??çi ve i?veren sendikalar? kar?? ç?kt??? halde kamuya kaynak sa?lamak için ?srarla getirilmeye çal???lan k?dem tazminat? fonu sistemi sürpriz bir kararla Yeni Ekonomi Program?'ndan (YEP) ç?kar?ld?. 2020-2022 dönemini kapsayan YEP'te k?dem tazminat? fonunun ad? dahi an?lmazken, bu sefer de i?çi sendikalar?n?n ‘köle i?çilik' diye tepki gösterdi?i esnek çal??ma modelinin yayg?nla?t?r?lmas?na karar verildi. Yeni YEP'te vergilere zam, kamu çal??anlar? ve emeklilerin zamm?na hedef enflasyon ayar?, tart??mal? Kamu Özel ??birli?i (KÖ?) projelerine bütçe engeli ve ta??t saltanat? gibi çok say?da yeni düzenleme yer al?yor.
KIDEM?ME DOKUNMA
Ekonomi yönetimi, k?dem tazminat? fonunu kurup ??sizlik Sigortas? Fonu gibi kolayl?kla kullanabilece?i ikinci bir devasa kaynak yaratabilmek için y?llard?r giri?imlerde bulunuyordu. AKP geçen y?l yay?mlad??? ilk YEP'e “Sosyal taraflar?n mutabakat?yla k?dem tazminat? reformu gerçekle?tirilecektir” hedefini koydu. Ancak, bu hedef i?çi ve i?veren sendikalar?n?n tepkisiyle kar??la?t?. En son Türk-??, geçen 1 May?s'ta 100 bin i?çiyle meydanlardan iktidara, ‘k?demime dokunma' mesaj? gönderdi. K?dem tazminat? fonunun yeni YEP'e yaz?lmamas?, k?dem konusunda sosyal taraflarla mutabakat?n sa?lanamad??? ?eklinde yorumlan?yor.
K?dem, YEP'ten ç?kar?l?rken, i?çi sendikalar?n?n büyük tepki gösterdi?i esnek çal??ma modeline h?z verilece?i yeni YEP'e yaz?ld?. ??çi sendikalar?n?n ‘köle i?çilik' diye tan?mlad??? esnek çal??ma YEP'te, “??gücü piyasas?nda yasal düzenlemesi bulunan ancak yeterli uygulama alan? olmayan esnek çal??ma biçimlerinin uygulanabilirli?i art?r?lacakt?r” hedefiyle yer ald?. Esnekle?tirme ad?mlar?n?n daha önce k?demde denendi?i gibi sosyal taraflar?n mutabakat?yla hayata geçirilece?i sözü verildi. Esnek çal??ma modeline düzenli gelirin yok olmas?, i?yeri aidiyetinin kaybolmas?, emek sömürüsüne yol açmas? gibi nedenlerle kar?? ç?k?l?yor.
Yeni YEP'te ülkenin gelece?ini adeta ipotek alt?na alan KÖ? yat?r?mlar?na k?smen s?n?rlama gelece?i sinyali de yer ald?. Araç, yolcu, hasta, kira gibi garantiler verilerek KÖ? yöntemiyle özel sektöre yapt?r?lan yol, köprü, havaalan?, ?ehir hastaneleri ve santraller yüzünden bütçe üzerinde milyarlarca liral?k geri ödeme yükü olu?mu?tu. Mevcut projeler devam ederken yeni projeler için YEP'e, “KÖ? projeleri, kamu yükümlülükleri ve bütçe dengeleri dikkate al?narak planlanacak ve yürütülecek, yat?r?mlar?n gerçekle?tirilmesinde maliyet etkinli?inin sa?land??? durumlarda kullan?lacakt?r” ifadesi konuldu.
Dövizli BES ba?layacak
Türkiye'de finansal istikrar?n güçlendirilmesi amac?yla tasarruflar? art?rarak sermaye piyasalar? için kaynak olu?turacak ad?mlar at?lmas? planlan?yor. Yeni Ekonomi Program? kapsam?nda, aralar?nda her do?an çocu?a bir banka veya kat?l?m finans ?irketi hesab? aç?lmas?, Tamamlay?c? Emeklilik Sistemi'nin sosyal taraflar?n mutabakat?yla hayata geçirilmesi, yurtd??? yerle?ik Türk vatanda?lar?na “Dövizli BES” uygulamas? getirilmesinin de bulundu?u ad?mlar at?lacak. Böylece dövize endeksli Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) için ilk ad?m at?lm?? olacak. Ayr?ca, Türkiye Emlak Kat?l?m Bankas? bünyesinde uzun vadeli tasarrufu te?vik edecek ve dü?ük maliyetle konut edinimi sa?layacak Yap? Tasarruf Sand??? Sistemi'nin de kurulmas? planlan?yor.