Türkiye’de ilk kez Köy Tiyatrolar? birimini kurarak k?rsalda ya?ayan yurtta?lar? sanatla bulu?turan ?zmir Büyük?ehir Belediyesi, hem köy halk?n?n hem de oyuncular?n?n hayat?n? de?i?tirdi. Ço?u orta ya? üstü kad?nlardan olu?an tiyatro ekipleri, ald?klar? oyunculuk e?itimlerinin ard?ndan büyük bir özgüvenle sahneye ç?kt?. Tiyatro sayesinde içe kapan?k ya?amlar canland?, toplumsal roller k?r?ld?. Kad?nlar daha önce önünden geçmeye çekindikleri kahvenin ortas?nda ?imdi tiyatro yapmaya ba?lad?. Bir yandan hayvanc?l?kla u?ra?an di?er yandan tiyatrocu kimli?iyle turnelere kat?lanlar, elindeki çapay? tarlada b?rak?p tiyatroya ko?anlar, sanat?n dönü?türen gücünü gözler önüne serdi. Köy Tiyatrolar? sahnesi, yaln?zca bir performans alan? de?il ayn? zamanda bir iyile?me mekân? haline de geldi. Tiyatro deste?i ile kanseri atlatt???n? söyleyen de var, 90 ya??na merdiven dayay?p tiyatro sayesinde gençle?ti?ini dile getiren de. ?zmir’in 10 farkl? noktas?nda kurulan Köy Tiyatrolar?, bugüne dek 200’e yak?n gösteri yaparak 24 bin seyirciye ula?t?. Proje, çe?itli yar??malardan elde edilen ödüllerle taçland?.
“Kahvenin önünden geçmeye çekinirdik, kahvede oyun oynar olduk”
Ulam?? Köy Tiyatrosu’nun oyuncusu 76 ya??ndaki Ay?e Duruk, ba?larda tiyatro yapmaya çekinse de art?k tiyatrosuz yapam?yor. Ailecek tar?mla u?ra?t?klar?n? belirten Duruk, “Bir gün köyde tiyatro e?itimlerinin ba?lad???n? söylediler. Görmeye gittim ama kaydolmak istemedim, ‘Ben yapamam’ dedim ama hocam?z bana rol vermi?. Sonra tiyatroyu çok sevdim. Elimde bastonumla tiyatro sahnesindeyim. Eskiden kahvenin önünden geçmeye çekinirdik. Tiyatroyla tan???nca kahvede oyun oynar olduk. Kendimize güvenimiz geldi” dedi.
Televizyona, radyoya ç?kt???n? söyleyen Duruk, sözlerine ?öyle devam etti: “Art?k tan?n?yoruz. Tiyatroya ba?lamadan önce baz?lar? ‘gidip de ne yapacaks?n?’ diye sorgulad? ama ben tiyatroyu sevdim. ?u an sa?l???m nedeniyle tarlada çal??am?yorum ama tiyatroya gidiyorum. Tiyatro hayat?m?n bir parças? oldu. Biz üç ku?ak tiyatro oynuyoruz. Bana böyle bir hayat?m?n olaca??n? söyleseler akl?ma gelmezdi. ?zmir Büyük?ehir Belediyesi bize destek vermese bunlar? yapamazd?k. Tiyatro sayesinde görmedi?im ?ehirleri gördüm. Turne yapt?k, oyunlar oynad?k.”
