Rönesans insan?
Türk halk?n?n ozan?, kadim yazar? ve bar?? elçisi Zülfü Livaneli, Konak Belediyesi Edebiyat Söyle?ileri’nin ekim ay? konu?u oldu. Selahattin Akçiçek Kültür Merkezi’nde düzenlenen söyle?iye ilgi büyüktü. Salonun tamamen doldu?u etkinli?e Konak Belediye Ba?kan? Abdül Batur’un yan? s?ra CHP Konak ?lçe Ba?kan? Ça?r? Gru?çu, Konak Belediyesi meclis üyeleri ile çok say?da ?zmirli kat?ld?. Etkinlikte, “Rönesans insan?” tan?mlamas?yla kar??lanan müzisyen, besteci, sinema yönetmeni, yazar ve dü?ün insan? Zülfü Livaneli’nin hayat öyküsünü anlatan k?sa bir film izletildi.
“Bir insan ömrünü neye vermeli?”
300'e yak?n beste, 30 film müzi?i ve 20'den fazla kitab? bulunan Livaneli’nin üretken bir sanatç? ve 22. Dönem Milletvekili oldu?unu vurgulayan Konak Belediye Ba?kan? Abdül Batur, “Yüre?i sanat için atan birinin siyasette söyledikleri, söyleyecekleri de toplum için çok önemli. Tüm bunlar? bir insan ömrüne nas?l s??d?rd???n?z? gerçekten merak ediyorum. Siz ?iirinizde, “Bir insan ömrünü neye vermeli?” diye soruyorsunuz. Ben fark ettim ki, sizin yan?t?n?z hayat?n?z asl?nda” diye konu?tu.
Gerçek sanatç?, halk?n sanatç?s?
Sanat?n olmad???, kültür ile toplumun bir araya getirilemedi?i toplumlarda bo?luklar? gerici unsurlar?n doldurdu?unu ifade eden Ba?kan Batur, “Ülkemizin kurtulu?u için bir umut var m?? Bir ç?k?? yolu var m?? Elbette var! Ulu önderimiz, Mustafa Kemal Atatürk’ün ilkeleri ve ????? bizi ayd?nl??a ç?karacak tek dayana??m?z ve tek yolumuzdur. ??te bu yolda yürürken bizlere çok de?erli sanatç?lar?m?z e?lik edecek. Ama halk?n sanatç?lar?... Atatürk’ün ça?da? Türkiye anlay???yla ya?ayan ve topluma yön gösteren, gerçek sanatç?lar. Say?n Livaneli de zaten her an?n? halk?n yan?nda, halk?n içinde geçiren ve onlar?n sorunlar?n? yak?ndan takip ederek, mücadele veren bir sanatç?m?z. Onunla ayn? ça?da ya?amaktan, ayn? ülkenin insan? olmaktan onur duyuyoruz” dedi.
“Ku?aklar boyunca okunacak”
Söyle?inin moderatörlü?ünü ise Gazeteci Bar?? ?nce ve Edebiyatç? Zafer Köse yapt?. Bar?? ?nce, “Zaman?n?n ötesinde bir Rönesans insan?” diye tan?mlad??? Zülfü Livaneli’nin, Anadolu topraklar?na dair dertlenmenin, dü?ünmenin arac?s? oldu?unu ifade etti. Livaneli’yle gerçekle?tirdi?i söyle?iyi, “Livaneli’nin Penceresinden” ad?yla kitap haline getiren Köse ise ku?aklar boyunca okunacak bir eser haz?rlamak istediklerini söyleyerek, “Solculu?u Marx’tan, Naz?m Hikmet’ten, Mahir Çayan’dan, Deniz Gezmi?’ten, Zülfü A?abey’den ö?rendik. Livaneli’nin, toplumsal durumlar? kültürel olarak aç?klamas? çok ilgimi çekmi?tir” dedi.
“?çimin ?ark?s?n? payla?t?m”
Zülfü Livaneli ise “Livaneli’nin Penceresinden” adl? söyle?i kitab?n?n uzun bir gözlem sürecinin ürünü oldu?unu söyleyerek, “Önce müzik, sonra romanlar?m ve ard?ndan dü?ünce kitaplar?m?n ç?kmas? zor bir süreçti. ?çimin ?ark?s?n? payla?t?m. Ve bunlar art?k halk?n; Türkiye’nin da?arc???ndad?r. Ama daha anlatacak hikâyeler var. Hepimizin ömrü geçiyor. Her yazar akl?nda binbir fikirle göçüp gider. Bunlar? bir kitapta derleyip, toparlamak genç ku?aklara yönelik bir borç gibi geldi bana; çünkü biz dü?ünen bir ku?aktan geliyoruz ve hep gözlem yapt?k. Bu gözlemlerin kaybolup gitmesine gönlüm raz? olmad?” dedi. Namuslu ya?ayanlar?n, namuslu ölmek gibi bir derdi olmas? gerekti?ini de ifade eden Livaneli, “Benim, sizlere olan borcum nedeniyle, namuslu kalmam gerekir” diye konu?tu.
