Türkiye’de de yayg?n olarak kullan?lmaya ba?lanan mRNA a??lar?n?n erkeklerde k?s?rl??a yol açt??? yönündeki kayg?lar? giderecek çal??ma Amerika’dan geldi. Miami Üniversitesi Üroloji Bölümü'nden bilim insanlar? taraf?ndan yürütülen ve sonuçlar? 17 Haziran’da dünyan?n en sayg?n t?p dergilerinden Amerikan T?p Cemiyeti’nin yay?n? JAMA’da yer alan çal??maya göre mRNA a??s? olan erkeklerin üreme sisteminde herhangi bir problem olu?mad?, tam tersine sperm say?s? ve hareketlili?inde art?? gözlendi. Verileri DHA'ya de?erlendiren Türk Androloji Derne?i Onursal Ba?kan? ve ?stanbul T?p Fakültesi Üroloji Bölümü’nden Androloji Bilim Dal? Ba?kan? Prof. Dr. Ate? Kad?o?lu, çal??man?n “a??lar?n üreme sistemine zarar vermedi?inin kan?t?” bak?m?ndan önemli oldu?unu söyledi.
“HASTALIK, SPERM SAYISINI YARI YARIYA AZALTIYOR”
Kovid-19 enfeksiyonunun akci?er gibi erkek üreme sistemini de çok sevdi?ini söyleyen Prof. Dr. Ate? Kad?o?lu, “Çünkü ACE2 reseptörleri, testiste de akci?erdeki gibi son derece yo?un ve virüs, bu reseptörlere ba?lanarak hücreleri etkiliyor. Bunun sonucu olarak testiste iltihap (inflamasyon) geli?iyor, ‘leydig’ hücrelerinden testosteron salg?lanmas? azal?yor, hormonlarda sorun olu?uyor, immünolojik birtak?m hadiseler meydana geliyor. Ayn? zamanda ate? yükselmesi de testisleri olumsuz etkiliyor. Kovid hastalar?ndaki 37.8’in üzerindeki ate?, testis aç?s?ndan olumsuz etkilere yol aç?yor. Buna ba?l? olarak genital sistemde yani üreme sisteminde olumsuz birtak?m de?i?iklikler oluyor. Sperm say?s? yüzde 50 oran?nda dü?üyor. Sperm hareketlili?i azal?yor. Ayn? zamanda spermlerin canl?l???nda da olumsuz etkilenme oluyor” dedi.
“GENÇLER DAHA BÜYÜK R?SK ALTINDA”
Özellikle genç hastalar?n bu durumdan daha çok etkilendi?ini anlatan Prof. Dr. Kad?o?lu, “Çünkü özellikle genç hastalarda ACE 2 reseptörleri, ya?l?lara göre daha fazla. Bu nedenle de genç erkeklerin testisleri Kovid-19’dan daha olumsuz etkileniyor. Ayn? zamanda hastal???n hafif, orta ve a??r geçilip geçilmedi?i de son derece önemli. A??r geçiren hastalarda, bu de?i?iklikler çok daha fazla. Demek ki gençler ve hastal??? a??r geçirenlerde üreme sisteminin daha fazla etkilenmesi söz konusu” ?eklinde konu?tu.
“A?IDAN SONRA SPERM SAYISI VE HAREKETL?L??? ARTMI?”
