K?l?çdaro?lu, VOA Türkçe'den Y?ld?z Yaz?c?o?lu ve Murat Karabulut'un sorular?n? yan?tlad?. K?l?çdaro?lu, mevcut ve raftan indirilecek yasal de?i?ikliklerin nereye ilerledi?i, olas? bir erken seçim, nas?l bir Cumhurba?kanl??? aday? ç?karmak istediklerini, Bahçeli’ye ili?kin görü?ünü, CHP’nin parti içi geli?meleri, genel ba?kanl??? b?rak?p b?rakmayaca?? gibi pek çok konudaki soruya bir cevap verdi.
CHP’nin Cumhurba?kan? aday? olarak Erdo?an ismi kar??s?na kimi ç?karaca?? konusunda, aday profilini anlatan K?l?çdaro?lu, aday?n bir siyasi parti genel ba?kan? olmamas? gerekti?ini ifade etti. K?l?çdaro?lu, bu durumda kendisinin aday olmas? halinde CHP Genel Ba?kanl???’ndan istifa edip etmeyece?i sorusuna cevaben, “O dönem de?erlendirilir” demekle yetindi.
"BAHÇEL? DE BÖYLE B?R TABLODAN YANA"
Cumhurba?kan? ve AKP Genel Ba?kan? Recep Tayyip Erdo?an’dan gündemdeki tart??mal? yasal düzenlemelerden vazgeçmesi konusunda görü?me talep etmeyi anlaml? bulmad???n? aç?klayn K?l?çdaro?lu, “Erdo?an'?n Türkiye’nin demokratik standartlar?n?n güçlendirilmesi aç?s?ndan bir ad?m ataca??na asla inanm?yorum. Tam tersine bugün var olan bask?lar? süreç içinde büyüterek yoluna devam etmek istiyor. Zaten Bahçeli de böyle bir tablodan yana” dedi.
K?l?çdaro?lu, Türkiye’de örne?in barolarca oturma eylemi yap?lmas?na yol açan yasal de?i?iklikler gibi konularda “Cumhur ?ttifak?”n?n bask?y? artt?rma ve “dikta özlemi” yakla??m? sergiledi?ini söyledi. Erdo?an veya Bahçeli ile görü?mesi için ''ola?anüstülük'' olmas? gerekti?ini ancak Türkiye’de her gün ola?anüstü geli?meler ya?and???n? kaydeden K?l?çdaro?lu, yanl?? yap?ld???n? kamuoyu önünde aç?klamalar?na ra?men iktidar cephesince bunlara kulak verilmedi?ini söyledi.
K?l?çdaro?lu, son dönemde Bahçeli’nin s?kça söyledi?i yasal de?i?ikliklerle “Cumhurba?kanl??? Hükümet Sistemi’nin kal?c?l???, devam? sa?lanmal?” yönündeki görü?ü içinse “Büyük bir saçmal?k, asla do?ru de?il” tepkisini gösterdi.
K?l?çdaro?lu, “Kas?t Erdo?an'?n ömür boyu orada kalmas? anlam?na m? geliyor? Ne demek kal?c? hale gelmesi? Kal?c? hale gelmesi ?u: Bir ki?i zaten seçildi. Hatta yeri geldi?inde parlamento zaten vesayet alt?nda, parlamentoya da gerek yok. Medya özgürlü?ü diye bir ?ey olmamas? laz?m. Sosyal medyay? da tümüyle kapatmam?z laz?m. Ne demek yarg? ba??ms?zl??? yani yarg?c? e?er bir partinin genel ba?kan? at?yorsa yarg? ba??ms?zl??? m? olur? O yarg? ba??ms?zl???ndaki var olan k?r?nt?lar? da tamamen yok edelim. Seçim sistemini de tamamen de?i?tirelim, yeni aray??lara girelim. Erdo?an yüzde 10 da oy alsa, yüzde 80 de oy alsa Erdo?an Cumhurba?kan? olsun. Bunun hukuki altyap?s?n? olu?tural?m. Ben böyle anl?yorum. Büyük bir saçmal?k. Asla do?ru de?il” diye konu?tu.
Türkiye’nin mevcut gidi?at?nda tüm ya?ananlarla ilgili “Dolay?s?yla bütün olumsuzluklara AK Parti ile beraber MHP’nin de ortak oldu?unu ifade etmek isterim” diyen K?l?çdaro?lu, parlamentoda muhalefetçe yap?lan itirazlar dikkate al?nmaks?z?n iktidar cephesinin milletvekili ço?unlu?uyla yasalar? hayata geçirmesi süreci bak?m?ndan ise “O ço?unluk içinde ben ?unu da gayet iyi biliyorum: gerek MHP'nin içinde gerekse AK Parti'nin içinde Türkiye'nin bu gidi?inden rahats?z olan çok say?da de?erli milletvekili de var” ifadesini kulland?.
CHP lideri K?l?çdaro?lu, partisinde yeniden genel ba?kanl?k yar???na da sahne olacak 25-26 Temmuz’daki kurultay öncesinde Türkiye’nin siyaseti, gelece?i ve CHP’yle ilgili yan?tlad??? sorular ?u ?ekilde:
K?l?çdaro?lu iktidar? ittifak ile m? kazanmay? öngörüyor?
VOA: CHP olarak ay sonunda “iktidar kurultay?” gerçekle?tirece?inizi aç?klad?n?z. Mevcut sistemde iktidar olunmas? için Cumhurba?kan? koltu?una sahip ç?k?lmas?, seçilmesi gerekiyor. Erdo?an ismi arkas?nda AKP-MHP ?eklinde yüzde 51'lik bir blok var. Mevcut durumda nas?l iktidar olacaks?n?z?
