2022 kripto para piyasalar? için oldukça hareketli bir y?l oldu. Piyasa, ABD Merkez Bankas?’n?n (Fed) s?k?la?ma hamleleri ile sars?l?rken dev kripto platformlar?n?n çökmesi, kripto ?irketlerinin iflas etmesi gibi geli?meler piyasay? deyim yerindeyse derinden sarst?.
Bitcoin, Kas?m 2021’de tüm zamanlar?n en yüksek seviyesi olan yakla??k 69 bin dolara ula?t???ndan bu yana yakla??k yüzde 75 de?er kaybetti. O günden bu güne tüm kripto para piyasas?ndan 2 trilyon dolar silindi.
Bitcoin’de 2022 ba??ndan bu yana de?er kayb? yüzde 64 oldu. Y?la 46 bin dolar seviyesinden ba?layan Bitcoin, 2022 içerisinde en yüksek 55 bin dolar seviyelerini görürken en dü?ük 15 bin 400 dolar seviyelerini gördü. Lider kripto para, y?l?n son haftas?nda 16 bin dolar seviyelerinde seyretti.
Bitcoin’den sonra piyasada en çok i?lem hacmine sahip olan kripto para Ethereum’da da kay?p büyük oldu. Y?la 3 bin 600 dolar seviyelerinde ba?layan Ethereum bu y?l yat?r?mc?s?na yüzde 66’l?k bir kay?p ya?att?.
Öte yandan Solana, Dogecoin, Cardano gibi önde gelen kripto paralarda da kay?plar sert oldu. Sene ba??ndan bu yana Cardano yüzde 70, Solana yüzde 93, Dogecoin yüzde 58, Ripple ise yüzde 58 de?er kaybetti.
Ethereum’un dolar kar??s?nda 2022 performans?
KR?PTO P?YASASI NASIL ÇÖKTÜ?
2022’deki kripto çökü?ü may?s ay?nda ABD dolar?na endeksli olmas? gereken bir ‘sabit coin’ olan Terra’n?n çökü?üyle ba?lad?. Luna toplulu?unun sabit coini olan Terra’n?n teminat?nda ya?anan sorunlarla birlikte 1 dolar?n 1 TerraUSD’ye e?itlenece?ine ili?kin söz bozulmu? oldu.
Bunu dünyan?n en büyük coinlerinden olan Luna’n?n s?f?rlanmas? izledi. Bu çökü? her iki kripto paraya sahip olan yat?r?mc?lar?n büyük kay?plar ya?amas?na sebep oldu.
Luna’daki çökü? baz? ?irketlerin de batmas?na sebep oldu. Kripto para fonu 3 Arrows Capital, TerraUSD varl?klar?n?n çökmesi nedeniyle tasfiyeye girdi ve iflas ba?vurusunda bulundu. Bu iflas? kripto kredi ?irketleri Celsius ve Voyager'in iflaslar? izledi.
DÜNYA FTX’? KONU?TU
Kas?m ay?na gelindi?inde ise dünyan?n en büyük kripto para borsalar?ndan biri olan FTX’den gelen haberler piyasaya bomba gibi dü?tü. FTX’in yan kurulu?u olan Alameda Research'ün teminatlar?n?n alt?n?n dolu olmad???n?n ortaya ç?kmas?yla ba?layan haberler ?irketin iflas? ile sonuçland?.
ABD Demokratlar?n?n en büyük ba???ç?lar?ndan olan ve ABD’nin en ünlü isimlerini reklamlar?nda oynatan FTX kurucusu Sam Bankman Fried bu geli?melerin ard?ndan doland?r?c?l?k suçlamas?yla aral?k ay?nda Bahamalar’da tutukland? ve ABD’ye iadesi bekleniyor.
FTX kurucusu Sam Bankman-Fried Bahamalar’da tutukland?
Tüm bu olaylar yat?r?mc? güvenini derinden sarst?. Kripto para piyasas? günler içerisinde yüz milyarlarca dolarl?k kay?p ya?ad?.
MAKROEKONOM?K GEL??MELER KR?PTO P?YASASINI SARSTI
Yat?r?mc?lar 2022’de kriptoya özgü ba?ar?s?zl?klar?n yan? s?ra riskli varl?klar üzerinde bask? olu?turan faiz art??lar?yla da mücadele etmek zorunda kald?.
