30 Ekim 2020'de meydana gelen, 117 ki?inin hayat?n? kaybetti?i ?zmir depreminde evi y?k?lan, e?i ve 4 çocu?uyla o tarihten bu yana konteynerde kalan Gülfinaz Okuklu, Mart 2022'de bir üniversite hastanesinde ?diopatik myelofibrozis (nedeni bilinmeyen, kemik ili?inde normal hücrelerden daha fazla anormal hücre üretiminin oldu?u kan hastal???) tan?s? ald?. Çok zor günler geçiren Okuklu, hastal???n tek tedavisi olan kök hücre nakli için ?zmir Kent Hastanesi Kemik ?li?i Nakli Merkezi'ne ba?vurdu. Hematoloji Uzman? Doç. Dr. Ahmet ?fran taraf?ndan takibe al?nan Okuklu'ya ailesinden uygun verici bulunamay?nca TÜRKÖK'ten verici arand?. Tarama sonucunda hastaya uygun iki verici aday? saptand?. Ancak bu iki vericinin nakil a?amas?nda vazgeçmeleri üzerine bu kez yurt d???ndan verici arand? ve bulundu. Arjantin'den bulunan kök hücre Kent Hastanesi'ne getirtildi ve nakil 19 Nisan'da yap?ld?..
'YÜZDE 100 UYUMLU DONÖR GEREKL?YD?'
TÜRKÖK'ten bugüne kadar çok say?da vericiden kök hücre nakli gerçekle?tirdiklerini, az da olsa bu vakada oldu?u gibi vericilerin son anda cayd???n? ve zor durumda kald?klar?n? belirten Doç. Dr. ?fran ?öyle konu?tu:
"Hastam?z bize yakla??k 9 ay önce ba?vurdu. Yüksek riskli bir hastal??a sahipti. O yüzden kemik ili?i nakli olmas? gerekiyordu. Bu kemik ili?i hastal???, kansere, lösemiye dönme riski ta??yor. O yüzden de özellikle yüksek riskli hasta grubunda kemik ili?i nakli yapmak gerekiyor, ba?ka türlü hastan?n iyile?me ?ans? yok. Bu hastam?z için biz TÜRKÖK'ten verici taramas? yapt?k. ?diopatik myelofibrozis hastal???nda ili?in yüzde 100 uyumu gerekiyor. Yüzde 90 uyumda bile nakil yapam?yoruz. O yüzden verici bulmak çok daha zor bu hasta grubunda. ?ansl?yd?k, çünkü iki verici bulduk. Ancak verici adaylar?n?n biri, ba?ta mazeret bildirmeden vazgeçti. Bir di?eri kök hücre toplama ve nakil a?amas?na gelindi?inde vazgeçti, yine mazeret bildirmeden. Onun üzerine biz de yurt d???ndan verici aramak zorunda kald?k. Tabii bize bunun maliyeti zaman oldu. Hastam?z en az 4-5 ay bu vericilerin haz?rlanmas? ve toplama süreci için bekledi ve sonra da vazgeçilince süreç ba?a döndü. Yine ?ans?m?za vericiyi Güney Amerika'dan bulabildik. Verici aday?m?z tüm testlerini yapt?rd?, hücre topland? ve elimize ula?t?. Biz de kemik ili?i naklini yapt?k. Bundan sonraki süreçte hastan?n takibini yapaca??z."
'KÖK HÜCRE TOPLAMA ÇOK BAS?T B?R ??LEM, KORKU, END??E YERS?Z'
Doç. Dr. ?fran vericilerin mazeret bildirmedikleri için vazgeçi? nedenlerini bilmediklerini belirterek, "Korku mu yoksa kendilerine zarar gelece?i endi?esi mi onu bilmiyoruz. Ama kök hücre toplama i?lemi asl?nda oldukça basit, 4 saatlik bir i?lem. Koldaki damara katater tak?l?yor ve aferez cihaz?yla kan toplan?yor. Öncesinde kulland???m?z ilaçlar var, vericiye kesinlikle zarar vermiyor. Vericinin de kan de?erleri bir hafta içerisinde normale geliyor. Yani verici aday?na herhangi bir zarar verme söz konusu de?il. Ama bu insanlara ya bu anla??l?r ?ekilde anlat?lm?yor ya da adaylar anlamak istemiyorlar. Sonuçta ço?u mazeret bildirmeden vazgeçebiliyor, özellikle son dönem çok s?k?nt? ya?ad?k" dedi.
'KAYBED?LEN ZAMAN PARAYLA ÖLÇÜLMEZ'
?ki aday?n caymas?n?n ard?ndan yurt d???ndan kök hücre bulunup hastaneye ula?mas?n?n ciddi süre ald???n? da vurgulayan Doç. Dr. ?fran, ba???ç?lara da ?öyle seslendi:
"Buradaki en büyük maliyet zaman, hastaya kaybettirdi?imiz zaman. Parayla ya da ba?ka bir ?eyle ölçülemeyecek bir kay?p demek. Türkiye içinde verici buldu?umuzda 1,5-2 ay içerisinde nakil yapabiliyoruz. Güney Amerika'dan 4 ayl?k bir süreçte kök hücreye ula?abildik. Çok daha zorlu bir süreçti. Bu hastalar?m?z?n kaybedebilece?i bir dakikalar? bile yokken biz aylarca vericilerin kabul etmesini, bu i?leme r?za göstermesini bekliyoruz. Verici olmak çok güzel bir ?ey. Gönüllülük esas?na dayal?.TÜRKÖK'e ba??? yapacak verici adaylar? ne kadar artarsa o kadar çok hastam?za verici bulma ?ans?m?z var. Ancak verici adaylar? ?unu unutmas?nlar, bir hastaya verici bulundu?unda müjde verildikten sonra vazgeçildi?inde hem hastada hem de ailede çok büyük y?k?ma yol aç?yorlar. Üstelik bu hastalar?m?z?n birço?u da tedavide zamanla yar??an hastalar. E?er gönüllü olduktan sonra gerçekten hastal?k ya da kabul edilecek bir mazeret yoksa vazgeçilmemesini istiyoruz."
'DEPREMDEN SONRA ?K?NC? YIKIM'
Öte yandan depremde evsiz kald?klar?n? ve ba?lar?n? sokacak bir ev için mücadele ederken hastaland???n? belirten Gülfinaz Okuklu, "Ev derdine hastal?k eklendi. A?abeyim gönüllü verici oldu ancak yüzde 50 uyumlu ç?kt??? için nakil yap?lamad?. Türkiye'den bulunan iki verici vazgeçince bütün umutlar?m? yitirdim. Niye söz verip tutmuyorlar? Çok zaman kaybettim, ya yurt d???ndan verici bulunmasayd?? Ba??? yapanlar ara?t?rmal?, ö?renmeli yoksa hastalar için önce umut, sonra y?k?m oluyorlar" diye konu?tu.