K?l?çdaro?lu: Çal??arak olaca??z. Malum “Cumhur ?ttifak?” ve ''Millet ?ttifak?” diye iki ittifak var. Cumhur ?ttifak? ?u anda iktidar. Bir koalisyon var asl?nda. MHP, do?rudan bakan vermemekle beraber bir koalisyon var. Bu koalisyon hem uygulamalarda görülüyor hem de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yap?lan çal??malarda AK Parti ile MHP i?birli?ini görüyoruz. Dolay?s?yla bütün olumsuzluklara AK Parti ile beraber MHP’nin de ortak oldu?unu ifade etmek isterim. Millet ?ttifak? da asl?nda güçlü bir ittifak. Bu çerçevede -büyük olas?l?kla- yeniden seçimlere gidilecek. Art? yeni siyasi partiler de kuruluyor. O da bir ba?ka gerçe?imiz, Gelecek Parti'nin, DEVA Partisi’nin kurulmas?. Önümüzdeki süreç içinde nas?l bir tablo ç?kar do?rusunu isterseniz hep beraber görece?iz. Ama ya?ad???m?z bir gerçek var: Bu sistemin Türkiye’nin iyi yönetilmesi aç?s?ndan yetersiz oldu?unu ve bütün karar mekanizmalar?n?n bir ki?iye ba?lanmas?n?n Türkiye aç?s?ndan çok olumsuz sonuçlar do?urdu?unu hepimiz gördük ve tan???y?z. Bu tablonun de?i?mesi laz?m. Biz de zaten bunu de?i?tirmeye kararl?y?z.
“Tek Adam Parti Devleti’nde erken seçime Erdo?an karar verecektir, biz erkene de haz?r?z”
VOA: Sizce seçim planlanan 2023 y?l?nda m? olacak yoksa bir erken seçim öngörüyor musunuz? CHP, bu erken seçime haz?r m??
K?l?çdaro?lu: ?u andan itibaren daha do?rusu yerel seçimlerden sonra biz genel seçimler için bütün haz?rl?klar?m?z? yapm?? durumday?z. Her ?eyimiz haz?r. Belki bir seçim bildirgesi haz?rlanacak ama onun da bütün alt parametreleri haz?rlanm?? vaziyette. Biz olas? bir bask?n seçime de zaman?nda yap?lacak bir seçime de haz?r olan bir partiyiz. Bunun alt?n? özellikle çizmek isterim. Erken seçim olur mu? “Tek Adam Parti Devleti”nin oldu?u bir rejimde do?al olarak seçime bir ki?i karar verir. O ki?i de malum Erdo?an… Erdo?an “Erken seçime gidiyoruz” dedikten sonra parlamentodaki AK Parti ve MHP “evet” diyecektir ve dolay?s?yla erken seçim karar? al?nacakt?r. Erken seçim karar?n? yasal olarak parlamento yani TBMM’nin almas? gerekiyorsa da vesayet alt?nda olmas?, Erdo?an'?n vesayeti alt?nda olmas? nedeniyle karar? Erdo?an verecektir.
“MHP olumsuz tabloya ortak olmazsa erken seçime gidebilir, Bahçeli daha önce bunu yapt?”
Burada bir ba?ka tablo ortaya ç?kabilir. Geli?en bütün olumsuz tabloya MHP ortak olmak istemeyebilir. O nedenle “Ben (Bahçeli/MHP) art?k destek vermiyorum parlamentoda” diyebilir. O zaman Erdo?an zorunlu olarak erken seçime gitmek durumunda kalabilir.
VOA: Bahçeli sizce böyle bir hamle yapar m??
K?l?çdaro?lu: Bahçeli her zaman yapabilir. Bahçeli daha önce de baz? hamleler yapt?. Örne?in (7 Haziran 2015) seçimlerden sonra hemen aç?klama yapm??t?: “Derhal bir erken seçime gitmeliyiz” diye. Sonra Türkiye'de bir dizi terör sald?r?s? oldu ve AK Parti yüzde 49 oy ald? Say?n Davuto?lu o dönemde. Ecevit Hükümeti döneminde de bütün önemli kararlar ekonomik aç?dan al?nm??t?. Tam o kararlar?n olumlu sonuçlar? al?nacakken yine Bahçeli bir erken seçim karar? ald? ve erken seçime gidildi. Dolay?s?yla Bahçeli bu süreçte böyle bir karar? alabilir. Ku?kusuz bu tamamen bizim d???m?zda. Say?n Bahçeli'nin alaca?? karar demokratik olarak ya erken seçime gidilmesi kap?s?n? açabilir ya da tam tersine Erdo?an'?n tercihine uygun olarak Erdo?an’?n uygun görece?i bir zaman dilimi içinde bir seçim gerçekle?ebilir.
Cumhurba?kanl???’na K?l?çdaro?lu’nun kendisi aday olacak m??
VOA: Mevcut sistemde iktidar?n kilidi Cumhurba?kanl??? koltu?u görünüyor. Erken seçime de haz?r?z dediniz. Cumhurba?kanl??? seçiminde bu kez siz aday m?s?n?z? E?er kendiniz aday olmayacaksan?z bu haz?rl?klar?n?z kapsam?nda nas?l bir aday profiliniz var?
K?l?çdaro?lu: ?imdi bir ittifak yapm??san?z, ittifaktaki aktörlerinden görü?lerini almadan, onlar?n Cumhurba?kanl??? dolay?s?yla beklentilerini dikkate almadan bir karar vermeniz etik aç?dan do?ru de?il. E?er bir seçim olacaksa bu seçim sürecinde biz Say?n Meral Ak?ener ile, Say?n Temel Karamollao?lu ile de, Demokrat Parti'nin Say?n Genel Ba?kan? (Gültekin Uysal) ile de elbette oturup konu?aca??z. Her parti ba??ms?z cumhurba?kan? aday? ç?karabilir. Veya “Hay?r, ittifak? gerçekle?tirelim ve bir tek cumhurba?kan? aday? olsun o çerçevede seçime gidelim” denilebilir. Bugünden buna karar vermek çok zor. Ama ben ?unu ifade edeyim: Cumhurba?kan? olacak ki?inin ayn? zamanda bir partinin genel ba?kan? olmamas? laz?m. Çünkü Cumhurba?kan? olacak ki?i parlamentoda yemin etti?i zaman, Anayasa’n?n gere?i olarak tarafs?z olaca??na dair namusu ve ?erefi üzerine and içiyor. E?er siz namusunuzu ya da ?erefinizi korumak isterseniz, namus ve ?eref kavram? bizim için çok de?erlidir derseniz, bir siyasi partinin genel ba?kan?n?n Cumhurba?kan? olmamas? laz?m.