“Bat? aray? ilimle, dü?ünceyle a?t?”
Söyle?ide Bar?? ?nce, Zülfü Livaneli’nin, “Anadolu topraklar?nda dönü?üm ?iirle olmu?tur” sözüne vurgu yaparak, ?u soruyu sordu: “O halde bu ya?ad???m?z sefalet niye?”. Livaneli soruyu ?öyle yan?tlad?:
“Osmanl? ile aray? ilimle, dü?ünceyle a?t?lar. Bat?’y? dü?ünce sistemi geli?tirdi. Hep kitaplarla, hep bilimle oldu. Ama bizde bilim olmad?. Felsefe zaten yasak… Bizde ulema denilen kesim vard? ve etkisi a??rd?. 1485 y?l?nda 2. Beyaz?d’a, Avrupa’dan bir makine getiriyor ve ‘Bu bütün dünyay? de?i?tirecek bir ?ey. Bilgiyi yayacak bir ?ey’ diyorlar. Ama padi?ahlar?n üstünde ulema denilen bir yap? var. Cüppeli cüppeli adamlar. Oturuyorlar ve ‘Zinhar günaht?r’ diyorlar. Dolay?s?yla yasaklan?yor. Matbaa bize 300 sene geç geliyor. O ülke batar. Tabii ki biz de batt?k. Bat? ise dü?ünce eserleriyle geli?ti. Bizim için ne kal?yor geriye, hamaset! Padi?ah ve yak?n çevresine güzellemeler yazmak! Ve ‘Dü?ünüyorum o halde var?m’ diyen bir sisteme kar??, ‘Dü?ün dü?ün bo?tur i?in’ diyen bir anlay???n durabilmesi mümkün mü?”.
Mustafa Kemal’in etkisi
Livaneli fikirlerin dünyay? de?i?tirdi?i gerçe?ini en iyi bilenlerin ba??nda Mustafa Kemal’in geldi?ini söyleyerek, “O yüzden e?itime, bilime önem verdi. Manast?r ?dadisi’nde okuyan ö?renciler… Dü?ünce eseri yok. Frans?zca da bilmiyorsan, hiçbir ?ey okuyamazs?n. Ne var? ?iir var. Nam?k Kemal’in vatan ?iirleri, hürriyet ?iirleri bu genç çocuklarda büyük heyecan yarat?yor ve o h?zla hürriyete, devrimlere, cumhuriyeti kurmaya gidiyorlar. Kurduktan sonra cumhuriyet ?iirleri dönemi ba?l?yor. Atatürk’ün ve Kurtulu? Sava??’n?n önemini çok iyi bilen insanlar ç?k?p bu alanda ?iir yaz?yor. Naz?m Hikmet örne?in. Naz?m Hikmet ?iirleriyle, Ya?ar Kemal’le, Orhan Kemal’le insanlar solcu oldu” diye konu?tu.
“Atatürk gerçek bir kahramand?”
Mustafa Kemal’le ilgili olarak çok okudu?unu söyleyen Zülfü Livaneli, ?öyle devam etti: “?nsanlara kolay kolay kahraman demem ancak Mustafa Kemal Atatürk gerçek bir kahramand?. Öyle bir insand? ki, en zor zamanda üstüne dü?eni yapt?. Yüzy?l önce ?unu söyledi: E?er vatan savunmas? için ?art de?ilse her sava? bir cinayettir. Bu sözü söyleyen tek generaldir dünya tarihinde. Çok büyük bir entelektüeldir. ?lim, irfan tart???lm??t?r sofralar?nda. ?iir, dil, kültür önceli?idir. Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür, sözünü söylüyor.”
Homeros’un ?ehri
Anadolu’nun dört bir yan?n? gezdi?ini de dile getiren Livaneli, Konak’?n tarihine i?aret ederek, “Temelimde bir kök var. O kök de Anadolu müzi?i. Anadolu’nun her ?airini bilerek yeni ?eyler ö?reniyoruz. Biz çok büyük bir medeniyetin üzerinde ya??yoruz. Homeros’un ?ehrinde konu?uyoruz örne?in ?u an” dedi. Etkinli?in sonunda Ba?kan Batur, üzerinde Türk motifleri bulunan özel bir vazoyu Livaneli’ye hediye etti.