Bir yandan hayvanc?l?k bir yandan tiyatroculuk
Ulam?? köyünde pazarc?l?k ve hayvanc?l?k yapan 49 ya??ndaki Asl? Esenli de çocukluk hayalini tiyatro sahnesine ç?karak gerçekle?tirdi. Tiyatrocu olmay? çok istedi?i için ye?enini tiyatro kursuna yazd?ran, ard?ndan Köy Tiyatrolar? projesinin ba?lamas?yla Ulam?? ekibine dahil olan Esenli, “?lk sahneye ç?kt???m an benim için gurur vericiydi. Köyümüzün ya?l?lar? da oynamaya heveslendi. Önceden kahvenin önünden geçmeye çekinirlerdi ama sonra herkes zincirleri k?rd?. 84 ya??ndaki halam? bile tiyatroda oynatt?k. Ben provalardan bir gün önce hayvanlar?m?n yemlerini haz?rl?yorum. Sabah erkenden onlar? besleyip provalara ko?arak gidiyorum. Eve döndü?ümde sütleri süzüyorum, kaynat?yorum, peynir yap?yorum. Haftada bir gün de pazara ç?k?yorum. Günüm yo?un geçiyor ama tiyatroda çok mutlu oluyorum. Oyunlar oynay?p ödüller alaca??m?z? hiç hayal etmemi?tim. Hedefimiz festivallere kat?l?p ödüller almak, Avrupa’ya aç?lmak” diye konu?tu.
Tarlada çapa, sahnede oyun
60 ya??ndaki Fatma Gider ise Ödemi?’te çiftçilik yaparak geçimini sa?l?yor. Bir yandan çal???p bir yandan da Konakl? Köy Tiyatrosu ekibi ile sahneye ç?kan Gider, “Tiyatroya gitmeye ilk ba?ka çok çekindim ve i?lerimi bahane ettim. Biz kad?nlar?n tiyatro yapmas? abes bir durumdu ama iyi ki gitmi?im. Hayat?mda çok ?ey de?i?ti. Çevremizde de ‘Koskoca kad?nlar, ne i?iniz var orada?’ diyenler oldu ama ?imdi herkes al??t?. Ben de gururla tiyatroya gitti?imi söylüyorum. Tiyatro bizi rahatlatt?. Bak?? aç?m?z? de?i?tirdi. Tarladan dönünce bazen yorgunluktan yemek bile yiyemiyoruz ama tiyatro varsa her ?eyi b?rak?p severek gidiyorum. Ben her gün tarladay?m. Prova günü i?lerimi bir an önce bitirip zaman?m? tiyatroya ay?r?yorum” diye konu?tu.
“Bir doktor hastanede, bir doktor sahnede iyile?tirdi”
11 y?ld?r faaliyet gösteren, 3 y?l önce de ?zmir Büyük?ehir Belediyesi Köy Tiyatrolar? birimine ba?lanan Ürkmez Kad?n Tiyatrosu’nun oyuncular?ndan 60 ya??ndaki Gülay Erdo?an, 8 y?ld?r sahne tozu yutuyor. Arkada??n? tiyatro sahnesinde izledikten sonra oyuncu olmaya karar verdi?ini belirten Erdo?an, 2021 y?l?nda kansere yakaland???n? ve hastal??? atlatmas?nda tiyatronun da etkisi oldu?unu söyledi. Zor günler geçirdi?ini dile getiren oyuncu, “Yo?un bak?m sürecinde 3 ay tiyatrodan ayr? kald?m. Dördüncü ay tiyatroya yine geldim. Hastanede doktor beni iyile?tirdi, ba?ka bir doktor olan Ba?kan?m?z Dr. Cemil Tugay da beni bu tiyatro ile bir kez daha iyile?tirdi. Tiyatroda olmaktan çok mutluyum. Ben ciddi bir hastal?k geçirdim ama hiç ‘ben hastay?m’ demedim. Dün ilac?m? ald?m, ard?ndan Ödemi?’e gidip oyunumu oynad?m. Bu sabah yine sahnedeyim” ifadelerini kulland?.