“Cumhurba?kan? aday? siyasi parti genel ba?kan? olmamal?”
VOA: Bu sözleriniz sizin adayl???n?z aç?s?ndan kap?y? kapat?r m? yoksa bir istifa durumu mu olur genel ba?kanl?ktan?
K?l?çdaro?lu: Yani dedi?im gibi o, o dönem de?erlendirilir. Ama benim görü?üm bugün de yar?n da bir ba?ka gün de 10 y?l sonra daha da 30 y?l sonra da e?er Cumhurba?kan? dedi?imiz bir ki?i, 83 milyonu temsil edecekse, bu ayn? zamanda bir partinin genel ba?kan? olmamal?d?r. Cumhurba?kan?n?n tarafs?zl??? ve ba??ms?zl??? çok önemlidir. Çünkü o yarg?ç atayacakt?r. Bir partinin genel ba?kan?, bir yarg?ç atarsa yarg?ya olan güven temelinden sars?lacakt?r. Bizim görü?ümüz dün de böyleydi, bugün de böyle, gelecekte de böyle olacak.
“Erdo?an ömür boyu orada m? kalacak, sistem nas?l kal?c? olacak, büyük bir saçmal?k”
VOA: MHP Lideri Devlet Bahçeli son dönemde s?kça “Cumhurba?kanl??? Hükümet Sistemi devam etmeli kal?c? olmal?” yönünde mesajlar veriyor ve bu konuda diyor ki “yasal de?i?iklikler yap?lmal?”. Sizce bu sistemi kal?c? hale getirmek için ne yapabilirler? Örne?in 7 Haziran 2015 dü?ünüldü?ünde bu iktidar sizce seçimde de?i?ecek mi yoksa de?i?memesi yönünde ne hamleler bekliyorsunuz?
K?l?çdaro?lu: Kal?c?… Biraz espri yapay?m kal?c? yani gelmesinden kas?t Erdo?an'?n ömür boyu orada kalmas? anlam?na m? geliyor? Ne demek kal?c? hale gelmesi? Bu sistemin Türkiye'ye verdi?i zarar? hepimiz bilmiyor muyuz? Bir siyasi partinin genel ba?kan? (Bahçeli), Erdo?an'?n sürekli cumhurba?kanl???n? savunur konuma gelmesi gerçekten de bizim demokrasimiz aç?s?ndan ac?kl? bir tablo de?il midir? Ne demek kal?c? hale gelmesi? Kal?c? hale gelmesi ?u: Bir ki?i zaten seçildi. Hatta yeri geldi?inde parlamento zaten vesayet alt?nda, parlamentoya da gerek yok. Medya özgürlü?ü diye bir ?ey olmamas? laz?m. Sosyal medyay? da tümüyle kapatmam?z laz?m. Ne demek yarg? ba??ms?zl??? yani yarg?c? e?er bir partinin genel ba?kan? at?yorsa yarg? ba??ms?zl??? m? olur? O yarg? ba??ms?zl???ndaki var olan k?r?nt?lar? da tamamen yok edelim. Seçim sistemini de tamamen de?i?tirelim, yeni aray??lara girelim. Erdo?an yüzde 10 da oy alsa, yüzde 80 de oy alsa Erdo?an Cumhurba?kan? olsun. Bunun hukuki altyap?s?n? olu?tural?m. Ben böyle anl?yorum. Büyük bir saçmal?k. Asla do?ru de?il.
VOA: Bu (seçim sistemi) yasa de?i?ikli?i olarak gelirse?
K?l?çdaro?lu: Gelmedi, gelmeden bugünden görü? beyan etmek do?ru de?il. Ama böyle bir ?ey geldi?i takdirde… Bununla ilgili bir çal??man?n yap?ld???n? biliyoruz. Nas?l bir düzenleme gelecek? Biz de bilmiyoruz ama geldi?i zaman dü?üncelerimizi kamuoyuyla payla??r?z.
VOA: Bahçeli ile en son ne zaman görü?mü?tünüz, yani siyaset konu?tu?unuz anlamda? Sizce Bahçeli ne zaman muhalefette olmaktan vazgeçti?
K?l?çdaro?lu: Do?rusunu isterseniz ben özel olarak bir Bahçeli tart??mas? yap?lmas?ndan yana de?ilim. En son anayasa de?i?iklikleri parlamentoda görü?ülürken, Bahçeli ile ba? ba?a bir görü?memiz olmu?tu (18 Ocak 2017’deki TBMM’de yap?lan 45 dakikal?k görü?meyi kast ediyor. Görü?meyi CHP taraf? talep etmi?ti). O anayasa de?i?ikliklerinin (Cumhurba?kanl??? Hükümet Sistemi’ne geçi?) Türkiye gelece?i aç?s?ndan ciddi sorunlar do?uraca??n? ifade etmi?tim. Onun d???nda Say?n Bahçeli ile oturup, herhangi bir görü?memiz olmad?.
VOA: Sizce Bahçeli 7 Haziran 2015 gecesi “koalisyona asla kat?lmayaca??n?” söyledi?i beyan?yla m? muhalefette durmaktan vazgeçti?
K?l?çdaro?lu: Bilmiyorum, do?rusunu isterseniz. Belki bunu Bahçeli’ye sormak laz?m.
“Erdo?an veya Bahçeli’yle görü?meyi talep etmem, ad?mlar?ndan vazgeçeceklerini zannetmiyorum”
VOA: Gündemdeki tart??malara bakt???n?zda, Meclis’te de aritmetik olarak AKP-MHP ittifak? say?sal ço?unlu?u var ve dolay?s?yla yasal mekanizmay? o ?ekilde i?letiyorlar ve pek çok tart??mal? düzenlemeyi yasalla?t?r?yorlar. Bir noktada Cumhurba?kan? Erdo?an ile ya da Bahçeli ile görü?meyi dü?ünür müsünüz? Muhalefet olarak uzla?ma aray??? aç?s?ndan talep eder misiniz?
