Bo?aziçi Üniversitesi ?klim De?i?ikli?i ve Politikalar? Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türke?, 2022’de sonbahar?n hem s?cak hem de uzun süreli ortalamalara göre kurak geçti?ini, k???n ba?lamas?n?n ard?ndan aral?k ay?n?n ilk yar?s?nda ya??? al?nd???n? ve s?cakl?klar?n dü?tü?ünü söyledi.
Meteoroloji Genel Müdürlü?ünün raporlar?na göre, Türkiye geneli sonbahar mevsimi ya??? normali (1991-2020 ortalamas?) 132,7 milimetreyken 2021’de 105,6 milimetre, 2022’de ise 96,3 milimetre olarak gerçekle?ti?ini belirten Türke?, sonbahar ya???lar?n?n normale k?yasla yüzde 27, 2021’in ayn? mevsimine k?yasla da yüzde 9 azald???n? vurgulad?.
Türke?, 2022’de normaline göre en fazla azalman?n yüzde 54 ile ya?and??? Marmara Bölgesi’nde sonbahar ya???lar?n?n son 40 y?ll?k süreçte en dü?ük seviyede gerçekle?ti?ini aktard?.
Aral?k ay?n?n ikinci yar?s?ndan itibaren hava s?cakl?klar?n?n yeniden uzun süreli ortalamalar?n üzerine ç?kt???n?, kurakl???n da sürdü?ünü dile getiren Türke?, “Yaz kurakl???n? da eklerseniz 6 aydan daha uzun bir süredir Türkiye’nin özellikle kuzeybat?s?nda, Bat? Anadolu ve Marmara, Bat? Karadeniz, Kuzey Ege dahil olmak üzere ?ç Ege ve ?ç Anadolu’nun kuzey ve bat?s?nda kuvvetli ve ?iddetli kurakl?k ya??yoruz.” dedi.
“YEN? B?R KURAK DEVREYE G?R?LD?”
Marmara Bölgesi’nin Çanakkale’nin de bulundu?u büyük bölümünde a??r? kurakl???n hakim oldu?unu belirten Türke?, 3 ayl?k ve 6 ayl?k kurakl?k zaman dilimlerine bak?ld???nda ise önceki kurak dönem de say?ld???nda son 3 y?lda nemli periyotlar ya?and???n? ancak yeni bir kurak devreye girildi?inin anla??ld???n? ifade etti.
Bundan sonraki sürece ili?kin ya??? beklentilerine de?inen Türke?, ?öyle konu?tu:
*Uzun süreli mevsimlik hava tahminleri aç?s?ndan büyük bir olas?l?kla ocak, ?ubat ve mart aylar?nda Türkiye’nin önemli bir bölümünde; Karadeniz, Kuzeydo?u Anadolu d???nda yine Çanakkale’nin de içinde yer ald??? bir bütün halinde, Bat? Anadolu, Marmara, Kuzey Ege, belki ?ç Anadolu ve ?ç Anadolu’nun yine bat?s? ve Akdeniz’in bir bölümü ile Do?u ve Güneydo?u Anadolu’da ya???lar yüzde 50 ila 65 olas?l?kla uzun süreli ortalamalar?n alt?nda bekleniyor.
*Önümüzdeki 3 ayda da ya??? olmayacak demiyorum ama ya?ad???m?z kurakl??? hafifletecek bir ya???, mevsimlik tahminlerde gözükmüyor.
*Bat? Anadolu’dan ?ç Anadolu’ya do?ru ya?mur, iç bölgelerde yükseklerde kar, baz? kentlerde ku?kusuz ya?mur ve karla kar???k ya?mur ?eklinde yeni bir ya???l? ve görece so?uk bir hava kitlesi birkaç gün etkili olacak ama çok etkili bir ya??? ne yaz?k ki gözükmüyor.
Prof. Dr. Türke?, mevsimlik tahminlere göre ya???l? günlerin olaca??n? ancak uzun süreli kurakl??? ortadan kald?racak derecede ya???lar?n ufukta görünmedi?ini bildirdi.
Uzun süreli ortalamalardan daha s?cak ko?ullar?n ya?and???na i?aret eden Türke?, “Bu a??rl?kl? olarak Kuzey Afrika kökenli, bu mevsimde olmamas? gereken tropikal hava sistemlerinin kuzeye do?ru sokulmas?yla ba?lant?l?. Hava s?cakl?klar?n?n ortalamalardan daha yüksek olmas?, k???n 15, 16 hatta 19 derece gibi günlük en yüksek s?cakl?klar?n ya?anmas?, buharla?ma ve terlemeyle su kayb?n? da art?r?yor. O yüzden buharla?ma, s?cakl?k ve ya???? içeren indislerde asl?nda kurakl?k ?iddeti Marmara Bölgesi’nde ve Çanakkale yöresinde çok daha kuvvetli.” ifadelerini kulland?.
Türke?, ortalamalara göre gelecek aylarda ya???lardaki azalman?n özellikle tar?m ve su kaynaklar?, kentsel içme ve kullanma suyu konusunda olumsuzluklara yol açabilece?ini dile getirdi.
Çanakkale’de büyük ölçekte nehirlerin de?il küçük havzalar?n oldu?unu, Sar?çay’?n besledi?i kentte sadece Atikhisar Baraj?’n?n bulundu?unu anlatan Türke?, ?unlar? kaydetti:
*Çok ?iddetli alarm uyar?s? vermiyoruz ama mevcut kurakl?kla hem ya?ad???m?z kurakl??? hem de önümüzdeki aylarda yine kurakl???n sürebilece?i olas?l???n? dikkate alarak suyu etkili, yeterli ve verimli kullanmay? ?imdiden ba?latmam?z gerekiyor.
*Hep öyle ya?amam?z gerekiyor ama iklim de?i?ikli?i ve kurakl??? dikkate ald???m?zda daha az etkilenebilmek için çok zorunlu alanlar d???nda su tüketiminde bir k?s?nt?ya gitmemiz gerekli olabilir.
*Bu uzun süreli insan kayna??, iklim de?i?ikli?inin etkisiyle bir küresel ?s?nma ya??yoruz. Bir yandan da ya??? rejimi de?i?iyor.
*Özellikle Türkiye bölgesinde Akdeniz iklim bölgesinin egemen oldu?u bölgelerde k?? kurakl?klar?n?n s?kl???n?n, ?iddetinin artt???na ili?kin gözlemler de söz konusu.