JAMA’da yay?nlanan çal??mayla a??n?n erkeklerdeki üreme sisteminde bir olumsuzlu?a yol aç?p açmad???na bak?ld???n? anlatan Prof. Dr. Kad?o?lu, ?u bilgileri verdi:
“En prestijli t?p dergilerinden bir tanesidir JAMA. 45 erkekte a?? öncesi (a??dan 7 gün önce) ve a?? sonras? (70 gün sonras?na kadar) meni analizi, semen parametreleri de?erlendirilmi?. Bu de?erlendirmeler sonucunda görülüyor ki, sperm hacminde, say?s?nda, hareketlili?inde, total ileri sperm say?s?nda art??lar var. Örne?in sperm say?s? santimetreküpte 26 milyondan 30 milyona kadar ç?km??. Sperm hareketlili?i ise yüzde 58’den yüzde 65’e yükselmi?. Bu çal??mada çok özel bir grup daha var, 8 ki?inin sperm say?s? asl?nda normalin de alt?nda. A??dan sonra görülmü? ki bu hastalar?n 7'sinde de olumlu yönde de?i?iklik olmu?. Bu ki?ilerde santimetreküpteki sperm say?s? 8.3 milyondan, 22 milyona ç?km??. Tabii ki bu henüz ilk ve tek çal??ma. Vaka say?s? çok yüksek de?il. Bu verilerin di?er merkezler taraf?ndan da konfirme edilmesi, yeniden tekrarlanmas?, daha geni? hasta gruplar?nda bak?lmas? gerekiyor."
"?SRA?L'DE DE BENZER B?R ÇALI?MA YÜRÜTÜLÜYOR"
Prof. Dr. Kad?o?lu, nüfusunun büyük bir ço?unlu?u a??lanan ?srail’de de buna benzer bir ara?t?rma yürütüldü?üne i?aret ederek ?unlar? söyledi:
“?srail'deki çal??maya da yine 40-45 erkek dahil edilmi?. Bunlar aras?nda tüp bebek tedavisine giden hastalar da var. Bu hastalar?n (a??lanmadan önce) 29 tanesinde normal semen parametreleri gözlenmi?, 14 tanesinde ise dü?ük semen parametreleri var. Normal semen parametrelerinde olan grupta, santimetreküpte sperm say?s? 43 milyondan 47 milyona ç?km??. Sperm say?s? dü?ük olan hastalarda ise sperm say?s? 4 milyondan 8 milyona ç?km??. Bu çal??ma da üreme sisteminde sorun olan erkeklerde bir miktar yükselme tespit edildi?ini gösteriyor bize. Ama ?srail’in ara?t?rmas? henüz bir dergide yay?nlanmad?. ?u an halen veri taban?nda takip ediliyor. Makale olarak yay?nland?ktan sonra çok daha detayl? bilgilere sahip olaca??z.”
"DAHA BÜYÜK ÇAPLI GRUPLARLA UZUN SÜREL? TAK?P GEREK?YOR"
Kovid hastal???n?n üreme sistemi için çok daha riskli oldu?unun alt?n? çizen Prof. Dr. Ate? Kad?o?lu, sözlerini ?öyle noktalad?:
“Kovid üreme sistemi için zararl?d?r. A??n?n herhangi bir zarar? yoktur. Hatta bu yarar? konusunda da (bu çal??malar ile) bir umut ????? belirmi?tir. Ama halen ispat edilmeye muhtaç veriler bunlar. Çünkü bu çal??malar?n k?s?tl?l???, öncelikle vaka say?s? az, kontrol grubu yok. Takip süresi de k?sa. Ayn? zamanda bizim mevsimsel dedi?imiz semen parametrelerindeki zamana ba?l? de?i?kenler dedi?imiz durum da bu hastalarda geli?mi? olabilir. O yüzden kontrol grubunun olmas? gerekiyor, çok daha fazla hasta takip edilmesi gerekiyor, ayn? zamanda uzun dönem takip de ?art. Semen parametrelerinin de çal??malarda say?ya göre s?n?fland?r?lmas? laz?m. Yani kötü semen parametresi olanlar, orta derecede iyi olanlar vb ?eklinde. Bunlar?n hepsinin de daha yüksek say?da vakalarla uzun takiplerinin yap?lmas?, kontrol grubu ile kar??la?t?rmal? çal??malar?n yap?lmas? gerekiyor. Buradan ‘a??lar k?s?rl??a çare’ sonucu da ç?kmamal? bu nedenle.”