K?l?çdaro?lu: Hangi aç?dan? Benim Say?n Bahçeli ile ya da Say?n Erdo?an ile görü?mem için çok ola?anüstü bir ?ey olmas? laz?m. Zaten Türkiye, her gün ola?anüstü olaylar ya??yor. Benim yapt???m, yapaca??m? dü?ündü?üm ya da yapaca??m görü?melerin Erdo?an'? ya da Bahçeli'ye vazgeçirece?ini sanm?yorum. Yani bir ki?i kafas?na, “Türkiye'de ben medya özgürlü?ünü bitirece?im” diye koymu? ve bu konuda ad?mlar atm??sa, siz bunu zaten kamuoyu önünde deklare ediyorsunuz, “Bu da do?ru de?il, yanl??t?r”. Sadece ben de?il sivil toplum örgütleri de bunu söylüyorlar. Erdo?an, “Hay?r, inatla ben bunu de?i?tirece?im” diyor. Dolay?s?yla Erdo?an'la yap?lacak bir görü?menin Erdo?an'?n Türkiye’nin demokratik standartlar?n?n güçlendirilmesi aç?s?ndan bir ad?m ataca??na asla inanm?yorum. Tam tersine bugün var olan bask?lar? süreç içinde büyüterek yoluna devam etmek istiyor. Zaten Bahçeli de böyle bir tablodan yana. Dolay?s?yla da ikisinin parlamentoda ço?unlu?u var. O ço?unluk içinde ben ?unu da gayet iyi biliyorum: gerek MHP'nin içinde gerekse AK Parti'nin içinde Türkiye'nin bu gidi?inden rahats?z olan çok say?da de?erli milletvekili de var.
“?ktidar güç kaybediyor, 2023’te Cumhuriyet demokrasiyle taçlanacak”
VOA: CHP, bir sürü tan?mlama yap?yor, ''diktatörlük'' de bunlardan birisi. Türkiye, bu i?aret etti?iniz ''sosyal medyay? kapatan, barolar? çoklu baro sistemine dönü?türen ve benzer pek çok düzenlemeyi de raftan indirmeye haz?rlanan'' bir iktidarla nereye gidiyor?
K?l?çdaro?lu: Dikta yönetimi giderek bask?s?n? artt?r?yor. Ama ?öyle; toplumun önemli ço?unlu?u, yüzde 50’sinden fazlas? demokrasiden yana tav?r ald?. Bunun en belirgin örne?i de ?stanbul seçimleri. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) bile manipüle edilerek ?stanbul seçimlerini ayn? zarf?n içine konan 4 ka??ttan, 4 oy pusulas?ndan üçünü geçerli say?p, birini geçersiz sayan ak?l d??? bir karar üzerine ?stanbul seçmeni “Öyle bir rezalet olmaz” dedi ve 13 binlik fark? 800 bine ç?karak gerekli dersi verdi. ?u bir gerçek, demokrasi kültürü art?k dokular?m?za i?ledi. Çocuklar?m?z hangi ya?ta olursa olsun aile içinde demokrasiyi savunmaya ba?lad?. Biz çevremizde de, mahallemizde de, apartman?mda da demokrasiyi savunmaya ba?lad?k. Biz demokrasi kültürünü bir anlamda özümsedik. Dolay?s?yla bask?c? yönetimler, iktidarda kalmak için, kendi iktidarlar?n? sürekli k?lmak için yasalarla oynayacaklar, bask? yapacaklard?r medyay? susturmaya, ele geçirmeye çal??acaklard?r. Medyay? ele geçirdiler, büyük k?sm? kontrolleri alt?nda. ama o medya, medya de?il. AK Parti'ye veya MHP oy veren vatanda?lar, gidip o gazeteleri alm?yor. Çünkü o gazetelerin yanl? oldu?unu biliyor, o televizyonlar? da izlemiyor, onlar?n da yanl? oldu?unu biliyor, verdikleri haberlerin de do?ru olmad???n? biliyor ve dolay?s?yla güç kaybediyorlar. Yani bütün imkanlar? kullan?yor, devletin bütün olanaklar? kullan?larak güç kaybediyorlar. Nereye gidecek? 2023 yani Cumhuriyet’in 100'üncü y?l?nda biz bu ülkede halk?m?za söz verdik Cumhuriyet’i demokrasiyle taçland?raca??z.
Neden CHP’nin muhalefet çizgisini sertle?tirmesinden yana de?il?
VOA: Ana muhalefet partisi bugün iktidarca terör örgütü ile e?de?er tutuluyor, böyle aç?klamalar yap?l?yor. Hangi a?amada siz muhalefet çizginizde örne?in sine-i millete dönmek gibi muhalefet stratejinizi sertle?tirmeyi dü?ünürsünüz?
K?l?çdaro?lu: Biz nab?z tuttuk, toplum kavgadan yana de?il. Biz nabz?na, toplumun beklentilerine göre bir politika olu?turmak zorunday?z. Mesela sine-i millete döndünüz, belki Erdo?an en çok bunu ister, yeniden bir seçim yapal?m der. Seçime girmeyecek misiniz, gireceksiniz. Niye sine-i millet? Hangi gerekçeyle? Parlamentoda bir milletvekili kalsak bile o kürsüden demokrasiyi savunmam?z gerekiyor. O kürsüyü bir hak kürsüsü oldu?unu, o kürsüden milletin sorunlar?n?n dile getirilmesi gereken bir kürsü oldu?unu bizim anlatmam?z gerekiyor. Sivil toplum örgütleri ve meslek kurulu?lar? için yine demokrasiden yana, hukuktan yana, hukukun üstünlü?ünden yana tav?r tak?nmalar? gerekiyor. Yine o kürsüden bizim yarg? üzerindeki vesayetin kald?r?lmas?n?, yarg?n?n ba??ms?z olmas?n?, evrensel hukuk kurallar?na göre karar vermesi gerekti?ini, Yarg?tay'?n, Dan??tay'?n, mahkemeler, istinaf mahkemelerce, Anayasa Mahkemesi'nin Avrupa ?nsan Haklar? Mahkemesi’ne ko?ut kararlar almas? gerekti?ini, hapishanelerde gazeteciler olmamas? gerekti?ini bizim seslendirmemiz gerekiyor. Bunlar? seslendirece?imiz yerlerden birisi de Türkiye Büyük Millet Meclisi kürsüsüdür. Çünkü o kürsüde yapt???m?z her konu?ma Meclis tutanaklar?na geçiyor. Ben gelecek ku?aklara da bu CHP ne yapm??, parlamentoda o bask? dönemlerinde neler söylemi? diye bakacaklard?r. Ara?t?rmac?lar, gençler, çocuklar bir ?ekilde bakacaklard?r.
