti?ini bilmem gerekiyordu. O nedenle Ege Üniversitesi (EÜ) Solunum Ara?t?rmalar? Merkezi'ne (SAM) gittim. Oradaki hocalar?mla hangi gazlar? ölçmem gerekir, bu gazlar?n nas?l de?erlendirmem gerekir, insan sa?l???na nas?l etkileri var, birbirleriyle nas?l etkileri var? Bu bilgileri edindikten sonra kendim elektronik devremi ve 3 boyutlu bask?lar? tasarlad?m. ?nsanlar?n kullanabilmesi için bir arayüz ve etkile?imli yerler koydum. Ege Üniversitesi Solunum Ara?t?rmalar? Merkezi'ndeki doktorlarla da konu?up, 4 tane ürün kendilerine vermeye karar verdim. Böylelikle doktorlar?n hastalara bu cihaz? vermelerini ve ne kadar i?ine yarad???n? görmek istedim. Hedefim ODTÜ Elektrik Elektronik Mühendisli?i Bölümü’nü okumak. Gelecekte projemin temelleriyle daha iyi ö?renerek çok daha iyi yararl? i?ler yapabilmek istiyorum" diye konu?tu.
'C?HAZ ?LE HASTALAR KEND?N? KORUYAB?L?R'
?zmir Fen Lisesi'nde Kimya Ö?retmeni Gülseren Co?kun, "Bark?n, göz bebeklerimizden. Kendisi daha önce a?ka projelerde de görev alan bir ö?renci. Bu sene ba?ar?s?n? güzel bir ödülle taçland?rd???m?z için de son derece mutluyuz. Kendisi Bilgisayar Olimpiyat çal??malar?nda da görev al?yor. Çal??mas?yla da önemli bir konuya de?indi. Hava kirlili?i ile ilgili hem dünya üzerinde hem ülkemizde çok fazla böyle çal??malar?n yap?lmad???n? görüyoruz. Özellikle son dönemde orman yang?nlar? nedeniyle de çok fazla çevre kirlili?ine maruz kald?k. Cihaz, daha fazla hastaya ula?abilmek ve bu ki?ilerin hava kirlili?ini fark edip kendini koruyabilmesi aç?s?ndan çok önemli" ifadelerini kulland?.