Ekibin tek erkek oyuncusu
Ürkmez Kad?n Tiyatrosu’nun tek erkek oyuncusu 81 ya??ndaki Tezcan Alkurt da yakaland??? kanseri atlatmas?nda tiyatronun etkisi oldu?unu dile getirdi. Ankara Devlet Tiyatrosu’nda personel olan babas? sayesinde çocuklu?undan bu yana pek çok tiyatro oyunu izledi?ini ve tiyatronun çocukluk a?k? oldu?unu söyleyen Alkurt, tiyatro ile iç içe olmas?na ra?men babas?n?n konservatuvara girmesine onay vermedi?ini anlatt?. 2017 y?l?nda Ürkmez’e yerle?en Alkurt, “Tiyatro e?itimleri oldu?unu ö?renince dünyalar benim oldu ve ko?a ko?a derse gittim. E?itimde benden ba?ka erkek yoktu. ?u anda da ekipteki tek erkek benim. Birçok arkada??m ‘Kad?nlar?n aras?nda ne i?in var?’ dedi ama benim için bu hiç önemli de?ildi. Bu tiyatroda özellikle kad?nlar?n sorunlar? dile getiriliyor. Bu tam da benim istedi?im bir ?eydi. Tiyatro, ya?an?lan sorunlar? hayk?ran, insanlar?n yüzüne söyleyen bir sanatt?r. 2016’da cilt kanserine yakaland?m ve pandemi döneminde hastal???m 3. evreye geçmi?ti. Hastanede tedavi görüyordum ama bu tiyatro da benim için farkl? bir tedavi oldu. Çünkü sahnede hastal???m? unutuyordum. Bunun için Ba?kan?m?z Dr. Cemil Tugay’a da yürekten te?ekkür ediyorum. Bizimle çok ilgileniyor ve destek veriyor” sözlerine yer verdi.
86’l?k oyuncuya tiyatro ile gençlik a??s?
Ürkmez Kad?n Tiyatrosu’nun en ya?l? oyuncusu 86 ya??ndaki Müjgan Hasdemir, tiyatro sayesinde gençle?en oyuncular aras?nda yer al?yor. 11 y?l önce tiyatroya ba?lad???n? ifade eden Hasdemir, “Ben çe?itli kurslara geliyordum. Bir gün tiyatro kursu aç?laca??n? duyduk ve kat?ld?k. Bugüne dek yedi oyunda oynad?m. ?yi ki Vedat Hoca’y? tan?d?m, ona minnet borçluyum. Çünkü hayat?m de?i?ti. Sabah hasta gibi kalk?yordum ama ?u anda sa?l?kl?y?m. Çünkü bir gayem var. Tiyatroya ko?arak geliyorum. Buras? bana gençlik a??s? oldu. E?er evde kalsayd?m belki de hayatta yoktum. Etraf?mdan çok güzel tepkiler ald?m, destek gördüm. Pek çok ki?iden övgü ald?m. Torunlar?m çok mutlu, arkada?lar?na gururla bahsediyorlar” dedi.
24 bin izleyici, be? ödül
?zmir Büyük?ehir Belediyesi Köy Tiyatrolar? Genel Sanat Koordinatörü Vedat Murat Güzel de 3 y?lda pek çok yurtta?a tiyatro e?itimi verdiklerini belirtti. E?itimlerin ard?ndan sahnelere ç?k?ld???n? kaydeden Güzel, “Sanata ve tiyatroya ula?makta zorluk çeken k?rsal bölgelerde ya?ayan insanlar?n sanatla harmanlanmas?, örf ve geleneklerini gelecek nesillere tiyatro vas?tas?yla aktarmalar?na destek olmaya çal??t?k. ?lk ba?ta üç-dört köyle ba?layan hikâyemiz, 10 köy ve 200 kat?l?mc?yla devam ediyor. ?zmir’in pek çok yerinde ve farkl? illerde 200’e yak?n gösteri ve 24 bin seyirciye ula?t?k. Ödüller ald?k. Bu çal??mada ya? s?n?rlamas? getirmedik ama genellikle ya? ortalamas? yüksek ve kad?nlardan olu?an bir kitle ile çal???yoruz. Onlar kendi hikâyelerini anlat?rken do?all?klar?n? bozmadan gerçekçi bir duru? sergiliyor” diye konu?tu.