“?ktidar ve orta?? CHP’li belediyelerin ba?ar?s?n? sindiremediler”
VOA: ?ahs?n?z dahil fezlekeler geliyor. “Meclis’te tek vekil kalsak bile devam edece?iz” dediniz. Bir yandan da yerelde, HDP’ninki gibi toptan ?ekilde de?il ama teker teker belediye ba?kanl?klar? da hedefte görünüyor. Mesela ?imdi en son Rize'deki tek belediyeniz F?nd?kl? Belediye Ba?kan?’n?n hedefte olmas? gibi. Bu ad?mlar sizce CHP’yi nas?l bir muhalefet etsin diye yap?l?yor?
K?l?çdaro?lu: ?ktidar ve onun koalisyon orta??, CHP’li belediyelerin ba?ar?s?n? içlerini sindiremediler, pandemi döneminde yasaklar getirdiler. Vatanda?lar?n ba??? olarak aç?lan banka hesaplar?na yat?r?lan paralar?na bile el koydular. Bütün bunlar herkesin gözünün önünde oldu. Belediye ba?kanl???n? i? yapamaz, görev yapamaz konuma getirmek istiyorlar. Sürekli denetlemek istiyorlar. Ama bütün bunlar?n hepsi ya?an?rken belediye ba?kan? arkada?lar?ma ?unu söyledim: Bask?lar ne olursa olsun, bir, asla ?ikayet etmeyeceksiniz. “Vay efendim elim ba?land?, kolum ba?land?. Görev yapamad?m” demeyeceksiniz. Siz bütün olumsuz tabloya kar?? halka umut vereceksiniz ve onlara yard?m edeceksiniz. Bu yap?ld?. Tamam?. Be? maskeyi da??tamayan devasa bir saray iktidar?, çünkü devletin bütün kurumlar? ona ba?l?. Ama biz 5 maskeyi de?il, 5 bin maskeyi de?il, be? yüz bin maskeyi de?il, milyonlarca maskeyi milyonlarca ki?iye ücretsiz da??tt?k. Bu bizim gücümüzü gösterdi ve vatanda? ?unu gördü: Evet bunlar be? maskeyi bile paral? da??tamad?lar. Paras?z zaten hiç da??tamad?lar. Ama CHP'li belediyeler bütün bask?lara kar??n ellerinden gelen bütün çabalar? gösterdiler. Evet gösteriyoruz. Bugün bizim belediyelerin hemen hemen tamam? denetleniyor. Bir yerde bir ?ikayeti, isimsiz ihbar mektubu olmas? bile yeterli. Normalde isimsiz olunca i?leme konulmamas? yaz?m. ?simsiz bir ihbar mektubu veya bir isim var ama ismin kim oldu?u belli de?il. Hemen derhal soru?turmalar aç?l?yor, ?çi?leri Bakanl??? denetim elemanlar? gönderiyor. Denetimden kaçm?yoruz.
S. Demirta?’?n tutuklulu?u: ''Türkiye’de demokrasinin olmad???n? gösteriyor''
VOA: Bir ba?ka muhalefet partisi liderleriyken tutuklanm?? iki e? genel ba?kan var. Siz kendi üzerinizde bu bask?y? ki?isel olarak nas?l hissediyorsunuz? Türkiye’de muhalefet yapmak, muhalefet lideri olarak ne dü?ünüyorsunuz?
K?l?çdaro?lu: Bir ki?inin konumu ne olursa olsun, ister sade vatanda?, isterse bir siyasi partinin genel ba?kan? olsun siyasi görü?lerinden dolay? tutuklanmas?n? asla do?ru bulmam. Hele de 21’nci yüzy?lda. Bir siyasi partinin genel ba?kan?, eline silah al?p birisini öldürmemi?, soka?a ç?k?p insanlar? dövmemi?, bir yere bomba atmam??. Bir ki?i dü?üncelerini söylemi?. Siz dü?üncelerini söyledi diye bir ki?iyi yakalay?p haks?z, hukuksuz ?ekilde mahkemelerce tahliye karar? vermesine kar??n, bir ba?ka dava uydurup onu içerde tutuyorsan?z, bu Türkiye'de demokrasinin olmad???n?, adaletin olmad???n?, yarg?n?n vesayet alt?nda ve bask? alt?nda oldu?unu gösteriyor. Gerçek bu.
“?ktidar kendi aya??na kur?un s?k?yor, bu düzen dikta özlemi düzeni”
Son barolar olay?nda da bir foto?raf vard?: Polislerce etten örülmü? bir duvar ve önünde yerde oturan avukatlar. ?imdi bu foto?raf? dünyan?n hangi ülkesinde gösterirseniz gösterin, bu foto?raf hangi ülkeye ait Türkiye'ye ait, akla ilk gelen dü?ünce Türkiye'de demokrasi yok. Bu iktidar aya??na kur?un s?karak, bu tabloyu bütün dünyaya gösteriyor. Avukatlar?n ne günah? var? Hiçbir günah? yok. Hapishanelerde gazeteciler var haber yapt?klar? için, asl?nda bütün dünyan?n bildi?i haberi bizim halk?m?z ö?renmesin, gazeteci gazetecilik görevini yerine getirmesin diye. Sadece Saray’?n istedi?i haberleri haber yaps?n, ben onu besleyebilirim, paralar verebilirim, yönetim kurulu üyelikleriyle büyük maa?lar verebilirim. Yeter ki benim istedi?im haberleri yaps?n, beni göklere ç?kars?n. Onlar?n gözünde gazeteci bu. Ama bu gazetecilik de?il ki. Gazetecilik halk ad?na gücü sorgulamakt?r. ?ktidar? sorgulamakt?r. Yeri geldi?inde muhalefeti sorgulamakt?r. Gazetecinin görevi budur, aksi halde ona zaten gazeteci denilmez. Ben de zaten iktidar? sürekli öven insanlara gazeteci de?il Saray’?n beslemeleri diyorum ve de hakl?y?m. Hiç kimse de kalk?p, “Bana besleme dedin” diye dava açm?yor açam?yor.