Fed, 2022 boyunca yüksek enflasyonla mücadele etmek için agresif ?ekilde art arda faiz art??lar? gerçekle?tirdi. Söz konusu hamle hem ABD’de hem de di?er ülkelerde resesyon endi?esine neden oldu.
Mevcut durumdan Tesla, Amazon ve Microsoft gibi h?zl? büyüyen teknoloji devleri de olumsuz etkilendi. Bu ?irketlerin hisseleri borsada a??r kay?plar ya?ad?. Teknoloji a??rl?kl? Nasdaq endeksi 2022’de yüzde 33 dü?tü.
Bitcoin’deki dalgalanmalar y?l?n ilk yar?s?nda ABD hisse senedi endekslerinin fiyat hareketlerine paralel devam etti. Ancak Luna çökü?ünün ard?ndan gelen FTX’in feci iflas?, kripto piyasas?n?n ABD borsalar?ndan negatif ayr??mas?na neden oldu ve Bitcoin liderli?indeki kripto paralar 2022’yi sert bir kay?pla kapatma yoluna girdi.
2023 NASIL GEÇECEK?
Kay?plarla geçen 2022’nin ard?ndan yat?r?mc?lar gözünü 2023’e dikti ve ‘2023 kripto için nas?l geçecek?’ sorusunun yan?t? aranmaya ba?land?.
Coindesk’in 2023’te dijital varl?klar için yapt??? tahminlerinde 2021’nin bir kripto y?l?, 2022’ninse bir çökü? y?l? oldu?u belirtildi. Kripto ?irketi SPiCE VC’nin kurucusu Tal Elyashiv’in kaleme ald??? yaz?da gelecek tahminlerine yer verildi. Makalede sadece iyi yönetile ?irketlerin hayatta kalaca??, bunun da kripto ekosistemi için gerekli oldu?u belirtildi.
Analizde ayr?ca regülasyon beklentilerine de yer verildi. Yaz?da, “Dünyan?n dört bir yan?ndaki ülkeler 2023’te kripto düzenlemesi hakk?nda kritik kararlar alabilir ancak ABD’de yasal i?lev bozuklu?u nedeniyle anlaml? bir düzenleme hareketi gerçekle?meyecek” ifadeleri kullan?ld?.
‘F?YAT ARTI?LARI YA?ANAB?L?R’
Yaz?da son olarak ekonomideki endi?elerin azalmas? durumunda piyasada tekrar hareketlilik olabilece?i belirtildi. Coindesk analizinde ?u ifadelere yer ald?:
“2022’de kriptonun kendi sorunlar?n?n ötesinde, geleneksel piyasa hareketlerine ve genel ekonomiye yak?ndan ba?l? oldu?unu ö?rendik. 2023 için kriptolar?n performans? yine dünya ekonomisindeki geli?melere ba?l? olacakt?r. Endi?eler hafiflerse, dijital varl?k piyasas?ndaki yat?r?mlar?n yan? s?ra kripto fiyatlar?nda da bir art?? görebiliriz”
FORBES TAHM?N?: DÜ?Ü? TREND? SÜRECEK
Ünlü ekonomi dergisi Forbes’da 2023 kripto görünümü ile ilgili bir yaz? kaleme alan Dan Ashmore ise yaz?s?nda kripto k???n?n bir süre daha devam edebilece?i uyar?s?nda bulundu.
FTX krizinin arifesinde yakla??k 19 bin 500 dolar olan Bitcoin’in y?l? 16 bin dolar seviyelerinden kapatt???n? hat?rlatan Ashmore, Bitcoin’in dü?ecek daha fazla alan? oldu?unu savundu. Ashmore, “2022’deki krizler ve skandallarla kriptonun itibar? kötü bir ?ekilde zedelenmi?ken, 2023’te Bitcoin için 10 bin dolara do?ru bir ba?ka ad?m o kadar imkans?z olmayabilir” dedi.
Ashmore yaz?s?nda, “Bitcoin ve Ethereum iyile?ene kadar altcoinler de dü?ü? trendine devam edecek. Ayr?ca geçmi?teki ay? döngülerine çok benzer ?ekilde birço?unun varl??? tamamen sona erecek” ifadelerini kulland?.
JPMorgan analistleri de konu ile ilgili haz?rlad??? bir notta Bitcoin’in taban?n?n yakla??k 13 bin dolar oldu?unu belirtti.