O nedenle hapishanelerinde gazeteciler, sivil toplum örgütleri yöneticileri, Harp Okulu ö?rencileri, avukatlar olan, siyasi dü?ünceleri dolay?s?yla insanlar?n haks?z, hukuksuz mahkum edildi?i bir düzen demokratik bir düzen de?ildir. O düzen, dikta yönetimi özlemi içinde olanlar?n düzenidir. Bir bask? düzenidir.
“K?l?çdaro?lu hapse girecek denilince sesimizi ç?karmayaca??z zannediyorlar”
VOA: Bu düzende ana muhalefet lideri olmak ne hissettiriyor?
K?l?çdaro?lu: Ke?ke mümkün olsayd? da Türkiye'nin daha farkl? sorunlar?n? tart??abilseydi. Örne?in Türkiye bölgesinde nas?l çok daha güçlü bir hale gelebilir? Türkiye'nin üniversiteleri nas?l bilgi üreten kurumlar haline gelebilir? Üniversiteleri her türlü dü?üncenin özgürce tart???ld??? kurumlara nas?l dönü?türebiliriz? E?itim sistemi nas?l olmal?d?r, hep beraber bir araya gelelim, e?itimcilerin, pedagoglar?n görü?ünü alal?m ve bunlar Türkiye'yi 21’nci yüzy?l?n y?ld?z? haline nas?l getirebilir? Türkiye’nin tarlalar?n? yani her alanda üretim ekonomisini nas?l aya?? kald?rabiliriz? Ke?ke bunlar? tart??abilseydik. Ama biz bunlar? de?il, karabasan gibi toplumun ve Türkiye’nin çöken bir bask? yönetiminin getirdi?i ortamda, vatanda? nas?l nefes alabilir bunun aray??? içindeyiz. O bask? sadece vatanda? üzerinde de?il, bizim üzerimize de var zaten. Yaz?yorlar: “K?l?çdaro?lu bakal?m ne zaman hapse girecek, yak?nda dokunulmazl??? kalkacak?” Zannediyorlar ki bunlar yaz?ld???nda biz geri ad?m ataca??z ve dolay?s?yla sesimizi ç?karmayaca??z. Tam tersine her türlü hukuksuzlu?un üstüne kararl?l?kla gitmek zaten bizim görevimiz.
CHP’de parti içi tart??malara “Partiyi y?pratmayal?m” uyar?s? yapt?
VOA: Siz “vatanda?lar kavga istemiyor” diyerek kamuoyu çal??malar?n?z neticesi olarak bir muhalefet stratejisi olu?turuyorsunuz ve belediyeler ba?ta olmak üzere bir yönetim tarz?n? belirliyorsunuz. Ama bu CHP taban?nda bir tart??maya yol aç?yor. Parti içinde muhalefet tarz?n?z konusunda farkl? beklentiler oluyor. CHP’yi yöneten ki?i olarak bu dengeyi kurmak, o muhalefet çizgisini belirlemek, zor mu CHP’yi yönetmek?
K?l?çdaro?lu: Do?rudur, CHP yönetmek kolay de?il. Ama asl?nda kolay. Zor de?ildir. Her dü?ünceye sayg? göstermek zorundas?n?z. Biz üniversitelerde ve medyada her türlü dü?ünce özgürce tart???ls?n derken; CHP’nin Parti Meclisi'nde veya kurultaylar?nda “Hay?r efendim her dü?ünce özgürce tart???lmas?n sadece genel ba?kan?n?n söyledi?i olsun” derseniz o zaman kendi içinizde çeli?irsiniz. Bu do?ru olmaz. CHP’nin Parti Meclisi'nde de, grubunda da, il ba?kanlar?, ilçe ba?kanlar?, belediye ba?kanlar? toplant?lar?nda da, arkada?lar?m?z dü?üncelerini özgürce ifade ederler. Hatta diyelim ki herkes 10 dakika konu?acaksa, yönetimi ele?tiren bu arkada?lara daha uzun süre veririm. Çünkü olur ya bizim bir eksi?imiz, hatam?z olabilir. Biz her halükarda onlar? dinlemek ve ona göre bir yol haritas? belirlemek zorunday?z. Ama ?una dikkat ediyorum, bütün arkada?lar?m da dikkat etmeli: Her türlü dü?ünce partinin kendi içinde özgürce tart???lmal?d?r. CHP’nin d???nda partiyi y?pratacak tart??malar? do?ru bulmuyorum. Oturur kendi aram?zda konu?uruz. D??ar?ya ç?kt???m?z zaman da konu?malar?n?z? yapt?k, dü?üncelerimizi ifade ettik, yol haritam?z? belirledik ve bu yol haritas? çerçevesinde yolumuza devam edece?iz dememiz gerekiyor. Kamuoyu önünde her kafadan bir sesin ç?kmas?n? do?ru bulmuyorum.
“Belediyeler örne?inde demokratik yollarla çal??arak iktidar? kazanaca??z”
VOA: ?imdi “çal??arak iktidar olaca??z” dediniz ama bu konuda ciddi kayg?lar var, nas?l olacak bu i?, nas?l bir muhalefet stratejisiyle olacak diye. Bu bask? düzeni ve diktatörlük olarak ifade etti?iniz düzende nas?l olacak?
K?l?çdaro?lu: Demokratik yollarla, bütün de?i?imi demokratik yollarla gerçekle?tirece?iz. Türkiye’de halk?n sa?duyusuna güveniyorum. Halk?m?z e?risiyle do?ruyu birbirinden ay?rabilecek bir birikimi olan bir kitle. Bir yanl??l?k varsa önce yanl??l???n düzeltilmesini ister. Biz demokratik yollarla nas?l de?i?tirece?iz? Neyi, nas?l yapaca??m?z? anlatarak…
CHP ele?tiri kültüründen gelmi? ve ele?tiriyi çok önde tutan bir parti. Bugüne kadar öyle bir gelenekten gelmi? tavr?m?z da var. Ama dikkat ederseniz son y?llarda biz çözümler üzerinde çok fazla duruyoruz. Çözümleri toplumun önüne koyuyoruz. Pandemi sürecinde yapt???m üç bas?n toplant?s?nda da bu ekonomik ve siyasal buhran dönemini nas?l a?aca??m?za dair çözümlerimizi ifade ettim. Topluma anayasa de?i?ikli?i, demokratik parlamenter sistem ve yarg? ba??ms?zl???ndan yola ç?karak, Ulusal Vergi Konseyi’ne kadar bütün ayr?nt?lar?yla mesajlar verdim. Dolay?s?yla CHP iktidar?nda, neyin nas?l yap?laca??n?, ana ilkeler ve hangi gerekçelerle belirlendi?ini toplumun önüne koymal?y?z. Yani sorunlar? tart??an ama ayn? zamanda çözümleri de ö?reten bir parti anlay???yla yola ç?kt?k. ?stanbul seçimlerini de, di?er büyük?ehir ba?kanl?klar?n? da bu stratejiyle kazand?k.
VOA: “Bu strateji bize seçimi kazand?racak” m? diyorsunuz?
K?l?çdaro?lu: Kesinlikle. Demokratik yollardan bize seçimi kazand?racak. Ayr?ca bu stratejinin genel bir kabulü oldu?unu da görüyoruz. Örne?in demokratik parlamenter sistemi savunan sadece ben de?ilim. ?yi Parti de, Saadet Partisi de, DEVA Partisi de, Gelecek Partisi de, Demokratik Parti de savunuyor. Dolay?s?yla demokratik yollardan Türkiye'de bir iktidar de?i?imini gerçekle?tirmenin bana göre önko?ullar? büyük ölçüde haz?r. Seçim bekliyoruz.
Davuto?lu ve Babacan konusunda: ''Geçmi?i kan davas?na dönü?türmeyelim''
VOA: Ahmet Davuto?lu’yla Gelecek Partisi, Ali Babacan’la DEVA Partisi olarak bak?ld???nda, CHP taban?nda bunlar? “AKP’nin suçlar?na ortak olmu? kesimler” diye görenler var. Bu partilerle nas?l bir ittifak kurabilirsiniz, AK Parti’nin iktidarlar?nda çok üst kademelerde görev alm??, uygulamalar?nda imzas? olan bu isimler ile diye soruluyor?
K?l?çdaro?lu: ?öyle, bugünden bugün ittifaklar veya ittifak için bir görü? ortaya koymak do?ru de?il. Önce bir seçim karar? al?nmas? laz?m. Gelecek Partisi ve DEVA Partisi’nin örgütlenmeleri devam ediyor. Pandemi döneminde engeller ç?km??t?, ?imdi engeller büyük ölçüde kalkt?. Örgütlenmeye çal???yorlar. ?u gerçe?i unutmamak gerekiyor: Geçmi?e ili?kin ele?tirileri, e?er gelecek aç?s?ndan size sa?l?kl? bir tabloda yapabiliyorsan?z ve geçmi?te olanlar? bir kan davas?na dönü?türmüyorsan?z gelece?i iyi in?a edebilirsiniz. Ben Say?n Babacan’?n da Say?n Davuto?lu'nun da ülkeye iyi hizmetler yapt???n? biliyorum, görüyorum. Belirli ciddi dönemlerde aksakl?klar oldu?unu biliyoruz. O aksakl?klar?n onlardan de?il büyük ölçüde Erdo?an'dan kaynakland???n? da biliyoruz. O gerçekler de bir ?ekilde gün yüzüne a??r a??r ç?kmaya ba?lad?. Benim aç?mdan önünüze koydu?unuz hedef önemli. Hedef nedir? Hedef, herkesin huzur içinde ya?ayabilece?i, dü?üncesini özgürce ifade edebilece?i bir Türkiye in?a etmektir. Türkiye’yi in?a edece?imiz bu süreçte kim bir tu?la koyarsa, bence çocuklar?na, torunlar?na en güzel miras? b?rakm?? olacakt?r.
“?yi bir gelecek in?a etmek” için ittifak mesaj?
''Gelecekteki Türkiye'de özgürce ya?amak, özgürce dü?üncelerini ifade etmek, ki?i ba??na gelirin artt???, herkesin üretime kat?ld???, üretimin çok önemli oldu?u, Türkiye'nin kendi bölgesinde de?il dünyada bir y?ld?z olarak güvenebilece?i bir Türkiye in?a etmek için ben bu mücadeleyi yapt?m. Bu mücadeleye katk? verenler, hepsi bir araya geldi. Sadece benim gücüm de?il bu güç hepimizin ortak gücüdür” diyebilece?imiz bir ortam? yarataca??z. E?er bu ortam yarat?labilirse, bence Türkiye'de demokratik yöntemlerle Cumhuriyet'i demokrasi ile taçland?raca??z.
HDP sorusu: “Bölünmeye de?il birlikteli?e ihtiyaç var”
VOA: Sayd???n?z partiler aras?nda HDP’nin ad? geçmedi. Meclis’in üçüncü büyük partisi HDP. Ama ittifak orta??n?z ?yi Parti’nin de tutumu belli. HDP’yle CHP aras?nda gizli bir ittifak oldu?u iddias? ortaya at?l?yor. HDP’yle ili?kinizi nas?l ?ekillendirmeyi planl?yorsunuz?
K?l?çdaro?lu: Aram?zda gizli bir ittifak var m?, yok mu? Bunu Say?n Mithat Sancar ifade etti, “aram?zda gizli bir ittifak yok” dedi. Do?ru. Aram?zda gizli kapakl? bir ittifak yok. Ama HDP’nin kitlesi de demokrasi istiyor. Onlar da iktidar?n, bask?c? bir yönetimin Türkiye'ye zarar verdi?ini onlar da görüyorlar. Dolay?s?yla bizim belediye ba?kanlar?m?za HDP taban?ndan yüzde 100 olmamakla beraber taban?ndan ciddi bir destek geldi?ini de biliyoruz. Ama ke?ke… Siyasi partiler ne ister? Her vatanda? kendilerine oy versin isterler. Ben AK Parti taban?ndan da oy isterim. AK Parti'ye oy veren karde?lerim CHP’ye oy versinler isterim. Neden? E?er sen çocu?unun karn?n? doyuram?yorsan, üniversiteyi bitiren o?lun/k?z?n i?siz ise, 18 y?ld?r iktidardalar ve 18 y?ld?r bu ülkenin kaynaklar? götürüp Londra'daki bir avuç tefeciye teslim ediyorlarsa, Türkiye'yi faizcilere teslim ediyorlarsa benim kadar AK Partili de rahats?z olmas? laz?m. Dolay?s?yla HDP, ?yi Parti, Saadet Partisi, MHP, AK Parti diye bir ayr?m ile de?il her siyasi partinin amac? nedir, iktidar olmakt?r. Her siyasi parti vatanda?tan oy ister. Bunlar? partiler ba?lam?nda bir araya getirdi?inde, tabanlar? da sanki yüzde yüz liderlerince söylendi?i gibi hareket edecek diye bir kural yoktur.
Demokrasiden yana olan bütün güçlerin ortak, birlikte hareket etmesi laz?m. Ayr??maya de?il, bölünmeye de?il birlikte ya?amaya ihtiyac?m?z var. Bu çerçevede bak?yoruz. HDP’nin zaten parlamentoda grubu var. HDP’yi ifade etmedim, Millet ?ttifak?’na dahil olmad??? için ad?n? geçirmedim. HDP de Türkiye’nin sayg?n partilerinden birisi.
Kariyer hedefi sorusu: “Ülke için yapmay? istedi?im çok ?ey var”
VOA: Burada 12. kattaki makam?n?zda genel ba?kanlar tablosuna bakt???m?zda, ?smet ?nönü haricinde, 2010 y?l?ndan bugüne genel ba?kanl?k yapt???n?z dü?ünüldü?ünde “ikinci en uzun süreli CHP lideri” s?fat?n? alm?? durumdas?n?z. E?er tarihlerde hata yapm?yorsam. Kurultay itibariyle CHP'deki göreviniz aç?s?ndan ne dü?ünüyorsunuz? Ki?isel kariyeriniz aç?s?ndan planlaman?z nedir?
K?l?çdaro?lu: Aç?kças? ki?isel aç?dan kariyer dü?üncem olmad?. Ama ülke için dü?ündü?üm, yapmay? istedi?im çok ?ey var. Demokrasilerde uzla?ma kültürü çok önemlidir. Uzla?ma kültürü hem parti yönetimine hem il/ilçe ba?kanl?klar?na yani tabana yayma gibi bir hedefim var. Bunun yan? s?ra Türkiye'nin ciddi sorunlar? var ve bu sorunlar?n çözümüne yönelik ciddi çabalar?n harcanmas? gerekti?i yönünde bir hedefim var. Bir amac?m daha var: Demokrasilerde olmas? gereken her genel ba?kan?n yeni genel ba?kan adaylar?na imkan sa?lama zorunlulu?u var ve dolay?s?yla bizim milletvekillerimizin veya partililerimizin içinde bana göre genel ba?kanl?k yapabilecek çok de?erli arkada?lar?m?z var. Bunlar yeri ve zaman? gelince elbette aday olacaklard?r. Kendi görü?lerini partililerimiz de bir araya gelip konu?abileceklerdir.
Koltu?unu nas?l bir adaya devretmek istiyor?
Benim bu konuda istedi?im: Bir, gerçekten toplumun her kesimiyle s?cak ve samimi ili?ki kurmak. ?ki, CHP’nin tarihini çok iyi bilmek. Üç ad?m?z Cumhuriyet Halk Partisi, halk?n partisi oldu?umuzu asla unutmamak, belli bir çevrenin, belli bir grubun de?il halk?n partisi yani apartman görevlisinden tutun, i?siz bir ki?iden tutun sanayiciye kadar, üniversitedeki hocay? tutun anaokulundaki ö?renciye kadar, ev kad?n?ndan tutun çal??an kad?nlara kadar, orman köylüsünden tutun sendikal? i?çiye kadar bütün sorunlar? bilmek, özgürce tart??mak ve çözüm üretmek. D?? politikada da bar?? eksenli bir politikay? sürdürebilmek. Bu ana ilkeler içerisinde, eksende yeni arkada?lar?m?z mutlaka ç?kacakt?r.
CHP Genel Ba?kanl???’na devam karar?nda parti örgütünü i?aret etti
VOA: Ama bu kurultayda sizi mi görece?iz genel ba?kan olarak?
K?l?çdaro?lu: Bilmiyorum. Belki bu kurultayda arkada?lar ç?kar. Aytu? At?c? aday olacak, benimle geldi görü?tü ve adayl???n? ifade etti. Ben de memnuniyetimi kendisine ifade ettim ve çal??mas? gerekti?ini söyledim. Aytu? bey hem Mersin'de milletvekilli?i yapt?, akademik dünyadan geliyor, iyi bir sa?l?kç?. Parti okulumuzda uzun süre hizmet verdi ve gösterdi?i çabalar? da sayg?yla anmam gerekiyor. Dolay?s?yla önümüzdeki süreçte görece?iz.
VOA: Bunun netle?mesi için soraca??m, genel ba?kanl???, siyaseti b?rakma noktas? için bir hedefiniz var m?? Ben ?urada yoruldum ya da ?urada tamam derim dedi?iniz bir hedefiniz var m??
K?l?çdaro?lu: Benim de?il asl?nda örgütün bu konuda nabz?n? tutmak gerekiyor. Örgüt, e?er bu konuda “evet, bir ba?ka adaya ihtiyac?m?z var” dedi?i anda biz görevimizi yerine getiririz.